Na przedsiębiorcę zatrudniającego cudzoziemców ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nałożyła szereg obowiązków związanych z wykonywaniem funkcji płatnika. Obecnie korzystanie z zagranicznej siły roboczej staje się coraz popularniejsze na polskim rynku, w związku z czym koniecznym wydaje się wyjaśnienie kwestii zatrudniania cudzoziemców w świetle prawa podatkowego.
Obowiązek podatkowy cudzoziemców
W pierwszej kolejności należy odnieść się do zagadnienia miejsca rezydencji podatkowej cudzoziemców. Pozwoli to określić, czy dany obcokrajowiec posiada w Polsce nieograniczony, czy też ograniczony obowiązek podatkowy. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Jest to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy. Polega on na objęciu obowiązkiem rozliczenia podatku wszystkich dochodów podatnika – niezależnie od miejsca ich faktycznego osiągnięcia. Natomiast osoby fizyczne, które nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Sytuację taką w przepisach określa się jako ograniczony obowiązek podatkowy.
Zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
-
posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych bądź gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
-
przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Za dochody osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się m.in. dochody z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zakres ograniczonego obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy tych osób, które nie mają miejsca zamieszkania na terenie Polski oraz uzyskały na terytorium RP dochody, nawet jeśli faktyczna zapłata nastąpiła za granicą.
Jak wynika z powyższego, kwestia obywatelstwa nie ma znaczenia pierwszorzędnego, jeżeli chodzi o ustalenie rezydencji podatkowej. W pierwszej kolejności bowiem jest brane pod uwagę miejsce zamieszkania danej osoby.
Przykład 1.
Obywatel Niemiec przeprowadził się w 2017 r. na stałe do Polski i podjął pracę na podstawie umowy zlecenia. Obcokrajowiec mieszka na stałe w Polsce, a więc jest polskim rezydentem. Wobec tego od uzyskanych przez niego dochodów z umowy zlecenia polski pracodawca jako płatnik powinien pobierać miesięczne zaliczki na podatek dochodowy, obliczone według takich samych zasad, jak dla polskiego pracownika. Zleceniobiorca ma obowiązek do 30 kwietnia 2018 r. złożyć we właściwym urzędzie skarbowym zeznanie podatkowe PIT-37 i wykazać w nim dochody uzyskane w Polsce i za granicą. Gdyby obywatel Niemiec nie miał polskiej rezydencji, wówczas jego przychody z umowy zlecenia byłyby opodatkowane w formie podatku zryczałtowanego. W takiej sytuacji pracodawca byłby zobligowany złożyć IFT-1R do odpowiedniego urzędu skarbowego.
Obowiązki podatkowe a zatrudnianie cudzoziemców
W przypadku gdy polski pracodawca zatrudnia cudzoziemców, ma on obowiązek obliczyć i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu wypłaty. Kolejnym obowiązkiem pracodawcy jest złożenie do końca stycznia następnego roku podatkowego do właściwego urzędu skarbowego zeznania PIT-8AR lub PIT-4R. W terminie do końca lutego następnego roku pracodawca składa informację roczną o dochodach oraz pobranych zaliczkach PIT-11 i przekazuje ją nierezydentowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu dla rozliczenia nierezydentów.
W stosunku do cudzoziemca obowiązują te same zasady rozliczenia co do podatnika polskiego, jeżeli chodzi o obowiązki płatnika. W przypadku cudzoziemców zatrudnionych w formach cywilnoprawnych w dokumentach rocznych nie wykazuje się kwot opodatkowanych ryczałtowo. W takim przypadku zatrudniające ich firmy mają jednak jeszcze jeden obowiązek – powinny złożyć formularz IFT-1. Dane te przekazuje się cudzoziemcom oraz urzędom skarbowym, przy pomocy których naczelnicy urzędów skarbowych właściwi w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonują swoje zadania w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, a w razie zaprzestania przez płatnika prowadzenia działalności przed końcem lutego roku następującego po roku podatkowym, płatnik przekazuje informacje w terminie do dnia zaprzestania działalności.
Ponadto przepisy wskazują, że na pisemny wniosek cudzoziemca płatnik, w terminie 14 dni od dnia złożenia tego wniosku, jest obowiązany do sporządzenia i przesłania podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych, imiennej informacji IFT-1.
Nierezydent uzyskujący dochody z tytułu umowy o pracę wykonywanej w Polsce musi do końca kwietnia następnego roku rozliczyć się z tych dochodów na formularzu PIT-37. Nierezydent posiada ograniczony obowiązek podatkowy, co oznacza, że w zeznaniu podatkowym rozlicza tylko dochody osiągnięte w Polsce.
