Jeśli nie chcemy martwić się o księgowanie kosztów warto jako formę opodatkowania wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Należy jednak wziąć pod uwagę, że wśród form opodatkowania, to właśnie przy ryczałcie znajdziemy najwięcej stawek – 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 17% oraz 20%. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, kiedy w danym przedsiębiorstwie wykonywane są czynności, które podlegają pod różne stawki. Należy bardzo dokładnie dokumentować wszystkie rozliczenia i dbać o to, by ewidencja przychodów była prowadzona rzetelnie, gdyż pomyłka lub niedopatrzenie może kosztować karę sięgającą nawet pięciokrotności stawki podatku.
Ewidencja przychodów a dokumentacja
Jak wynika z Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne z 20 listopada 1998 r., przedsiębiorcy, którzy decydują się na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, mają obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów.
Art. 15 ust. 3. Obowiązek prowadzenia ewidencji nie dotyczy podatników osiągających przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1a lub 1d.
Art. 6 ust. 1a. Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu tych umów, stosuje się art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym.
Art. 6 ust. 1d. Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również przychody, o których mowa w art. 20 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym."
Według art. 12 ust. 3 w przypadku działalności, w której różne przychody opodatkowane są różnymi stawkami, wysokość ryczałtu ustalana jest na podstawie ewidencji przychodów. Dotyczy to wyłącznie sytuacji, w której prowadzenie ewidencji przychodów umożliwia ustalenie różnych stawek. W przypadku braku możliwości stwierdzenie poszczególnych stawek, wysokość ryczałtu ustalona będzie obligatoryjnie na poziomie najwyższej podstawowej stawki, wynoszącej 8,5%.
Przedsiębiorcy, którzy nie prowadzą ewidencji przychodów pozwalającej rozróżnić poszczególne stawki, lecz osiągają przychody określone w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy lub przychody w zakresie wolnych zawodów zobowiązani są wszystkie przychody opodatkować odpowiednio stawkami 17% i 20%.
Ewidencja przychodów - rzetelność
Podatnik musi pamiętać, że samo zaprowadzenie ewidencji może nie uchronić go przed podwyższoną stawką podatku. Dotyczy to sytuacji, gdy zapisy są dokonywane nierzetelnie lub wadliwie.
- niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodów łącznie nie przekraczają 0,5% przychodu wykazanego w ewidencji za dany rok podatkowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy, lub
- brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie ewidencji, lub
- podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w ewidencji przed rozpoczęciem kontroli przez naczelnika urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej, lub
- błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada dowody określone w § 3, 4 i 7.
Jeśli ewentualne błędy czy pomyłki w ewidencji przychodów zostały odkryte i poprawione przed kontrolą skarbówki, to zapewne przedsiębiorca uniknie poważniejszych konsekwencji. Inaczej wygląda sprawa w sytuacji, kiedy omawiane zasady świadomie nie są przestrzegane.
Konsekwencje nierzetelnego prowadzenia ryczałtu
Stawka 20% ryczałtu nie jest najwyższą obowiązującą w Polsce. W przypadku przedsiębiorców nieprowadzących ewidencji przychodów pomimo obowiązku lub prowadzenia jej niepoprawnie, naliczane są stawki karne. Organ skarbowy ma wówczas obowiązek określenia kwoty przychodu niezewidencjonowanego przez podatnika. W przypadku braku dokumentacji wysokość tej kwoty należy oszacować.
Podatek naliczany jest od przychodu, ale nie w stawce tradycyjnej stosowanej dla danego towaru czy usługi. Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy ryczałt może wynieść 5-krotność stawek stosowanych normalnie. Dodatkowo nie może przekroczyć 75% przychodu stanowiącego podstawę jego wyliczenia (dotyczy przychodów, które standardowo opodatkowane są stawką 17% i 20%).
Jak widać na powyższych przykładach, warto być przede wszystkim dokładnym i sumiennym, gdyż pięciokrotność stawki ryczałtu może dotkliwie uszczuplić kieszeń podatnika. Należy zwracać szczególną uwagę na uzupełnienie ewidencji przychodów zwłaszcza, że pracy w tej sytuacji i tak jest mniej niż w przypadku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
