Zagadnienie poprawnego rozliczenia oraz zewidencjonowania usług niezakończonych dotyczy przede wszystkim przedsiębiorców świadczących usługi budowlane. Jak zaksięgować usługi niezakończone w KPiR? Poniższy artykuł wyjaśnia tematykę właściwego ujęcia w KPiR usług niezakończonych w danym roku podatkowym.
Jak zaksięgować usługi niezakończone w KPiR? - przepisy
Tytułem wstępu wskażmy, że w myśl art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne, przedsiębiorstwa w spadku, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów.
Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy PIT u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania, powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.
Należy podkreślić, że dochód wynikający z księgi podatkowej, a taką jest m.in. księga przychodów i rozchodów, jest podstawą opodatkowania wtedy, gdy księga jest prowadzona prawidłowo.
Tym samym w remanencie początkowym oraz końcowym podatnik zobowiązany jest ująć m.in. produkcję w toku.
Jak możemy przeczytać w § 3 pkt 1 lit. e rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR, produkcją niezakończoną jest produkcja w toku oraz półwyroby (półfabrykaty), to jest niegotowe jeszcze produkty własnej produkcji, a także wykonywane roboty, usługi przed ich ukończeniem.
Warto także wskazać na treść § 24 ust. 1 rozporządzenia, gdzie czytamy, że podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej „spisem z natury”, na 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opłacania ryczałtu, zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.
Sposób wyceny usługi niezakończonej
Przepisy rozporządzenia określają zasady wyceny składników majątku podlegających ujęciu w spisie z natury. Regulacje odnoszą się także do sposobu określania wartości usług niezakończonych.
Jak stanowi § 26 ust. 3 rozporządzenia, przy działalności usługowej i budowlanej produkcję niezakończoną wycenia się według kosztów wytworzenia, z tym że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej.
Natomiast koszt wytworzenia oznacza wszelkie koszty związane bezpośrednio i pośrednio z przerobem materiałów, z wykonywaniem usług lub pozyskaniem (wydobyciem) kopalin, z wyłączeniem kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług (§ 3 pkt 4 rozporządzenia).
W świetle powyższego, ustalając wartość usług niezakończonych na potrzeby sporządzenia remanentu końcowego, należy wziąć pod uwagę:
- wszelkie bezpośrednie i pośrednie wydatki związane z przerobem materiałów i wykonaniem usługi;
- zasadę, że wartość usługi niezakończonej nie może być niższa od kosztów materiałów.
Prowadząc KPiR, podatnicy mogą ujmować nakłady na usługi niezakończone w kolumnie nr 15. Zgodnie z objaśnieniami do rozporządzenia jest ona wolna. Można w niej wpisywać inne zaszłości gospodarcze poza wymienionymi w kolumnach 1–13. W kolumnie tej można również wpisywać wydatki odnoszące się do przychodów miesiąca lub roku następnego (lat następnych).
Takie działanie pozwala następnie na ustalenie wartości produkcji niezakończonej na dzień remanentu.
Ewidencjonowanie usług podwykonawców
Kolejne zagadnienie, na które warto zwrócić uwagę, dotyczy nabywanych usług podwykonawców w ramach świadczonych usług budowlanych.
Jak wynika z treści interpretacji Dyrektora KIS z 29 października 2019 roku (nr 0114-KDIP3-2.4011.431.2019.2.AC), takie usługi powinny być odrębnie ewidencjonowane w KPiR.
Organ podatkowy zauważył, że faktury dokumentujące zakup usług obcych od podwykonawców winny być ujmowane w kolumnie 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów (według cen zakupu). Skoro wybudowane budynki mieszkalne będą stanowiły przeznaczony do sprzedaży wyrób gotowy, a przed zakończeniem ich budowy – produkcję niezakończoną w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, to wszystkie materiały i zakupione od podwykonawców usługi będą stanowiły element kosztu wytworzenia tych budynków.
Jak już wyżej wskazano, w myśl § 3 pkt 4 ww. rozporządzenia koszt wytworzenia obejmuje wszelkie koszty związane bezpośrednio i pośrednio z przerobem materiałów, z wykonywaniem usług lub pozyskaniem (wydobyciem) kopalin, z wyłączeniem kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług.
Takie sposób ewidencjonowania będzie właściwy także w przypadku, gdy na fakturze wystawionej przez podwykonawcę znajdować się będzie specyfikacja wyszczególniająca ilość i wartość zużytych materiałów.
Przykładowo, jeżeli podatnik otrzyma od swojego kontrahenta fakturę na kwotę 80 000 zł netto, gdzie wymieniono, że zużyto materiały na kwotę 30 000 zł, to podatnik całą kwotę, tj. 80 000 zł, powinien ująć w kolumnie nr 10.
Mając zatem powyższe na uwadze, wskazać należy, że przedsiębiorcy świadczący usługi budowlane muszą pamiętać o konieczności wyceny i ujęcia w remanencie końcowym usług niezakończonych, które na gruncie rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR klasyfikowane są jako produkcja w toku.
