Kredyt i pożyczka, mimo że często traktowane jako pojęcia alternatywne, stanowią w rzeczywistości odmienne produkty, które różnią się w ujęciu prawnym. Bliższe zapoznanie się z charakterem każdego z nich może okazać się istotne, szczególnie przy podejmowaniu decyzji o wyborze formy pozyskania środków pieniężnych.
Kredytu udzielają tylko banki
Zarówno kredyt, jak i pożyczka stanowią formę zaciągniętego długu. W obu przypadkach występują dwie strony - kapitałodawca i kapitałobiorca. Jednak, jak zostało już wspomniane, każda z nich podlega odrębnym przepisom. Kredyt został szczegółowo unormowany przepisami prawa bankowego. Natomiast w przypadku pożyczki zastosowanie ma prawo cywilne.
Po drugie, kredytu może udzielić wyłącznie bank, chyba że przepisy szczególne dają taką możliwość innemu podmiotowi. Co więcej, instytucje te nie przyznają kredytów ze środków własnych, ale na ogół wykorzystują do tego celu środki zdeponowane przez swoich klientów.
Pożyczki natomiast mogą być udzielane przez każdą osobę fizyczną lub instytucję, która jest właścicielem środków przeznaczanych na ten cel.
Kredyt a pożyczka - różnice w umowach
Również na gruncie umów między tymi dwoma produktami występują znaczące różnice. Przede wszystkim umowa kredytu musi zostać zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Należy w niej określić m.in. strony umowy, cel, dla którego udzielono kredytu, zasady i termin spłaty, wysokość oprocentowania i prowizji.
Przy pożyczce prawo nie jest tak restrykcyjne, dając możliwość wybrania dowolnej formy umowy. W art. 720 ust. 2 Kodeksu cywilnego znajduje się zapis, iż w przypadku umowy o wartości przekraczającej 1000 zł powinna być ona stwierdzana pismem, jednak nie oznacza to, że niedotrzymanie tego wymogu będzie oznaczało jej nieważność.
Kwestia przeniesienia własności
W drodze umowy pożyczki następuje przeniesienie własności określonej kwoty pieniężnej, a udzielający jej nie może interweniować w sposób wykorzystania przedmiotu pożyczki.
Umowa kredytu oznacza natomiast przekazanie środków pieniężnych przez kredytodawcę do czasowej dyspozycji kredytobiorcy. Co więcej, jak zostało już wcześniej wspomniane, środki będące przedmiotem kredytu muszą być wykorzystane zgodnie z celem określonym w umowie. Od tej zasady istnieją jednak wyjątki - kredyty konsumpcyjne oraz gospodarcze, które z reguły udzielane są na pokrycie bieżących wydatków kredytobiorcy.
Między kredytem a pożyczką występują również różnice w odniesieniu do samego przedmiotu umowy. Pierwszy z nich może dotyczyć jedynie pieniędzy, wypłacanych w formie bezgotówkowej. Przy pożyczce mogą być to nie tylko pieniądze (wypłacane także w formie gotówki), ale również inne rzeczy oznaczone jako przedmioty materialne.
Co z odpłatnością w przypadku pożyczki?
Umowa kredytu zawsze jest umową odpłatną - za jego udzielenie bank pobiera prowizję, a od jego wykorzystania nalicza oprocentowanie, określone wcześniej w umowie.
Natomiast zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego umowa pożyczki jest umową nieodpłatną. Dopuszcza się jednak ustalenie w umowie, że pożyczkodawca otrzyma określone wynagrodzenie za udzielenie pożyczki, jednak nie jest to działanie konieczne. Nie jest do końca rozstrzygnięte, czy kwestia wynagrodzenia musi być określona w zapisie umowy pożyczki, niemniej jednak, zgodnie z art. 56 Kodeksu cywilnego, może również wynikać z ustalonego zwyczaju.
Jak zatem widać, mimo że zarówno kredyt, jak i pożyczka służą tym samym celom, bardzo różnią się zarówno pod względem strony ich udzielającej, jak i przedmiotu umowy oraz jej formy.
