Została zawarta umowa pożyczki ze znajomym, który mieszka i pracuje w Niemczech. Do zawarcia umowy i przekazania środków pieniężnych doszło na terytorium Niemiec. Pieniądze zostały przelane z niemieckiego banku do mojego, mającego siedzibę w Polsce. Czy w takiej sytuacji powinienem odprowadzić podatek od czynności cywilnoprawnych w Polsce?
Wiesław, Bochnia
W sytuacji kiedy umowa pożyczki została zawarta za granicą nie musi Pan odprowadzać podatku od czynności cywilnoprawnych.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o PCC podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.
Art. 720 § 1 kodeksu cywilnego stanowi, że przez umowę pożyczki pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Umowa pożyczki charakteryzuje się obowiązkiem zwrotu jej przedmiotu. Nie tyle dotyczy on jednak oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu który jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej lub odpłatnej, w przypadku której pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną, co oznacza że dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.
Stosownie do zapisów ustawy o PCC czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:
rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wystarczy zaistnienie jednej ze wskazanych okoliczności (z punktu 1 albo 2), aby dana czynność została objęta PCC w Polsce. Z powyższego wynika, że o tym, czy czynność podlega opodatkowaniu takim podatkiem, decyduje miejsce dokonania tej czynności i miejsce położenia rzeczy będącej przedmiotem transakcji.
Podstawą do określenia czy zawarta przez Pana umowa pożyczki powinna być opodatkowania w Polsce, jest miejsce gdzie została ona zawarta. Aby nie podlegała ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, muszą być łącznie spełnione dwa warunki. Po pierwsze, pieniądze, czyli przedmiot umowy pożyczki, powinny w momencie zawarcia umowy znajdować się poza terytorium Polski, np. na zagranicznym rachunku bankowym pożyczkodawcy. Po drugie, zawarcie umowy powinno nastąpić poza granicami Polski.
Potwierdzenie takiego stanowiska znaleźć można w interpretacji dyrektora Izby Skarbowej Katowicach w z 26 marca 2015 r., sygn. IBPBII/1/4514-39/15/BP, w której wskazał on, że:
"Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zamierza jako pożyczkobiorca zawrzeć umowę pożyczki ze spółką zagraniczną jako pożyczkodawcą. Umowa zawarta zostanie poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, środki pieniężne będące przedmiotem umowy pożyczki znajdować się będą w momencie jej zawarcia na rachunku bankowym w banku z siedzibą poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wskutek zawarcia umowy pożyczki pożyczkodawca dokona przelewu środków pieniężnych na rachunek bankowy Wnioskodawcy w banku z siedzibą poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż umowa pożyczki zawarta między pożyczkobiorcą a spółką zagraniczną jako pożyczkodawcą nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ jak wskazał Wnioskodawca środki pieniężne będące przedmiotem umowy pożyczki w chwili jej zawarcia będą znajdowały się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz umowa pożyczki zostanie zawarta poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej."
Podobne stanowisko prezentują również sądy - przykładem może być wyrok WSA w Gliwicach w wyroku z 11 grudnia 2007 r. (sygn. akt I SA/Gl 646/07) orzekł, że o powstaniu obowiązku uiszczenia PCC decyduje moment dokonania czynności cywilnoprawnej. Wobec zobowiązującego charakteru umowy pożyczki chwila zgodnego oświadczenia woli stron stanowi o jej zawarciu, tym samym o chwili powstania obowiązku uiszczenia podatku. Skoro przedmiotem umowy pożyczki mogą być pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku, to umowa pożyczki podlega PCC, jeżeli w dacie zawarcia jej przedmiot (np. pieniądze) znajdował się w Polsce.
W przedstawionej sytuacji obydwa warunki są spełnione, zatem umowa pożyczki nie podlega opodatkowaniu w Polsce.
