W języku potocznym często zamiennie używa się pojęć kredytu oraz pożyczki. Jednakże w praktyce umowy kredytu i pożyczki nie są jednoznaczne - różnią się zasadami, podstawą prawną, a także tym, przez jakie podmioty mogą być udzielane. Czym się różni kredyt a pożyczka? Wyjaśniamy.
Pożyczka
Umowę pożyczki regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 720 par. 1 tej ustawy, zawierając tego typu umowę "dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości". Przepisy nie narzucają stronom formy umowy - może ona być nawet ustna - pod warunkiem, że dotyczy ona wartości niższej niż 1 000 zł.
Jak wskazano w powyższym przepisie, przedmiotem umowy pożyczki mogą być pieniądze lub rzeczy, w przypadku tych ostatnich warunkiem jednak jest ich określenie co do gatunku. Oznacza to, że tego typu umowa może dotyczyć rzeczy określonych cechami odnoszącymi się do większej grupy produktów - bez wątpliwości można tu więc zaliczyć m. in. benzynę, ziarno czy węgiel. Natomiast przedmiotem umowy pożyczki nie może być rzecz oznaczona co do tożsamości - czyli pewnymi specyficznymi cechami, właściwymi tylko i wyłącznie dla niej. Przykładem jest tu np. samochód o określonym numerze rejestracyjnym (ale już nie jakikolwiek samochód, mieszczący się w danym gatunku).
Pożyczki mogą udzielać zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne (w tym banki). Nie ma tu znaczenia, czy osoba fizyczna zawiera umowę jako osoba prywatna, czy też w ramach prowadzonej przez siebie firmy. Co ważne, pożyczkobiorca nie musi określać celu, w jakim zaciąga pożyczkę, natomiast pożyczkodawca nie może kontrolować tego, na co przeznaczone są oddanego przez niego do użytku środki. Zapis dotyczący celu może, ale nie musi zostać podany w umowie.
Od ustaleń stron umowy zależy, czy pożyczka będzie przekazana odpłatnie, czy też nieodpłatnie. Jest to zazwyczaj zależne od stosunków, w jakich pozostają ze sobą strony (np. rodzina, znajomi), natomiast nie jest regulowane żadnymi przepisami.
Podstawą zabezpieczenia umowy pożyczki może być poręczenie, weksel, dobrowolne poddanie się egzekucji, zastaw albo zastaw rejestrowy.
Kredyt
W przypadku umowy kredytu odpowiednią ustawą jest Prawo bankowe. Zgodnie z nim, za umowę kredytu uznaje się sytuację, gdy bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie, określoną kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na określony cel. Kredytobiorca zobowiązuje się natomiast do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Umowa kredytu musi zostać zawarta na piśmie - w każdym innym przypadku jest ona nieważna. Tak więc, w przeciwieństwie do pożyczki, wszelkie ustalenia ustne nie mają w tej sytuacji znaczenia.
Przedmiotem umowy kredytu może być wyłącznie określona suma pieniędzy, dokładnie wskazana w zawartym na piśmie dokumencie. Ponadto, kredytu udzielić może wyłącznie bank.
Umowa kredytowa jest zawsze odpłatna. Za przekazanie kredytobiorcy funduszy bank żąda wynagrodzenia, najczęściej w formie odsetek, spłacanych wraz z ratami samego kapitału. Co ważne, kredyt jest umową celową - tzn. środki otrzymane od banku muszą służyć konkretnemu celowi, także określonemu pisemnie w dokumentacji. Bank może kontrolować, na co rzeczywiście przeznaczane są pieniądze.
Umowa kredytu podlega zabezpieczeniu - w praktyce najczęściej wykorzystywana jest hipoteka, gwarancja bankowa lub akredytywa, rzadziej zdarzają się weksle.
Kredyt a pożyczka - podsumowanie
Jak więc widać, umowa pożyczki i umowa kredytu to dwa zupełnie różne pojęcia. Ta pierwsza jest mniej sformalizowana i częściej używana w stosunkach bardziej prywatnych. Natomiast druga, regulowana bardzo ściśle przez przepisy, wykorzystywana może być w określonych przypadkach - np. kredyt hipoteczny czy obrotowy.
Polecamy:
