Split payment - od kiedy będzie obowiązywał?

Split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności, to kolejny sposób uszczelniania systemu podatkowego przez rząd. Czym dokładnie jest split payment, od kiedy obowiązuje i jakie obowiązki nakłada na przedsiębiorców - odpowiadamy w niniejszym artykule.

Co to jest split payment?

Split payment, zwany zamiennie mechanizmem podzielonej płatności, to kolejne rozwiązanie rządu na uszczelnienie systemu podatkowego, czyli walkę z wyłudzeniami VAT.

Split payment polega na możliwości zapłaty podatku VAT na specjalny rachunek - rachunek VAT.

Split payment nazywa się mechanizmem podzielonej płatności, ponieważ płacący/kupujący może zdecydować, jak chce uregulować płatność za fakturę - czy całość (kwotę brutto) chce przekazać na konto rozliczeniowe sprzedawcy, czy płatność chce podzielić (zastosować split payment), czyli kwotę VAT wpłacić na specjalny rachunek VAT sprzedawcy, a kwotę netto na tradycyjny rachunek rozliczeniowy tego samego sprzedawcy.

Wybór metody płatności należy do dokonującego zapłaty i nie można mu blokować żadnej z możliwości. Dlatego też, jeśli kupujący zdecyduje się na split payment, sprzedający ma obowiązek zapewnić mu taką możliwość, czyli otworzyć specjalny rachunek VAT w swoim banku.

Za pomocą split payment mogą być regulowane całe zobowiązania lub ich części.

Zapłata z zastosowaniem split payment dokonywana jest w polskich złotówkach, przez użycie komunikatu przelewu (udostępnionego przez bank lub SKOK). W komunikacie przelewu należy podać:

• kwotę podatku VAT,

• kwotę brutto,

• numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,

• numer NIP dostawcy lub usługodawcy.

Gdy płatność zostanie dokonana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze zakupowej - podatnik, na rzecz którego dokonano płatności, odpowiada solidarnie wraz z dostawcą za nierozliczony przez dostawcę podatek.

Split payment - jakie obowiązki dla przedsiębiorców i banków?

Ustawa, która daje możliwość zastosowania mechanizmu podzielonej płatności (split payment), nakłada na przedsiębiorców obowiązek posiadania i prowadzenia specjalnego rachunku VAT obok rachunku rozliczeniowego.

Banki obsługujące przedsiębiorców mają z kolei obowiązek, aby rachunek VAT otwierać do każdego konta rozliczeniowego. Taki sam obowiązek mają spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK-i).

Na wniosek posiadacza rachunku, bank lub SKOK może otworzyć jeden rachunek VAT dla kilku rachunków rozliczeniowych.

Rachunek VAT w split payment. Od kiedy?

Ustawy wprowadzająca split payment (czyli ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw) nakazała bankom oraz SKOK-om otwarcie rachunku VAT do każdego rachunku rozliczeniowego do 30 czerwca 2018 roku. A od 1 lipca 2018 roku - prowadzenie rachunku VAT.

Rachunek VAT może być prowadzony tylko w walucie polskiej. Jego otwarcie i prowadzenie nie wymaga odrębnej umowy z bankiem oraz jest wolne od prowizji i opłat. Do rachunku VAT nie wydaje się instrumentu płatniczego (karty).

Na rachunek VAT można wpłacać wyłącznie:

• kwoty podatku VAT,

• środki z innego rachunku VAT,

• różnicę w podatku VAT wynikającą z wystawienia faktury korygującej.

Z rachunku VAT można dokonać płatności wyłącznie w celu:

• zapłaty kwoty podatku VAT na rachunek VAT sprzedawcy/dostawcy,

• zwrotu podatku VAT wynikającego z faktury korygującej,

• wpłaty podatku VAT lub odsetek za zwłokę na rachunek urzędu skarbowego,

• wpłaty podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT),

• zapłaty podatku VAT z tytułu nabycia towarów/usług,

• zwrotu nienależnie otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność,

• przekazania kwoty na swój inny rachunek VAT prowadzony w tym samym banku,

• przekazania kwoty podatku VAT na rachunek jednostki budżetowej.

W przypadku braku środków na rachunku VAT - bank obciąża wyłącznie rachunek rozliczeniowy nabywcy odpowiednią kwotą brutto.

W przypadku posiadania środków na rachunku VAT w wysokości niewystarczającej na uregulowanie zapłaty podatku VAT, bank obciąża rachunek VAT do wysokości salda na tym rachunku i uznaje tą kwotą rachunek rozliczeniowy nabywcy.

Korzyści stosowania split payment

Mimo że podatnik nie ma możliwości swobodnego dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku VAT (wpływy i wypływy z rachunku VAT zostały w ustawie enumeratywnie wyliczone), to stosowaniu split payment przypisuje się wiele korzyści:

• środki zgromadzone na rachunku VAT są wolne od egzekucji sądowej i administracyjnej,

• w przypadku śmierci posiadacza rachunku VAT do masy spadkowej nie przechodzą zaległości w podatku VAT ani odsetki za zwłokę,

• brak sankcji wynikających z art. 105a (solidarna odpowiedzialność), art. 112b (sankcja 20%) oraz art. 112c (sankcja 100%) ustawy o VAT - do wysokości kwoty podatku zapłaconego z użyciem split payment,

• brak 150% sankcji z tytułu odsetek za zwłokę (art. 56b Ordynacji podatkowej) - do zaległości w podatku powstałej w wyniku złożonej deklaracji, w której podatnik wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynika z otrzymanych faktur z wykazanym podatkiem naliczonym, które zostały zapłacone z użyciem split payment,

• odpowiedzialność solidarna podatnika, na rzecz którego dokonano płatności, jest wyłączona, jeśli podatnik ten dokona płatności na rachunek VAT dostawcy, w kwocie odpowiadającej wysokości kwoty otrzymanej na swój rachunek VAT.

Dodatkowo, jeśli podatek jest w całości płacony z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż określony dla zapłaty podatku, to należny do zapłaty podatek można obniżyć o wyliczoną kwotę. Wskutek tego mniejszy jest podatek do zapłaty.

Podatek do zapłaty obniża się o kwotę wyliczoną wg wzoru:

S = Z x R x N/360

gdzie:

S - kwota, o którą obniża się podatek do zapłaty,

Z - kwota podatku do zapłaty wynikająca z deklaracji,

R - stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego obowiązująca na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku,

N - liczba dni od dnia, w którym zlecono przelew (z wyłączeniem tego dnia) do dnia określonego jako termin zapłaty podatku (włącznie z tym dniem).

Przepisy o split payment - od kiedy wchodzą w życie?

Pierwotnie projekt ustawy o split payment (projekt o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw) miał wejść w życie 1 stycznia 2018 roku. Jednak faktycznie termin przypadł na 1 lipca 2018 r. (ze względu na konieczność dostosowania bankowych systemów informatycznych) - i split payment od tego czasu zaczął obowiązywać.