Podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową od 1 stycznia 2019 r. mogą skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów uzyskanych z wytworzonych lub ulepszonych kwalifikowanych praw własności intelektualnej w wysokości 5% podatku PIT lub CIT. Czym jest ulga IP Box i kogo obowiązuje? Wyjaśniamy w artykule.
Ulga IP Box – podstawowe informacje
Preferencja podatkowa w postaci ulgi IP Box została wprowadzona 23 października 2018 r., na mocy ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw i obowiązuje od 1 stycznia 2019 r. Założeniem wprowadzonych zmian jest pobudzenie rynku nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań, poprzez wprowadzenie preferencyjnego opodatkowania 5% w podatku PIT i CIT (dla dochodów uzyskanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej), zamiast:
12/32 proc. (zasady ogólne PIT),
19 proc. (podatek liniowy PIT),
9/19 proc. (podatek CIT).
Uzyskanie ulgi jest jednak obwarowane przepisami. Do najważniejszych wymogów, jakie należy spełnić, można zaliczyć:
prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej;
wytworzenie kwalifikowanego IP (kwalifikowane prawo własności intelektualnej) w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej;
prowadzenie odrębnej ewidencji zdarzeń gospodarczych obejmującej wszystkie operacje finansowe związane z dochodami z kwalifikowanych IP, zgodnie z art. 24e ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT i art. 30cb ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT;
osiągnięcie dochodu z kwalifikowanego IP, podlegającego opodatkowaniu w Polsce;
poniesienie kosztów kwalifikowanych w związku z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego IP.
Podstawą do przyznania ulgi IP Box jest spełnienie wymaganych ustawowo warunków, natomiast potwierdzeniem słuszności jej zastosowania jest m.in. uzyskanie pozytywnej opinii organów skarbowych w interpretacji indywidualnej.
Działalność badawczo-rozwojowa a ulga IP Box
Głównym wyznacznikiem działalności badawczo-rozwojowej jest jej twórczy charakter. W ustawie o PIT art. 5a pkt 38 lub ustawie o CIT art. 4a pkt 26 działalność badawczo-rozwojowa jest definiowana jako:
„[...]działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań[...]”.
Twórczy charakter działalności badawczo-rozwojowej skutkuje zwiększeniem wiedzy w danej dziedzinie, co może przełożyć się na stworzenie nowych procesów, produktów lub usług. W ramach działalności badawczo-rozwojowej prowadzone są badania naukowe (podstawowe, stosowane, przemysłowe) i prace rozwojowe. Badania naukowe to działania głównie eksperymentatorskie lub teoretyczne, których głównym celem jest zdobycie nowej wiedzy i umiejętności. Prace rozwojowe natomiast koncentrują się na wykorzystaniu dostępnej wiedzy celem kreowania nowych lub ulepszonych usług, procesów czy produktów, działania te nie mają charakteru działań rutynowych.
Jak wcześniej wskazano, jednym z warunków, jakie należy spełnić, aby skorzystać z ulgi IP Box, jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej, drugim natomiast wytworzenie kwalifikowanego IP.
Kwalifikowany IP w teorii
Lista kwalifikowanych praw własności intelektualnej, dla których można zastosować preferencyjną stawkę podatku dochodowego, została wskazana w art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT i art. 24d ust. 2 ustawy o CIT i stanowi ona zamknięty katalog. Zgodnie z ustawą do kwalifikowanych IP zaliczamy:
patent;
prawo ochronne na wzór użytkowy;
prawo z rejestracji wzoru przemysłowego;
dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin;
prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonego do obrotu oraz wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie o ochronie prawnej odmian roślin;
prawo z rejestracji topografii układu scalonego;
autorskie prawo do programu komputerowego
-podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące kwalifikacji powyższych praw własności intelektualnej zostały objaśnione w ustawie Prawo własności przemysłowej oraz w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Otrzymanie ochrony patentowej świadczy o oryginalności wytworzonego IP.
Podatnik, który w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej wytworzy kwalifikowane IP i udzieli wyłącznego prawa do tego IP innemu podmiotowi, dla dochodów uzyskanych z tego tytułu, po spełnieniu określonych warunków, będzie mógł zastosować preferencyjną stawkę podatku w wysokości 5%. Preferencyjną stawkę podatku będzie mógł także zastosować podatnik nabywający kwalifikowane IP w celu jego dalszej komercjalizacji i rozwinięcia w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.
Ulga IP Box – podmioty uprawnione
Z preferencyjnego podatku dochodowego w wysokości 5% (dla dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej) mogą skorzystać podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową opodatkowani podatkiem PIT lub CIT, do których należą:
Objęte podatkiem PIT:
- jednoosobowe działalności gospodarcze,
- wspólnicy spółki cywilnej,
- wspólnicy spółki jawnej,
- wspólnicy spółki partnerskiej,
- wspólnicy spółki komandytowej,
- przedsiębiorstwa w spadku;
Objęte podatkiem CIT:
- osoby prawne,
- spółki kapitałowe w organizacji,
- jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem przedsiębiorstw w spadku i spółek niemających osobowości prawnej (z pewnymi wyjątkami),
- spółki komandytowo-akcyjne mające siedzibę lub zarząd na terytorium RP,
- spółki niemające osobowości prawnej mające siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli prawo tego państwa traktuje je jako osoby prawne i podlegają one opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.
Z preferencyjnej 5% stawki podatku w ramach ulgi IP BOX podatnik może skorzystać w odniesieniu do dochodu osiągniętego za granicą, o ile dochody te mogą być dochodami z kwalifikowanych IP w rozumieniu przepisów o IP Box oraz podlegają faktycznemu opodatkowaniu w Polsce.
Obliczenie dochodu z kwalifikowanego IP
Jak wskazuje art. 30ca ust. 7 ustawy o PIT (analogicznie art. 24d ust. 7 ustawy o CIT), dochód, dla którego można zastosować ulgę IP Box, jest dochodem uzyskanym z kwalifikowanego IP w postaci:
zysku ze sprzedaży kwalifikowanego IP,
należności otrzymanych z tytułu umów licencyjnych dotyczących kwalifikowanego IP,
zysku z kwalifikowanego IP uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi,
uzyskanego w postępowaniu spornym (sądowym lub arbitrażowym) odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego IP.
Co do zasady podstawą opodatkowania preferencyjną stawką podatku dochodowego w wysokości 5% jest iloczyn dochodu z kwalifikowanego IP i wskaźnika nexus.
Wyliczenia wskaźnika nexus dokonuje się zgodnie ze wzorem:
n = (a + b) x 1,3 / (a + b + c + d)
przy czym poszczególne litery wzoru oznaczają koszty:
𝒂 – działalności badawczo-rozwojowej związanej z kwalifikowanym IP;
𝒃 – nabytych wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, od podmiotu niepowiązanego, wskazanego w art. 23m ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT (analogicznie art. 11a ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT);
𝒄 – nabytych wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, od podmiotu powiązanego wskazanego w art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT (analogicznie art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT);
𝒅 – nabytego przez podatnika kwalifikowanego IP.
Wysokość możliwej do zastosowania ulgi IP Box stanowi różnicę pomiędzy wartością zapłaconego podatku w trakcie roku na podstawie obowiązującej stawki podatku dochodowego a kwotą podatku wyliczoną w oparciu o preferencyjną stawkę 5%.
Wyliczenia dochodu z kwalifikowanego IP, dla którego można zastosować preferencyjne opodatkowanie, dokonuje się zgodnie ze wzorem: D x n, gdzie:
D - dochód z kwalifikowanego IP,
n - wskaźnik nexus.
Otrzymana zgodnie z powyższym wzorem wartość stanowi podstawę opodatkowania preferencyjną stawką podatku dochodowego w wysokości 5%.
Sposób dokumentowania na potrzeby ulgi IP Box
Wśród głównych wymagań stawianych osobom chcącym skorzystać z ulgi IP Box jest wymóg dokumentacyjny. Podatnicy korzystający z ulgi zobowiązani są do prowadzenia odrębnej ewidencji wszystkich zdarzeń gospodarczych – zarówno tych związanych z ulgą IP Box, jak i pozostałych związanych z prowadzoną działalnością. Ewidencja powinna przedstawiać łączną sumę uzyskanych w danym okresie przychodów, kosztów, dochodów, strat z wyszczególnieniem dochodów, dla których można zastosować 5-procentową stawkę podatku dochodowego oraz pozostałych. Transakcje gospodarcze związane z ulgą, analogicznie jak w przypadku ulgi B+R należy wyszczególnić w KPiR (w postaci arkusza kalkulacyjnego) lub księgach rachunkowych (za pomocą konta ksiąg pomocniczych). W przypadku podatników prowadzących KPiR i stosujących na potrzeby ulgi IP Box ewidencji zdarzeń gospodarczych w formie arkusza kalkulacyjnego należy ujmować w nim comiesięczne zestawienia wydatków w wartościach narastających. Nie muszą oni jednak prowadzić tak szczegółowych ewidencji, jak podmioty prowadzące pełną księgowość.
Podmioty, które w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej pracują nad wytworzeniem więcej niż jednego kwalifikowanego IP, zobowiązane są do prowadzenia osobnej ewidencji dla każdego projektu. W ewidencji należy dodatkowo zawrzeć opis projektu, czas jego trwania (od momentu rozpoczęcia do momentu jego zakończenia), wykaz wszystkich osób pracujących nad projektem wraz z wyszczególnieniem prac przez nie stworzonych.
Wątpliwości budzi dodatkowo częstotliwość prowadzenia dodatkowej ewidencji na potrzeby rozliczania ulgi IP BOX. W interpretacji indywidualnej z dnia 7 stycznia 2020 roku o sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.589.2019.2.SJ Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że:
"(...)fakt sporządzenia (przedstawienia czy posiadania) w przyszłości odrębnej ewidencji dopiero na potrzeby skorzystania z IP Box, nie wypełnia przesłanki z art. 30cb ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stworzenie w przyszłości odrębnej ewidencji tylko po to, aby wypełnić obowiązek wynikający z powołanego przepisu, nawet w sytuacji kiedy na jej podstawie możliwe będzie prawidłowe określenie podstawy opodatkowania stawką 5%, uniemożliwia zastosowanie preferencyjnej stawki opodatkowania uzyskiwanych dochodów."
Warto również zwrócić uwagę na wydawane wyroki z których wynika, że brak bieżącego prowadzenia ewidencji na potrzeby ulgi IP BOX nie wyklucza prawa do zastosowania preferencyjnej stawki podatku. Przykładem może być wyrok WSA w Gorzowie Wlkp o sygn. I SA/Go 115/20 w którym czytamy:
"Dla celów obliczenia dochodu kwalifikowanego IP istotne jest by ewidencja ta była prowadzona w sposób należyty, tak aby móc w rocznym zeznaniu podatkowym wykazać łączą sumę przychodów i kosztów podatkowych, dochodów, strat, dochodów podlegających opodatkowaniu stawką 5%. Odrębna od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencja ma na celu obliczenie podstawy opodatkowania. Ewidencja ma być sporządzona w sposób mający osiągać wskazany cel. Jeżeli ten cel spełnia należy ją uznać za prowadzoną w sposób należyty. (...)
Natomiast w ocenie Sądu, nienależyte prowadzenie ewidencji o której mowa w art. 30 cb ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych to takie jej prowadzenie które uniemożliwia określenie prawidłowej podstawy opodatkowania stawką 5%, która nie zawiera informacji o których mowa w art. 30 cb ust. 1 powołanej ustawy. Jeżeli ewidencja ta spełnia wskazany cel na dzień dokonania rozliczenia to nie można jej uznać z prowadzoną w sposób nieprawidłowy.
Podsumowując, skorzystanie z ulgi IP Box jest możliwe wyłącznie w odniesieniu do dochodów uzyskanych z kwalifikowanych IP wytworzonych, rozwiniętych lub ulepszonych w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej. Skorzystanie z ulgi jest możliwe po spełnieniu m.in. wymogów ewidencyjnych. W przypadku chęci skorzystania z ulgi warto zatem wystąpić z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.
