Podatnicy coraz częściej korzystają z różnych ulg. Najbardziej popularną jest obecnie ulga IP Box. Podatnicy prowadzący innowacyjne przedsiębiorstwa dzięki niej mogą płacić podatek w wysokości 5% od przychodów. Jednak w ramach ulgi IP BOX przedsiębiorcy zobowiązani są do wyliczenia wskaźnika Nexus. Czym jest wskaźnik Nexus oraz jak go obliczyć? Odpowiadamy w artykule!
Działalność badawczo-rozwojowa
Ustawodawca wprowadził definicję działalności badawczo-rozwojowej w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej: ustawa o PIT – zgodnie z którą: przez działalność badawczo-rozwojową należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Zgodnie z ustawą o PIT przez badania naukowe rozumie się:
- badania podstawowe w rozumieniu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce;
- badania aplikacyjne w rozumieniu powyższej ustawy.
Z kolei w definicji prac rozwojowych zawartej w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazano, że oznaczają one prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ww. ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Badania naukowe są działalnością obejmującą:
badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług bądź wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Natomiast prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Działalność badawczo-rozwojowa – charakter twórczy
Z ustawowej definicji zawartej w regulacjach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że działalność badawczo-rozwojowa musi mieć charakter twórczy. Ustawodawca nie określił, kiedy mamy do czynienia z charakterem twórczym. Tutaj musimy się posłużyć definicjami słownikowymi. Jak podaje słownik języka polskiego PWN, działalność twórcza to zespół działań podejmowanych w kierunku tworzenia (działalność – zespół działań podejmowanych w jakimś celu), powstania czegoś (twórczy – mający na celu tworzenie, tworzyć – powodować powstanie czegoś).
W doktrynie prawa autorskiego podkreśla się natomiast, że cecha twórczości związana jest przede wszystkim z rezultatem działalności człowieka o charakterze kreacyjnym i jest spełniona wówczas, gdy istnieje nowy wytwór intelektu. Działalność twórcza oznacza, że ustawodawca za przedmiot prawa autorskiego uznaje tylko rezultat (przejaw) takiego działania, który choćby w minimalnym stopniu odróżnia się od innych rezultatów takiego samego działania, a zatem, że ma cechę nowości, której stopień nie ma znaczenia. Twórczość działalności badawczo-rozwojowej może więc przejawiać się opracowywaniem nowych koncepcji, narzędzi, rozwiązań niewystępujących dotychczas w praktyce gospodarczej podatnika lub na tyle innowacyjnych, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących u podatnika.
Działalność badawczo-rozwojowa – prowadzenie w sposób systematyczny
Kolejnym kryterium działalności badawczo-rozwojowej jest prowadzenie tej działalności w sposób systematyczny. Tutaj także musimy się posiłkować definicjami słownikowymi. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN słowo systematyczny oznacza robiący coś regularnie i starannie. Systematyczny to proces zachodzący stale od dłuższego czasu. Co ważne, musimy go prowadzić w sposób uporządkowany, według pewnego systemu; też: o efektach takich działań; planowy, metodyczny.
W związku z tym, że w definicji działalności badawczo-rozwojowej słowo „systematyczny” występuje w sformułowaniu „podejmowaną (działalność) w sposób systematyczny”, a więc odnosi się do „działalności”, czyli zespołu działań podejmowanych w jakimś celu, najbardziej właściwą definicją systematyczności w omawianym zakresie jest definicja obejmująca prowadzenie działalności w sposób uporządkowany według pewnego systemu. Zatem słowo „systematycznie” odnosi się również do działalności prowadzonej w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany.
To oznacza, że działalność badawczo-rozwojowa jest prowadzona systematycznie niezależnie od tego, czy podatnik stale prowadzi prace badawczo-rozwojowe, czy tylko od czasu do czasu, a nawet incydentalnie, co wynika z charakteru prowadzonej przez niego działalności oraz potrzeb rynku, klientów, sytuacji mikro- i makroekonomicznej.
Z powyższego wynika, że spełnienie kryterium systematyczności danej działalności nie jest uzależnione od jej ciągłości, w tym od określonego czasu, przez jaki działalność taka ma być prowadzona ani też od istnienia planu co do prowadzenia przez podatnika podobnej działalności w przyszłości.
Tym samym wystarczające jest, aby podatnik zaplanował i przeprowadził chociażby jeden projekt badawczo-rozwojowy, przyjmując dla niego określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Taka działalność może być uznana za działalność systematyczną, tj. prowadzoną w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany.
Jak obliczyć wskaźnik Nexus?
Abyśmy mogli prawidłowo rozliczyć ulgę IP Box, musimy najpierw obliczyć wskaźnik Nexus.
Przypomnijmy, że wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru:
((a + b) × 1,3) /( a + b + c + d)
w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:
a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej;
b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3;
c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4;
d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.
Do kosztów, o których mowa powyżej, nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami (art. 30ca ust. 5 ustawy o PIT).
Przykład 1.
Podatnik zajmuje się programowaniem gier komputerowych. Przychody uzyskane z programowania gier to 1 200 000 zł. W związku z tworzeniem gier podatnik poniósł łączne koszty wysokości 650 000 zł. W związku z programowaniem podatnik musiał nabyć prace BR. Wartość nabytych prac BR wynosi 250 000 zł. Jak w takim przypadku wyliczyć wskaźnik Nexus?
W tym przypadku wskaźnik Nexus wynosi
(400 000 × 1,3) / (400 000 + 250 000) = 0,8
Tym samy niecały dochód może być opodatkowany według skali 5%. W tym przypadku tylko 80% dochodu opodatkowujemy według preferencyjnej stawki.
Podsumowując, w praktyce tylko nieliczne koszty mają wpływ na wysokość wskaźnika Nexus. W większości przypadków wskaźnik ten jest równy 1. W razie jednak większych przedsiębiorców lub firm z nimi kooperującymi zdarza się, że po obliczeniu wskaźnika Nexus tylko część dochodu może być opodatkowana według preferencyjnej stawki.
