W przepisach nie ma takiego pojęcia, jak urlop tacierzyński. W praktyce jednak takim mianem określony jest urlop dla ojca udzielony w przypadku, gdy matka chce wcześniej powrócić do pracy po urodzeniu dziecka. Urlop tacierzyński ma na celu nie tylko odciążenie matek, lecz także zapewnienie świeżo upieczonym ojcom prawa do opieki nad dzieckiem oraz do pełnego uczestniczenia w jego wychowaniu.
Wniosek o urlop tacierzyński – wymagany czy niewymagany?
Urlop tacierzyński udzielany jest wyłącznie na pisemny wniosek osoby ubezpieczonej. Pracodawca powinien go otrzymać najpóźniej 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z takiego urlopu.
Wniosek o urlop tacierzyński powinien zawierać:
-
dane dziecka (imię, nazwisko, datę urodzenia),
-
informację o części urlopu macierzyńskiego wykorzystanego przez matkę,
-
termin, w jakim ojciec ma zamiar wykorzystać pozostałą część urlopu macierzyńskiego.
Do wniosku o urlop tacierzyński najlepiej dołączyć jeszcze:
-
odpis skrócony aktu urodzenia,
-
zaświadczenie od pracodawcy matki dziecka informujące o jej rezygnacji z pozostałej części urlopu oraz o wysokości urlopu przez nią wykorzystanego.
Rezygnacja matki z pozostałej części urlopu
Kodeks pracy (art. 180 § 4) przewiduje sytuację, w której matka wykorzystuje tylko część urlopu macierzyńskiego i zrzeka się z pozostałej części na rzecz ojca. Jednak aby sytuacja ta mogła mieć miejsce, pracownica najpóźniej 7 dni przed powrotem do pracy musi złożyć pisemny wniosek w tej sprawie. Zakład pracy ojca powinien wystawić zaświadczenie potwierdzające termin rozpoczęcia urlopu tacierzyńskiego wskazany przez pracownika we wniosku. O takie zaświadczenie najlepiej postarać się jak najszybciej, gdyż matka dziecka musi przedłożyć je pracodawcy wraz z wnioskiem w sprawie rezygnacji z urlopu macierzyńskiego.
Jeżeli ojciec nie wyrazi zgody na wykorzystanie reszty urlopu macierzyńskiego lub gdy nie zamierza uczestniczyć w wychowaniu dziecka, pracownica zobowiązana będzie do odebrania pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego.
Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego
Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, regulowany w art. 183 Kodeksu pracy, przysługuje zarówno matce, jak i ojcu, którzy przyjęli dziecko na wychowanie i równocześnie wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia. Rodzice nie mogą jednak korzystać z takiego urlopu jednocześnie, ale możliwy jest podział tego okresu między nich.
Wymiar urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego jest analogiczny do wymiaru samego urlopu macierzyńskiego, czyli:
-
20 tygodni przy przyjęciu jednego dziecka,
-
31 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci,
-
33 tygodnie w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci,
-
35 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci,
-
37 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci.
Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego może zostać wykorzystany najpóźniej do czasu ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez niego 10 roku życia. Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego udzielany jest na pisemny wniosek ubezpieczonego. Ma on obowiązek złożyć w zakładzie pracy takie same dokumenty jak w przypadku starania się o zwykły urlop macierzyński. Kodeks pracy zobowiązuje pracodawcę do uwzględnienia takiego wniosku.
Urlop rodzicielski dla ojca
Urlop tacierzyński przyznawany jest ojcu w zamian za pozostałą część urlopu macierzyńskiego, z którego zrezygnowała matka. Po zakończeniu tacierzyńskiego pracownik może kontynuować opiekę nad dzieckiem, korzystając z urlopu rodzicielskiego (art. 1821c Kodeksu pracy) przyznanego w wymiarze:
-
32 tygodni – jeśli urodziło się jedno dziecko,
-
34 tygodni – jeśli urodziło się dwoje lub więcej dzieci.
Urlop rodzicielski przysługuje również osobom, które przysposobiły bądź przyjęły na wychowanie dziecko w wieku do 7 lat, a w przypadku odroczenia wobec niego obowiązku szkolnego – do 10. roku życia.
Ojciec może wykorzystać urlop rodzicielski w 4 częściach, przy czym każda oprócz pierwszej wynoszącej 6 tygodni nie może być krótsza niż 8 tygodni. Co więcej, urlop w wymiarze do 16 tygodni nie musi przypadać bezpośrednio po poprzedniej części.
Zasiłek za czas tacierzyńskiego
Za czas urlopu tacierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński płatny przez ZUS bądź przez pracodawcę będącego płatnikiem zasiłków. Może być on wypłacany w wysokości 100% podstawy jego wymiaru za okres urlopu macierzyńskiego i część rodzicielskiego (6 tygodni), a przez pozostałą część rodzicielskiego 60%. Jeśli pracownik złoży wniosek o urlop rodzicielski do 21 dni po porodzie, wówczas za cały okres przebywania na tych urlopach będzie mu przysługiwało 80% podstawy wymiaru zasiłku.
Czym urlop tacierzyński różni się od urlopu ojcowskiego?
Urlop tacierzyński często jest mylony z urlopem ojcowskim, choć są to dwa różne przywileje pracowników. Jak już zostało wspomniane wcześniej, tacierzyński to pozostała część urlopu macierzyńskiego, z którego zrezygnowała matka. Urlop ojcowski, o którym mowa w art. 1823 Kodeksu pracy, udzielany jest niezależnie od wykorzystania urlopu macierzyńskiego/tacierzyńskiego. W związku z urodzeniem się dziecka, pracownikowi przysługuje 14 dni urlopu, który może wykorzystać do czasu ukończenia przez potomka 24 miesiąca życia. Zasiłek macierzyński za czas urlopu ojcowskiego przysługuje w wysokości 100%.
