Sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem do 6 roku życia może być tytułem do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego dla przedsiębiorcy. Za osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, składki ubezpieczeniowe są finansowane z budżetu państwa pod warunkiem, że na rzecz opieki nad dzieckiem zrezygnują one z aktywności zawodowej. Jakie jeszcze inne warunki należy spełnić aby zostać objętym ubezpieczeniem ZUS? Jakich formalności należy dopełnić w celu zgłoszenia do ubezpieczeń? Odpowiedź znajdziesz w poniższym artykule.
Warunki objęcia tytułem do ubezpieczeń za sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem
Możliwość objęcia tytułem do ubezpieczenia ma osoba, za sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem przez okres do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia 6 roku życia. Możliwość ta dotyczy osób sprawujących opiekę nad:
dzieckiem własnym,
dzieckiem małżonka,
W przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki, okres podlegania ubezpieczeniu wynosi do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Warunkiem sfinansowania składek przez ZUS jest spełnienie warunku, że osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem nie może posiadać prawa do emerytury lub renty z innych tytułów oraz drugi rodzic dziecka nie może być objęty ubezpieczeniem z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, przebywania na urlopie wychowawczym lub sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.
Ubezpieczenia emerytalne i rentowe
Ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają osoby, które:
prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły działalność zgodnie z art. 14a ust. 1d Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,
prowadziły inną niż określoną w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6, przez co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia,
wykonywały pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestali jej wykonywania,
współpracowały z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały tej współpracy,
podlegały ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy jako osoby duchowne.
Co ważne, za prowadzenie działalności przez co najmniej pół roku należy rozumieć nieprzerwane podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem oraz opłacanie składek na te ubezpieczenia (z wyjątkiem okresów, za które przysługiwały świadczenia z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego). Warunek też ten spełnia osoba, które w okresie 6 miesięcy poprzedzających sprawowanie opieki podlegała ubezpieczeniom społecznym pobierając zasiłek macierzyński z tytułu prowadzenia działalności.
Ubezpieczenie zdrowotne
Ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają obowiązkowo osoby, które nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Obowiązek ubezpieczenia powstaje z dniem objęcia ubezpieczeniami społecznymi w związku ze sprawowaną osobistą opieką nad dzieckiem, a wygasa z dniem zakończenia sprawowania opieki. Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego nie podlegają osoby sprawujące osobistej opieki nad dzieckiem, które z tytułu jej sprawowania podlegają tylko ubezpieczeniu emerytalnemu.
Złożenie oświadczenia
Osoby, które spełniają powyższe warunki, w celu objęcia tytułem do ubezpieczeń, mają obowiązek złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych oświadczenie o chęci podlegania ubezpieczeniom. Wzór oświadczenia jest dostępny na stronach internetowych ZUS. Oświadczenie powinno zawierać następujące dane:
imię i nazwisko osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem oraz numer PESEL lub serię i nr dowodu osobistego bądź paszportu,
adres zamieszkania,
datę rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
imię i nazwisko dziecka oraz datę urodzenia,
informację o ostatnim okresie ubezpieczenia,
informację o tym, czy drugi rodzic podlega ubezpieczeniu z tytułu zasiłku macierzyńskiego, urlopu wychowawczego lub sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Do oświadczenia, należy załączyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka oraz orzeczenie o niepełnosprawności lub jej stopniu, jeżeli dziecko takie posiada.
Zmiany powstałe po złożeniu oświadczenia należy zgłosić do ZUS w terminie 7 dni od dnia ich zaistnienia.
Podstawa wymiaru składek
Podstawę wymiaru odprowadzanych przez ZUS składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi co do zasady kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W przypadku osób duchownych, podstawą jest minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w danym roku kalendarzowym.
Natomiast przy zleceniobiorcach, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy zlecenia, agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Jednak podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie może być wyższa niż przeciętna miesięczna kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek w okresie 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Składki finansowane są w całości przez budżet państwa za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
