Zgodnie z informacjami zawartymi na rządowej stronie, 24 listopada 2017 r. Sejm uchwalił ustawę o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Ustawa weszła w życie 1 marca 2018 r. Określa ona zasady dotyczące ograniczenia handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w placówkach handlowych w niedziele i święta oraz 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy. Kogo dotyczy zakaz handlu w niedziele?
Zakaz handlu w niedziele
Zgodnie z art. 4 ww. ustawy powierzanie wykonywania pracy w handlu lub wykonywania czynności związanych z handlem nieodpłatnie w placówkach handlowych w niedziele i święta, a także 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy – jest zakazane. W art. 5 ww. ustawy zawarto zapis, zgodnie z którym powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele i święta w placówkach handlowych jest zakazane. Zatem zgodnie z ustawą we wskazane weekendy obowiązuje całkowity zakaz pracy, zarówno odpłatnej, jak i nieodpłatnej.
Branże objęte wyjątkami od zakazu handlu w niedzielę
Warto dodać, że w art. 6 ww. ustawy wskazano wyjątki, zgodnie z którymi zakaz handlu nie obowiązuje w niektórych obiektach handlowych i przy wykonywaniu różnego rodzaju działalności wyszczególnionych w tym przepisie. Zestawienie wyłączeń w ustawie o ograniczeniu handlu obejmuje obecnie ponad 30 rodzajów działalności.
Mimo zakazu handlu, w niedzielę będą mogły funkcjonować:
-
cukiernie;
-
piekarnie;
-
apteki i punkty apteczne;
-
punkty gastronomiczne i restauracje;
-
stacje paliw płynnych;
-
kwiaciarnie;
-
zakłady lecznicze dla zwierząt;
-
placówki handlowe, w których przeważająca działalność polega na handlu pamiątkami lub dewocjonaliami;
-
placówki handlowe, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych;
-
placówki pocztowe;
-
placówki handlowe w obiektach infrastruktury krytycznej;
-
placówki handlowe w zakładach hotelarskich;
-
placówki handlowe w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku;
-
placówki handlowe organizowane wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych, także gdy są one zlokalizowane w halach targowych;
-
placówki handlowe w zakładach leczniczych podmiotów leczniczych i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych;
-
placówki handlowe na dworcach, w portach i przystaniach morskich – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych;
-
placówki handlowe w portach lotniczych;
-
strefy wolnocłowe;
-
handel w środkach komunikacji miejskiej, autobusowej, kolejowej, rzecznej, morskiej i lotniczej, a także na morskich statkach handlowych, statkach powietrznych, platformach wiertniczych i innych morskich budowlach hydrotechnicznych;
-
handel na terenie jednostek penitencjarnych;
-
handel na terenie garnizonów;
-
handel w sklepach internetowych i na platformach internetowych;
Dodatkowo zakaz handlu w niedziele nie będzie obowiązywał:
-
w przypadku handlu towarami z automatów;
-
w przypadku rolniczego handlu detalicznego;
-
w przypadku handlu w hurtowniach farmaceutycznych;
-
w okresie od 1 czerwca do 30 września każdego roku kalendarzowego – w placówkach handlowych prowadzących handel wyłącznie maszynami rolniczymi i częściami zamiennymi do tych maszyn;
-
w przypadku handlu kwiatami, wiązankami, wieńcami i zniczami przy cmentarzach;
-
w zakładach pogrzebowych;
-
w placówkach handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście;
-
w lodziarniach;
-
na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych prowadzonych przez spółki prawa handlowego, których przeważająca działalność polega na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi;
-
w placówkach handlowych prowadzonych przez podmioty nabywające towary na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych, w zakresie czynności związanych ze skupem oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania tych czynności;
-
w placówkach handlowych, w których jest prowadzony wyłącznie skup zbóż, buraków cukrowych, owoców, warzyw lub mleka surowego.
Powyższy katalog został jeszcze powiększony o dodatkowe działalności, przy wykonywaniu których nie będzie obowiązywał zakaz handlu w niedziele.
Będzie zatem możliwość zatankowania auta, zakupienia pieczywa, kwiatów, pamiątek, leków, biletów na komunikację, skorzystania z lecznic dla zwierząt, z zakupów w strefach bezcłowych, odbioru i sprzedaży ryb, odbioru i sprzedaży posiłków gastronomicznych itd. Warto dodać, że w powyższym zakresie prowadzenia działalności znaczenie będzie miało to, którą działalność dominującą przedsiębiorca wpisał do rejestru przedsiębiorców KRS.
Etapy wprowadzania zakazu handlu w niedzielę i święta
Zgodnie z nowymi przepisami, które wprowadził rząd w kwestii ograniczenia handlu w niedzielę i święta, zmiany będą następowały stopniowo:
-
w okresie od 1 marca do 31 grudnia 2018 r. zakaz, o którym mowa w art. 5, nie obowiązuje w pierwszą i ostatnią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego (art. 16 ww. ustawy). Jeśli w miesiącu przypada 5 niedziel, to w czwartą niedzielę miesiąca też będzie obowiązywał zakaz;
-
w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2019 r. zakaz, o którym mowa w art. 5, nie obowiązuje w ostatnią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego.
Zatem w pierwszej fazie zmian Polacy będą mogli robić zakupy tylko w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca, natomiast w 2019 r. zakupy będą możliwe tylko w ostatnią niedzielę miesiąca. Od 2020 r. rząd planuje wprowadzić całkowity zakaz handlu w niedziele z wyjątkami, o których mowa poniżej.
Zgodnie z art. 7 ww. ustawy zakaz, o którym mowa powyżej, nie obowiązuje w:
-
kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia;
-
niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy;
-
ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu.
24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy w placówkach handlowych:
-
handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem,
-
powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem po godzinie 14.00
są zakazane, z wyjątkiem przypadków określonych powyżej (art. 8 ww. ustawy).
Dla przykładu w pierwszej połowie roku 2018 roku Polacy będą mogli zrobić zakupy w niedzielę według poniżej wskazanych dat:
-
4.03.2018 r. i 25.03.2018 r.; 31.03.2018 r. - handel tylko do godziny 14:00 z uwagi na Wielką Sobotę;
-
29.04.2018 r. (w kwietniu 2018 r. pierwsza, druga, trzecia i czwarta niedziela będzie objęta zakazem handlu);
-
6.05.2018 r. i 27.05.2018 r.;
-
3.06.2018 r. i 24.06.2018 r.
Warto dodać, że w niedzielę handel będą mogli prowadzić osobiście właściciele, np. w sklepie spożywczym, jednak tylko ci, którzy prowadzą taką działalności osobiście i we własnym imieniu. Niedopuszczalne będzie zatrudnianie w takiej sytuacji osób tzw. samozatrudnionych do prowadzenia sprzedaży w niedzielę na rachunek właściciela sklepu. Nie będzie możliwe również zatrudnianie zleceniobiorców, których przedmiot umowy i czas będzie obejmował wyłącznie świadczenie usług w wyżej wskazane wolne niedziele.
W przypadku naruszenia zakazu handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele lub święta, może zostać nałożona kara grzywny w wysokości od 1000 do 100 000 zł.
Konkludując, ograniczenie handlu w niedzielę i święta będzie dotyczyło wskazanych w ustawie wolnych niedziel. W początkowym okresie obowiązywania ustawy zakaz handlu nie będzie obowiązywał w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca. Istnieje szereg wyłączeń (art. 6 ww. ustawy), przy których zakaz handlu w niedziele i święta nie będzie obowiązywał.
