0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Równoważny system czasu pracy a lekki stopień niepełnosprawności

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Kodeks pracy wyróżnia kilka systemów czasu pracy, w których mogą być wykonywane konkretne obowiązki przez zatrudnionego. Wśród nich możemy odnaleźć m.in. równoważny system czasu pracy. Czy znajduje on zastosowanie także względem niepełnosprawnego pracownika, a jeśli tak, to jakie są jego charakterystyczne cechy?

Równoważny system czasu pracy

System równoważnego czasu pracy charakteryzuje się tym, że pracodawca może wydłużyć czas pracy danej osobie w danym dniu lub tygodniu maksymalnie do 12 godzin na dobę. Jednocześnie pracownik zyskuje w ten sposób dodatkowe dni wolne od pracy. Z jednej strony więc pracuje dłużej w ciągu dnia, z drugiej jednak otrzymuje w zamian dodatkowe dni wolne od pracy.

Podstawą wprowadzania systemu równoważnego czasu pracy (lub inaczej pracy równoważnej) jest art. 135 kp, zgodnie z którym jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy w omawianym systemie czasu pracy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 3 miesięcy. Przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 4 miesięcy.

Pamiętajmy, że wykonywanie obowiązków w ramach systemu równoważnego czasu pracy nie rodzi prawa do ubiegania się o zapłatę za nadgodziny – w tym przypadku w ogóle one nie powstają.

Pracownik niepełnosprawny

Każdy pracodawca w Polsce ma możliwość zatrudniania osób niepełnosprawnych. W sporej ilości przypadków otrzymuje dzięki temu stosowne dofinansowanie, głównie po to, by dostosować miejsce pracy do potrzeb takiej osoby. Prawo pracy wyróżnia trzy rodzaje niepełnosprawności pracowniczej:

  • lekką,
  • umiarkowaną,
  • znaczną.

Każdy z ww. rodzajów niepełnosprawności ma istotne znaczenie przy ocenie możliwości świadczenia pracy w ramach określonego systemu czasu pracy. Zgodnie z treścią art. 15 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Uchwała SN z 18 kwietnia 2000 roku (sygn. akt III ZP 6/00)

„Stosowanie skróconej normy czasu pracy wobec pracownika niepełnosprawnego podejmującego zatrudnienie nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia ustalanego według godzinowej stawki osobistego zaszeregowania”.

Czy powyższa regulacja oznacza, że niepełnosprawny pracownik nie może wykonywać swoich obowiązków zawodowych w ramach równoważnego systemu czasu pracy? Niekoniecznie, ponieważ ustawodawca przewidział w tym zakresie pewne dwa ważne wyjątki.

Niepełnosprawność a równoważny system czasu pracy

Art. 15 ustawy o rehabilitacji zawodowej może zostać wyłączony ze stosowania w przypadku pojawienia się pewnych szczególnych okoliczności. W praktyce oznacza to, że istnieje możliwość zatrudnienia niepełnosprawnego pracownika w systemie równoważnego czasu pracy. Zgodnie bowiem z treścią art. 16 omawianej ustawy, norm czasu pracy osób niepełnosprawnych nie stosuje się:

  • do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
  • gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę (koszty badań ponosi wówczas w pełni pracodawca).

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że powyższe wyłączenie może być stosowane nie tylko w ramach równoważnego systemu czasu pracy, ale także i innych systemach czasowych (np. przy systemie pracy zmianowej lub pracy w porze nocnej).

Przesłanki decydujące o możliwości wprowadzenia równoważnego systemu czasu pracy dla osoby niepełnosprawnej nie muszą być spełnione łącznie, tzn. pracownik może wykonywać swoją pracę powyżej 8 godzin (lub 7 godzin przy niepełnosprawności umiarkowanej bądź znacznej) zarówno wtedy, gdy jego obowiązki polegają na pilnowaniu, jak i gdy uzyska na to zgodę odpowiedniego lekarza.

Przykład 1.

Michał ma status osoby niepełnosprawnej w stopniu lekkim i pracuje jako ochroniarz w sklepie. Jego pracodawca chce, aby przychodził on do pracy w godzinach nocnych od godz. 20 do 8 rano (łącznie na 12 godzin na dobę). Zatrudniający chce, aby Michał świadczył swoją pracę w ramach równoważnego systemu czasu pracy, w zamian za co będzie otrzymywał dodatkowe dni wolne od pracy w ciągu każdego tygodnia. Pracownik nie musi uzyskiwać dodatkowej zgody lekarza w tym zakresie, ponieważ ma lekki stopień niepełnosprawności, a jego obowiązki ograniczają się do pilnowania.

Przykład 2.

Michał ma status osoby niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym i pracuje jako grafik komputerowy. Jego pracodawca chce, aby mężczyzna wykonywał swoje obowiązki w ramach równoważnego systemu czasu pracy, tj. przez 11 godzin przez 3 dni w tygodniu, za co otrzyma dodatkowy 1 dzień wolnego w każdym tygodniu. W tej sytuacji konieczne jest uzyskanie zgody właściwego lekarza, ponieważ praca Michała nie polega na pilnowaniu i jednocześnie posiada on wyższy niż lekki stopień niepełnosprawności.

Przykład 3.

Michał ma status osoby niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym, a jego obowiązki ograniczają się do pilnowania mienia w firmie. Jego pracodawca chce, aby mężczyzna wykonywał swoją pracę w ramach równoważnego systemu czasu pracy przez 12 godzin na dobę, w zamian za co zyska 2 dni wolnego w każdym tygodniu. Pomimo wyższego stopnia niepełnosprawności, Michał nie musi uzyskać zgody lekarza na wykonywanie pracy w takim systemie, ponieważ polega ona na pilnowaniu mienia – zgoda na podjęcie pracy w omawianym systemie następuje z mocy samego prawa.

Co ciekawe, posiadanie lekkiego stopnia niepełnosprawności oraz wykonywanie pracy w ramach pilnowania nie wymaga spełniania dodatkowych warunków, aby można było podjąć pracę w systemie równoważnym. Co więcej, taka osoba może wykonywać pracę m.in. w systemie równoważnym dopuszczającym przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12, 16 czy nawet 24 godzin.

Podsumowanie

Posiadanie statusu pracownika niepełnosprawnego może uprawniać do wykonywania pracy w ramach równoważnego systemu czasu pracy. Jeśli obowiązki zatrudnionego polegają na pilnowaniu (osób lub mienia) system ten może być stosowany z mocy samego prawa i nie jest wymagane dopełnienie dodatkowych obowiązków. Jeżeli jednak zadania niepełnosprawnego pracownika polegają na czymś zupełnie innym, równoważny system czasu pracy może być wykorzystywany wyłącznie wtedy, gdy zatrudniony uzyska na to zgodę właściwego lekarza.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów