Obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. przepisy Rozdziału 11a Działu III ustawy Ordynacja podatkowa nakładają obowiązki informacyjne w obszarze schematów podatkowych zwanych powszechnie MDR (Mandatory Disclosure Rules). Konieczność raportowania schematów MDR została wprowadzona przepisami dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z 25 maja 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych. W niniejszym artykule przedstawiamy obowiązujące schematy podatkowe.
Schematy podatkowe - rodzaje i obowiązek ich raportowania
Przepisy MDR rozróżniają trzy rodzaje schematów, które podlegają obowiązkowi przekazywania informacji:
- schemat podatkowy,
- schemat podatkowy standaryzowany,
- schemat podatkowy transgraniczny.
Z uwagi na obowiązek retrospektywnego raportowania schematów podatkowych konieczna jest analiza przeszłych stanów faktycznych po:
- 25 czerwca 2018 r. – w przypadku schematów transgranicznych oraz
- 1 listopada 2018 r. – w przypadku schematów innych niż transgraniczne.
Schemat podatkowy jako uzgodnienie
Według art. 86a § 1 pkt 10 Ordynacji podatkowej schematem podatkowym jest uzgodnienie, które:
- spełnia kryterium głównej korzyści oraz ma ogólną cechę rozpoznawczą,
- ma szczególną cechę rozpoznawczą lub
- ma inną szczególną cechę rozpoznawczą.
Aby mówić o schemacie podatkowym, musi zaistnieć więc jeden z następujących przypadków:
- Przypadek 1: uzgodnienie spełnia kryterium głównej korzyści oraz ma ogólną cechę rozpoznawczą – użycie łącznika „oraz” oznacza, że obie wymienione przesłanki muszą zostać spełnione łącznie;
- Przypadek 2: uzgodnienie ma szczególną cechę rozpoznawczą (w tej sytuacji nie musi być spełnione kryterium głównej korzyści);
- Przypadek 3: uzgodnienie ma inną szczególną cechę rozpoznawczą (w tej sytuacji nie musi być spełnione kryterium głównej korzyści).
Kryterium głównej korzyści uważa się za spełnione, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej mógłby zasadnie wybrać inny sposób postępowania, z którym nie wiązałoby się uzyskanie korzyści podatkowej rozsądnie oczekiwanej lub wynikającej z wykonania uzgodnienia, a korzyść podatkowa jest główną lub jedną z głównych korzyści, którą podmiot spodziewa się osiągnąć w związku z wykonaniem uzgodnienia.
Przez ogólną cechę rozpoznawczą i inną szczególną cechę rozpoznawczą rozumieć należy szereg możliwych kryteriów wskazanych przez ustawodawcę. Przykładowe omówienie ogólnych cech rozpoznawczych i innych szczególnych cech rozpoznawczych zawiera objaśnienie podatkowe wydane przez Ministerstwo Finansów, dostępne na stronie Objaśnienia podatkowe MDR
Schemat podatkowy standaryzowany i transgraniczny
Schemat podatkowy standaryzowany to schemat możliwy do wdrożenia lub udostępnienia u więcej niż jednego korzystającego bez konieczności zmiany jego istotnych założeń, w szczególności dotyczących rodzaju czynności podejmowanych lub planowanych w ramach schematu podatkowego. Schematem podatkowym standaryzowanym może być zarówno schemat podatkowy inny niż schemat podatkowy transgraniczny, jak i schemat podatkowy transgraniczny.
Schemat podatkowy transgraniczny to uzgodnienie, które spełnia:
Przypadek 1:
(1) kryterium transgraniczne i
(2) kryterium głównej korzyści oraz
(3) posiada którąkolwiek z ogólnych cech rozpoznawczych, o których mowa w art. 86a § 1 pkt 6 lit. a–h Ordynacji podatkowej;
Przypadek 2:
(1) kryterium transgraniczne oraz
(2) posiada szczególną cechę rozpoznawczą.
Obowiązek informacyjny na gruncie przepisów MDR nie powstanie, gdy nie jest spełnione kryterium kwalifikowanego korzystającego (tj. przychody/koszty/aktywa podmiotu nie przekraczają równowartości w PLN 10 mln EUR oraz wartość przedmiotu uzgodnienia nie przekracza 2,5 mln EUR) i jednocześnie nie jest spełnione kryterium transgraniczne.
Podmioty zobowiązane do raportowania
Zobowiązanymi do przekazania informacji o schemacie podatkowym są:
- promotorzy (doradca podatkowy, adwokat, radca prawny, pracownik banku lub innej instytucji finansowej),
- korzystający (podatnik) oraz
- wspomagający (biegły rewident, notariusz, osoba świadcząca usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, księgowy lub dyrektor finansowy, bank lub inna instytucja finansowa, a także ich pracownik).
Informacje o schemacie podatkowym
Ustawodawca w dyspozycji art. 86f § 1 Ordynacji podatkowej wymienił zakres informacji, które powinien zawierać schemat podatkowy:
- wskazanie przesłanek skutkujących uznaniem danego uzgodnienia za schemat podatkowy;
- streszczenie opisu uzgodnienia stanowiącego schemat podatkowy, nazwę uzgodnienia, jeśli ją posiada, opis działalności gospodarczej, do której ma zastosowanie schemat podatkowy, bez ujawnienia danych objętych np. tajemnicą handlową, zawodową lub procesu produkcyjnego;
- wyczerpujący opis uzgodnienia stanowiącego schemat podatkowy, wraz ze wskazaniem wartości przedmiotów tych czynności, założeń uzgodnienia, czynności dokonywanych w ramach uzgodnienia i ich chronologii oraz powiązań pomiędzy podmiotami powiązanymi;
- wskazanie znanych przekazującemu informację celów, których realizacji schemat ma służyć;
- przepisy prawa podatkowego znajdujące, według wiedzy przekazującego informację, zastosowanie w schemacie podatkowym;
- szacunkową wartość korzyści podatkowej lub przybliżoną wartość aktywa w podatku odroczonym, jeśli występują i są znane lub możliwe do oszacowania przekazującemu informację;
- wskazanie dokonanych czynności, które skutkowały przekazaniem informacji o schemacie podatkowym, wraz z datami ich dokonania;
- wskazanie innych znanych podmiotów obowiązanych do przekazania informacji o schemacie podatkowym, jeśli występują;
Ponadto należy w informacji zawrzeć dane identyfikujące przekazującego informację oraz korzystającego, któremu udostępniony został schemat podatkowy, w tym informacje dotyczące firmy lub imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, identyfikator podatkowy, miejsce zamieszkania, siedziby lub zarządu, a w przypadku osoby niemającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania lub podmiotu niemającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu - numer i serię paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, lub inny numer identyfikacyjny, jeżeli osoba ta nie posiada identyfikatora podatkowego oraz w przypadkach, gdy uzgodnienie dotyczy osób będących podmiotami powiązanymi z promotorem lub korzystającym.
Od 1 lipca 2020 roku zakres informacji został rozszerzony o:
- Wskazanie danych identyfikujących (analogicznych jak powyżej):
- znanych przekazującemu informację podmiotów uczestniczących, mających uczestniczyć w schemacie podatkowym lub na które może mieć wpływ schemat podatkowy, oraz państw i terytoriów, w których podmioty te posiadają miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd, lub których schemat ten może dotyczyć;
- znanych przekazującemu informację innych podmiotów obowiązanych do przekazania informacji o schemacie podatkowym, jeżeli występują;
- adres elektroniczny, na który będą doręczane potwierdzenie nadania NSP oraz inne pisma w zakresie związanym ze stosowaniem przepisów art. 86g-86i ustawy - Ordynacja podatkowa, przy czym wskazanie tego adresu traktuje się na równi z wyrażeniem zgody na ich doręczanie wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej;
- wskazanie NSP nadanego przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej w odniesieniu do schematu podatkowego transgranicznego - w przypadku gdy NSP został nadany temu schematowi przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej.
Przykłady czynności niepodlegających raportowaniu:
- prowadzenie ksiąg oraz sporządzanie deklaracji podatkowych na podstawie danych uzyskanych od klienta;
- obniżenie lub podwyższenie stawek amortyzacyjnych;
- wybór opodatkowania VAT (rezygnacja ze zwolnienia) przy sprzedaży nieruchomości;
- sporządzanie wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, w sytuacji gdy wniosek dotyczy przeszłych i zamkniętych stanów faktycznych;
- przeglądy dotyczące rozliczeń podatkowych, audyty podatkowe dotyczące przeszłych okresów rozliczeniowych;
- czynności podejmowane przy rejestrowaniu w Polsce podmiotów krajowych lub zagranicznych.
Wewnętrzna procedura
Osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej będące promotorami, zatrudniające promotorów lub faktycznie wypłacające im wynagrodzenie, których przychody lub koszty, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym rok obrotowy równowartość 8 000 000 zł, wprowadzają i stosują wewnętrzną procedurę w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych.
Podmiot zobowiązany do wdrożenia wewnętrznej procedury poniesie karę pieniężną w wysokości:
– 2 mln zł – w przypadku niedopełnienia obowiązków dot. procedury przeciwdziałającej brakowi raportowania MDR;
– 10 mln zł – w przypadku uprawomocnienia się wyroku stwierdzającego czyny zabronione dot. obowiązków związanych z przekazywaniem informacji o schematach podatkowych.
Nowe terminy przekazywania informacji i zawiadomień MDR
Określone w dziale III, rozdziale 11a ustawy - Ordynacja podatkowa - wszystkie terminy nie rozpoczynają się, natomiast rozpoczęte - ulegają zawieszeniu. Obowiązuje to od 31 marca br. do odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii koronawirusa, jednak nie dłużej niż:
- do 30 czerwca 2020 r. - w przypadku raportowania schematów podatkowych transgraniczynch,
- do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19 - w przypadku raportowania schematów podatkowych innych niż transgraniczne
Powyższe dotyczy w szczególności terminów na przekazanie:
- informacji o schemacie podatkowym (MDR-1),
- informacji korzystającego o schemacie podatkowym (MDR-3),
- kwartalnej informacji o udostępnieniu schematu podatkowego standaryzowanego (MDR-4)
- zawiadomienia dotyczącego schematu podatkowego ( MDR-2).
