Ujmowanie na paragonie fiskalnym wartości sprzedaży w zbiorczej kwocie

W przypadku sprzedaży dokonywanej na rzecz konsumentów po stronie przedsiębiorcy pojawia się konieczność posługiwania się kasą fiskalną oraz związany z tym obowiązek wydawania paragonów. W tym miejscu warto zastanowić się, czy podatnik może skorzystać z uproszczenia jakim jest ujmowanie na paragonie fiskalnym wartości sprzedaży w jednej zbiorczej kwocie.

Ujmowanie na paragonie fiskalnym wartości sprzedaży a obowiązek posiadania kasy fiskalnej oraz jego elementy konstrukcyjne

Art. 111 ust. 1 ustawy VAT podaje, że podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. 

Ponadto zgodnie z art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy VAT podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży:

1. w postaci papierowej lub
2. za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony, w tym przy użyciu systemu teleinformatycznego Szefa Krajowej Administracji Skarbowej pośredniczącego przy wydawaniu paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej nabywcy, bez konieczności podawania jego danych osobowych.

Doprecyzowanie kwestii związanych z elementami składowymi paragonu fiskalnego ma miejsce w rozporządzeniu w sprawie kas rejestrujących. W par. 8 czytamy, że paragon fiskalny wystawia się w sposób zapewniający czytelną treść, umożliwiający nabywcy sprawdzenie prawidłowości dokonanej sprzedaży. Paragon fiskalny może zawierać w miejscu określonym dla nazwy towaru lub usługi pozwalającej na jednoznaczną ich identyfikację również opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy. 

Ponadto należy sięgnąć do rozporządzenia w sprawie wymagań technicznych dla kas rejestrujących, gdzie w par. 22 czytamy, że kasa wystawia paragony fiskalne w postaci papierowej i w postaci elektronicznej albo zgodnie z wyborem użytkownika tylko w postaci elektronicznej zawierające w szczególności blok danych z pozycjami transakcji zawierający:

1. kolejne pozycje sprzedaży zawierające co najmniej:
• nazwę towaru lub usługi pozwalające na jednoznaczną ich identyfikację,
• ilość towaru lub usługi,
• jednostkę miary, o ile występuje,
• cenę jednostkową towaru lub usługi,
• wartość sumaryczną towaru lub usługi;
2. łączne wartości sprzedaży brutto według poszczególnych stawek podatku oraz sprzedaży zwolnionej od podatku po uwzględnieniu opustów, narzutów, obniżek i rozliczeń zaliczek;
3. wysokość podatku należnego według poszczególnych stawek podatku z oznaczeniem „PTU”, oznaczeniem literowym stawki podatku po uwzględnieniu opustów, narzutów, obniżek i rozliczeń zaliczek oraz wartością procentową stawki podatku;
4. łączną wysokość podatku należnego z oznaczeniem „SUMA PTU”;
5. łączną wartość sprzedaży brutto z oznaczeniem „SUMA” i z oznaczeniem waluty ewidencyjnej.

Podatnicy stosujący kasy rejestrujące powinni posługiwać się nazwami towarów lub usług, które pozwolą na ich jednoznaczną identyfikację. Przepisy wykonawcze obligują podatnika do wyznaczenia takiej nazwy towaru lub usługi, która pozwoli na oznaczenie przedmiotu transakcji w sposób niebudzący wątpliwości co do rodzaju towaru lub usługi. Jednocześnie należy podkreślić, że przepis ten nie obliguje do stosowania nazw szczegółowych dotyczących pojedynczych przedmiotów danego rodzaju lub poszczególnych cech danego towaru lub usługi (np. barwa, pojemność, rozmiar).

Na paragonie fiskalnym nie można ujmować wartości sprzedaży w zbiorczej kwocie

Z uwagi na potrzebę identyfikacji poszczególnego towaru lub usługi będącego przedmiotem sprzedaży nie jest możliwe ujmowanie w treści paragonu sprzedaży w wartości zbiorczej. Na problematykę tę zwraca uwagę treść interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 12 września 2013 roku w sprawie oznaczania na paragonie fiskalnym nazwy towaru lub usługi.

W piśmie tym czytamy, że podatnik powinien zatem zastosować oznaczenia nazw towarów lub usług do oferowanego asortymentu tak, aby do użytej nazwy towaru lub usługi możliwe było przyporządkowanie odpowiedniej stawki podatku oraz użyta nazwa była zgodna z będącym przedmiotem obrotu towarem lub usługą. Oznacza to, że podatnik stosujący nazewnictwo spełniające wymóg „jednoznaczności” zamiast posługiwać się takimi określeniami (właściwymi z reguły dla nazwy grupowania) jak warzywa/owoce, pieczywo, nabiał, napoje alkoholowe, napoje bezalkoholowe, powinien stosować nazwy jak np. pomidory, jabłka (dla grupy warzywa/owoce), chleb, bułka (dla grupy pieczywo), ser żółty, mleko (dla grupy nabiał), piwo, wino, wódka (dla grupy napoje alkoholowe), woda, sok (dla grupy napojów bezalkoholowych/soków).

Jak wskazano wyżej, sposób „jednoznacznego” identyfikowania towarów i usług jest ściśle związany z asortymentem towarów i usług, jakie podatnik oferuje. Podatnik, stosując dla określonego rodzaju towarów, np. pomidorów, różne ceny (z uwagi na oferowanie różnych odmian tych pomidorów), powinien je wykazywać na paragonie w odrębnych pozycjach (przy możliwości ich identyfikowania za pomocą jednej nazwy, np. pomidory, jeżeli sprzedawane towary objęte są jedną stawką VAT).

Opisane wyżej zasady dotyczące stosowania nazewnictwa spełniającego wymóg jednoznacznego identyfikowania towarów i usług, nie wykluczają stosowania przez podatników nazewnictwa zapewniającego bardziej szczegółowe rozróżnienie towarów. Stosowanie jednak na tyle rozbudowanego nazewnictwa ma dla podatników jedynie charakter fakultatywny.

Dyrektor KIS w interpretacji z 2 września 2019 roku (nr 0114-KDIP1-1.4012.339.2019.2.KBR) wskazał, że nazwy na paragonie powinny odzwierciedlać prawidłowy przebieg zdarzenia gospodarczego. Stąd też, z uwagi na fakt, że przedmiotem sprzedaży nie jest kompleksowe świadczenie, a dostawa poszczególnych towarów, podatnik powinien uwzględnić tę okoliczność, wystawiając paragon fiskalny, i posługiwać się nazwami produktów, które w istocie są przedmiotem dostawy. 

Należy zatem wyraźnie podkreślić, że w świetle obowiązujących przepisów wartość transakcji na paragonie fiskalnym nie może być ujęta w jednej zbiorczej kwocie. Paragon powinien zawierać co najmniej nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację. 

Warto również odnieść się do wyroku NSA z 12 marca 2018 roku (I FSK 937/16), gdzie sąd wskazał, że podanie na paragonie informacji o sprzedanym produkcie, np. „danie obiadowe” w określonej cenie, w sytuacji gdy w cenniku oferowanych jest kilka różnych dań w takiej samej cenie, w żadnym zakresie nie spełnia warunku jednoznacznej identyfikacji towaru będącego przedmiotem sprzedaży. Ponadto NSA podkreślił, że podawane na paragonach nazwy sprzedawanych towarów, określające przedmiot sprzedaży, powinny być także na tyle precyzyjne, aby umożliwić kontrolę w zakresie prawidłowości asortymentu i ilości sprzedanych towarów, w kontekście towarów nabywanych przez podatnika, z uwzględnieniem ich stanów magazynowych. 

Podsumowując powyższe, zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne zgodnie uznają, że nie jest możliwe zbiorcze ujmowanie sprzedaży w treści paragonu fiskalnego, ponieważ z treści przepisów wyraźnie wynika potrzeba jednoznacznej identyfikacji sprzedawanego towaru lub usługi.