Zatory płatnicze to zmora podatników. Pomimo braku terminowego uregulowania należności przez kontrahenta, zazwyczaj pozostaje to bez wpływu na rozliczenie podatków. Przedsiębiorcy borykający się z tym problemem, mogą skorzystać z tzw. „ulgi za złe długi”. Ulga za złe długi to odpowiedź Ministerstwa Finansów na konieczność uiszczenia podatku VAT pomimo, iż kontrahent nie uiścił zapłaty. Podatnik, który zastosuje ulgę za złe długi, może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług o kwoty wierzytelności lub części wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.
Ulga za złe długi - jak rozliczyć?
Zasady rozliczenia tzw. ulga za złe długi, czyli podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności znajdują się w przepisach art. 89a i art. 89b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.), dalej jako „ustawą o VAT”.
W świetle art. 89a ust. 1 ustawy o VAT podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.
Tym samym, aby móc skorzystać z ulgi za złe długi, podatnik musi uprawdopodobnić nieściągalność kwot z faktury. W myśl art. 89a ust. la ustawy o VAT., nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Ulga za złe długi - warunki korzystania
Ministerstwo Finansów określiło szczegółowo warunki, które muszą być spełnione, żeby podatnik mógł skorzystać z ulgi za złe długi. Powyższe warunki znajdują się w art. 89a ust. 1 ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu muszą być spełnione poniższe warunki:
-
Dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2016 r. poz. 1574, 1579, 1948 i 2260), postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
-
Na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, o której mowa w ust. 1:
-
wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni;
-
dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r., postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
-
Od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
W jakiej deklaracji rozliczamy ulgę?
Na mocy art. 89a ust. 3 ustawy o VAT, korekta, o której mowa w ust. 1, może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem, że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.
Przykład 1
Hurtownia czynny podatnik podatku VAT sprzedał artykuły spożywcze czynnemu podatnikowi podatku VAT prowadzącemu sklep osiedlowy. Na fakturze VAT termin płatności określono na 8 stycznia 2018 r. Przedsiębiorca prowadzący sklep nie opłacił powyższej faktury. Termin 150 dni upływa w dniu 7 czerwca 2018 r. Podatnik może rozliczyć ulgę na złe długi w deklaracji VAT-7 za czerwiec 2018 r.
Przykład 2
Hurtownia czynny podatnik podatku VAT sprzedał artykuły spożywcze czynnemu podatnikowi podatku VAT prowadzącemu sklep osiedlowy. Na fakturze VAT termin płatności określono na 8 stycznia 2018 r. Przedsiębiorca prowadzący sklep nie opłacił powyższej faktury w terminie 150 dni od daty płatności na fakturze. Termin 150 dni upływa w dniu 7 czerwca 2018 r. Podatnik zapłacił za fakturę dopiero 2 lipca 2018 r. Ponieważ podatnik prowadzący hurtownie nie złożył jeszcze deklaracji VAT-7 za czerwiec, ulga za złe długi nie może zostać rozliczona.
Wierzyciel na podstawie art. 89 a ust. 5 ustawy o VAT, obowiązany jest wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty, o której mowa w ust. 1, zawiadomić o tej korekcie właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika.
Ulga za złe długi a późniejsza zapłata
Zgodnie z art. 89 a ust. 5 ustawy o VAT w przypadku, gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, o której mowa w ust. 1, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności, podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części.
Upadłość a ulga za złe długi
Biorąc pod uwagę powyższe, wierzyciel może dokonać korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego, w trybie przewidzianym przepisem art. 89a ustawy o VAT, w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną. Korekta musi być dokonana w konkretnej deklaracji, a podatnik, aby mógł tego dokonać musi spełnić wszystkie warunki wynikające z ustawy o VAT. Jednym z warunków jest to, aby na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, dłużnik nie był w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
Przykład 3
Hurtownia, czynny podatnik podatku VAT, sprzedał artykuły spożywcze czynnemu podatnikowi podatku VAT prowadzącemu sklep osiedlowy. Na fakturze VAT termin płatności określono na 8 stycznia 2018 r. Przedsiębiorca prowadzący sklep nie opłacił powyższej faktury. W dniu 10 maja 2018 r. Sąd Rejonowy ogłosił upadłość dłużnika. W tej sytuacji po dniu 10 maja 2018 r. nie jest możliwe skorzystanie przez podatnika z ulgi na złe długi w odniesieniu do niespłaconych należności wynikających z ww. faktury.
Czy można skorygować wcześniejszą deklarację w przypadku upadłości?
Podatnicy mogą, ale nie muszą skorzystać z ulgi za złe długi. W praktyce gospodarczej zdarza się, iż z pewnych przyczyn podatnicy nie korzystają z tego prawa. W przypadku, kiedy ulga za złe długi nie zostanie wykorzystana przez podatnika, może on oczywiście skorzystać z niej później. Zdarza się jednak, iż dłużnik już po terminie 150 dni ogłasza upadłość. Czy w takiej sytuacji podatnik może skorzystać z ulgi dokonując korekt wcześniejszych deklaracji podatkowych. Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 05.06.2018 r. numer 0111-KDIB3-1.4012.256.2018.1.ICz
„W sytuacji jednak, gdyby we wskazanych rozliczeniach podatkowych Wnioskodawca nie skorzystał z ulgi na złe długi w odniesieniu do ww. faktur, to mógł skorzystać z tej ulgi dokonując korekty złożonych rozliczeń podatkowych za wskazane wyżej okresy tj. maj 2017 r. i czerwiec 2017 r., przy jednoczesnym jednak spełnieniu wszystkich wymogów wskazanych w art. 89a ust. 2 ustawy o VAT.
W dniu 25 października 2017 r. Sąd Rejonowy ogłosił upadłość dłużnika Wnioskodawcy. W tej sytuacji po dniu 25 października 2017 r. nie jest możliwe skorzystanie przez Wnioskodawcę z ulgi na złe długi, w odniesieniu do niespłaconych należności wynikających z ww. faktur 139/2016, 148/2016 i 158/2016. wobec niespełnienia warunku wynikającego z art. 89a ust. 2 pkt 3 lit. b ustawy o VAT.
Jak wynika z wniosku sporządzonego w dniu 18 marca 2018 r. Wnioskodawca dopiero zamierza dokonać korekt deklaracji VAT-7 za miesiące maj i czerwiec 2017 r. i skorzystać z ulgi przysługującej mu na podstawie art. 89a ustawy o VAT.
W tej sytuacji nie jest możliwe skorzystanie przez Wnioskodawcę z ulgi na złe długi w odniesieniu do niespłaconych należności wynikających z ww. faktur 139/2016, 148/2016 i 158/2016, bowiem z uwagi na ogłoszoną w dniu 25 października 2017 r. upadłość dłużnika Wnioskodawcy, nie będą spełnione wszystkie przesłanki wynikające z art. 89a ust. 2 ustawy o VAT, warunkujące zastosowanie regulacji przewidzianej w art. 89a ust. 1 ustawy o VAT”.
