Prowadzenie przedsiębiorstwa zawsze niesie ze sobą pewne ryzyko, dlatego kluczowa jest świadomość przedsiębiorcy w zakresie dostępnych kroków w przypadku wystąpienia długotrwałych problemów finansowych. Niekiedy jedynym słusznym rozwiązaniem może okazać się ogłoszenie upadłości. Poznajmy rodzaje upadłości, czym się różnią i jakie pociągają za sobą konsekwencje.
Upadłość przedsiębiorcy jest następstwem sytuacji, w której dochodzi do utraty zdolności do bieżącego regulowania zobowiązań przedsiębiorstwa wobec jego wierzycieli. Dochodzi wówczas do utraty płynności finansowej związanej z zbyt małą wartością aktywów przedsiębiorstwa względem zadłużenia, jakie na nim ciąży.
Jakie są najczęstsze przyczyny upadłości przedsiębiorstw?
Podjęcie decyzji o ogłoszeniu upadłości przedsiębiorstwa z pewnością nie należy do łatwych decyzji. Może się jednak okazać, że w określonych sytuacjach jest to jedyne rozsądne wyjście.
Do głównych przyczyn upadłości należą:
Nadmierne zadłużenie
Nadmierne zadłużenie przedsiębiorstwa może prowadzić do znacznych trudności finansowych i często może okazać się sytuacją bez wyjścia. W przypadku utraty zdolności do spłaty zaciągniętych zobowiązań, zwłaszcza przy braku perspektyw na poprawę sytuacji finansowej, warto rozważyć – czy ogłoszenie upadłości nie jest właściwym rozwiązaniem.
Brak płynności finansowej
Ogłoszenie upadłości może się również okazać nieuniknione w przypadku utraty płynności finansowej przedsiębiorstwa. Następstwem trudności finansowych może okazać się utrata zdolności do terminowego wywiązywania się z zobowiązań względem kontrahentów, pracowników, dostawców itd. Sytuacja ta może łatwo doprowadzić do narastających przeszkód w funkcjonowaniu całego przedsiębiorstwa, a tym samym utratę możliwości osiągania zysku.
Znaczny spadek dochodów
W następstwie pogorszenia się sytuacji gospodarczej może dojść do znaczącego spadku dochodów przedsiębiorstwa lub spadku wartości posiadanych przez przedsiębiorstwo aktywów. Sytuacja ta może okazać się problematyczna zwłaszcza jeżeli spadek dochodów jest tak znaczy, że nie pozwalają one już na zaspokojenie potrzeb przedsiębiorstwa.
Wymogi prawne
Należy pamiętać, że wierzyciel, który nie może wyegzekwować zapłaty przysługujących mu należności od spółki ma prawo żądać zapłaty od członków jej zarządu. Mogą się oni uwolnić od tej odpowiedzialności, jeżeli w odpowiednim momencie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości.
Cel postępowania upadłościowego
Należy pamiętać o tym, że pomimo tego, że ogłoszenie upadłości może w niektórych okolicznościach okazać się najbardziej korzystnym wyjściem ułatwiającym spłacenie zobowiązań, a także chroniącym członków zarządu przed problemami finansowymi, to jego głównym celem jest ochrona interesów wierzycieli. Postepowanie upadłościowe względem przedsiębiorcy jest prowadzone tak, aby w jak największym stopniu zaspokoić roszenia wierzyciel. Służy temu głównie możliwość likwidacji majątku zadłużonego przedsiębiorstwa, która to z kolei najczęściej wiąże się z całkowitym zamknięciem przedsiębiorstwa.
Upadłość przedsiębiorcy - jakie są rodzaje upadłości?
W zależności od sytuacji oraz stanu majątkowego przedsiębiorstwa można przeprowadzić dwa rodzaje upadłości:
- upadłość likwidacyjną
- upadłość układową
Warto wiedzieć, że od stycznia 2016 roku, kiedy to w życie weszło prawo restrukturyzacyjne przeprowadzenie postepowania upadłościowego praktycznie zawsze kończy się całkowitą likwidacją i zakończeniem bytu przedsiębiorstwa. To właśnie jest istotą upadłości likwidacyjnej. W praktyce dochodzi do spieniężenia majątku przedsiębiorstwa, który w wyniku ogłoszenia upadłości staję się masą upadłości i przechodzi pod zarząd syndyka.
Trzeba zaznaczyć, że upadłość układowa nie istnieje już w obecnym stanie prawnym, jako osobny rodzaj upadłości. Natomiast funkcjonowała ona na gruncie uprzednio obowiązującej ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze. Obecnie upadłość układowa ewoluowała w restrukturyzację. Nie stoi to jednak na przeszkodzie zawarciu układu między upadłym,
a wierzycielami w trakcie trwania postępowania upadłościowego.
Zawarcie takiego układu odbywa się poprzez złożenie propozycji układowych, a następnie złożenie wniosku o zawarcie układu. Zawarcie układu ma wpływ na przebieg całej upadłości, wraz ze złożeniem propozycji układowych można wnioskować o częściowe lub całkowite wstrzymanie likwidacji masy upadłościowej, a prawomocne zatwierdzenie układu kończy całe postępowanie upadłościowe.
Likwidacja przygotowana – tak zwany pre-pack
Likwidacja przygotowana jest procedurą pozwalającą na szybkie i mniej skomplikowane pozyskanie środków na spłatę wierzycieli. Procedura tak zwanego pre-packu została wprowadzona do polskiego systemu prawnego wraz z nowelizacją prawa upadłościowego w 2015 r. Przygotowana likwidacja polega na sprzedaży całego przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących część składową przedsiębiorstwa, na rzecz nabywcy znalezionego i wskazanego przez samego dłużnika. Skorzystanie z takiej inicjatywy daje szanse na niezakłócone funkcjonowanie przedsiębiorstwa, a nawet kontynuowanie podjętych projektów biznesowych. Celem takiego działania jest maksymalne skrócenie procesu upadłościowego przy jednoczesnym zwiększeniu wartości majątku dłużnika, co z kolei pozwala na zaspokojenie wierzycieli w jak największym stopniu. Jako największe korzyści przeprowadzenia procesu upadłości poprzez procedurę pre-packu postrzega się:
- Skrócenie postępowania upadłościowego – w tradycyjnej procedurze sprzedaż majątku trwa często wiele miesięcy, a w pre-packu transakcja może zostać zamknięta niemal natychmiast.
- Większa wartość przedsiębiorstwa – sprzedaż jako całości lub zorganizowanej części pozwala uniknąć spadku wartości wynikającego z likwidacji pojedynczych składników majątku.
- Ochrona miejsc pracy – w przypadku sprzedaży przedsiębiorstwa jako całości często zachowywane są miejsca pracy.
- Mniejsze koszty postępowania – szybka sprzedaż oznacza niższe koszty zarządzania masą upadłościową.
Ogłoszenie upadłości – jakie niesie konsekwencje?
Ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa niesie za sobą liczne konsekwencje, nie tylko dla samego upadłego dłużnika oraz jego majątku, ale również dla wierzycieli.
Oczywiście główną konsekwencją ogłoszenia upadłości jest utrata kontroli nad majątkiem.
Z chwilą jej ogłoszenia majątek dłużnika staje się tzw. masą upadłościową, z tą chwilą dłużnik traci prawo zarządzania swym majątkiem, a zarząd nad nim przejmuję syndyk, który zajmuje się likwidacją majątku i podziałem środków między wierzycieli.
Wraz z momentem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości zwieszone zostają toczące się przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjne, a następnie po uprawomocnieniu się postanowienia ogłoszenia zostają one umorzone. Od tej chwili dochodzenie roszczeń przeciwko upadłemu następuję wyłącznie w ramach postepowania upadłościowego.
Istotną konsekwencją przeprowadzenia postępowania upadłościowego jest możliwość uznania niektórych czynności prawnych za bezskuteczne. Syndyk może unieważnić niektóre czynności prawne, takie jak darowizny, czy też sprzedaż majątku po zaniżonej wartości, jeżeli uzna, że czynności te doprowadziły do pokrzywdzenia właścicieli.
Konsekwencje ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa pociągają za sobą szereg konsekwencji również dla wierzycieli upadłego. W pierwszej kolejności musza oni pamiętać o zgłoszeniu swoich wierzytelności w wyznaczonym terminie, aby zapobiec ich pominięciu w postępowaniu upadłościowym.
Wierzytelności zaspokajane są w określonej kolejności, według ustanowionych przepisami kategorii, na przykład w pierwszej kolejności spłacane są należności wynikające z kosztów postępowań sądowych, a także zobowiązania względem pracowników. Zdarza się tak, że majątek upadłego może nie starczyć na pokrycie wszystkich zobowiązań. Dlatego też część wierzycieli może nie odzyskać swoich środków lub też otrzymać tylko ich część.
To tylko najistotniejsze konsekwencje, jakie pociąga za sobą ogłoszeniu upadłości przedsiębiorstwa. W rzeczy samej te dotykają również pracowników upadłego przedsiębiorstwa, którzy to w wielu wypadkach zostają zwolnieni, czy też członków zarządu wobec których możliwe jest wyciągnięcie konsekwencji prawnych chociażby w postaci nałożenia na nich sądowego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w przypadku, gdy doprowadzili oni do upadłości swoim nierzetelnym zachowaniem.
Wszystkie te konsekwencje zdają się być dotkliwe, a sama procedura związana z ogłoszeniem upadłości może wydawać się nieco skomplikowana. Należy mieć jednak na uwadze, że ogłoszenie upadłości może w pewnych sytuacjach okazać się jedynym słusznym rozwiązaniem, a odwlekanie takiej decyzji niestety może skutkować znacznie bardziej dolegliwymi konsekwencjami finansowymi oraz prawnymi.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 28 lutego 2003 prawo upadłościowe (Dz. U. 2003 Nr 60 poz. 535 ze zm.).
- Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. 2015 poz. 978 ze zm.).
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
