Zasady reprezentowania spółki komandytowej określone są w Kodeksie spółek handlowych. Spółka komandytowa co do zasady jest reprezentowana przez komplementariuszy, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. W tym przypadku należy odróżnić samo reprezentowanie spółki od czynności zarządzania spółką komandytową przez komplementariusza, ponieważ ten zakres obowiązków jest szerszy. Czy spółka komandytowa może zawrzeć umowę w przedmiocie zarządzania z komplementariuszem? Czy można zawrzeć taką umowę, jeżeli komplementariuszem jest np. sp. z o.o.? Odpowiedź poniżej.
Spółka komandytowa - zasady reprezentacji
Zgodnie z art. 117 Kodeksu spółek handlowych, spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.
Tym samym jedynym wspólnikiem, który jest uprawniony do reprezentacji spółki komandytowej, jest komplementariusz.
Jakie czynności może wykonywać komplementariusz w zakresie zarządzania spółką komandytową?
Zawieranie umów między spółką komandytową a komplementariuszem będącym osobą prawną nie jest zakazane. W ramach umowy cywilnoprawnej spółka komandytowa chce zlecić komplementariuszowi m.in. następujące czynności:
- koordynowanie działań spółki komandytowej;
- zarządzanie i reprezentowanie spółki komandytowej;
- organizowanie i nadzorowanie działalności spółki komandytowej i realizowanych przez nią projektów;
- prowadzenie obsługi marketingowej;
- prowadzenie obsługi klientów i kontrahentów spółki komandytowej;
- reprezentowanie spółki komandytowej w kontaktach z urzędami, klientami i innymi firmami – dostawcami usług i materiałów.
Natomiast spółka komandytowa zobowiązana jest w umowie cywilnoprawnej, jako umowie wzajemnej, do wypłacania na rzecz komplementariusza wynagrodzenia.
Oczywiste jest, że jeżeli komplementariuszem spółki komandytowej jest sp. z o.o., to czynności wchodzące w zakres zarządzania spółką komandytową wykonuje zarząd komplementariusza lub pracownicy komplementariusza. W celu sprawnego i skutecznego prowadzenia spraw spółki komandytowej sp. z o.o. będzie musiała wykorzystywać swoje środki, np. pomieszczenie, sprzęt, telefony, komputery, pracowników. Wynagrodzenie określone w umowie cywilnoprawnej z zakresu zarządzania ma m.in. zrekompensować ponoszone koszty związane z wykonywaniem czynności określonych w umowie cywilnoprawnej. Oprócz wydatków ogólnych typu korzystanie z pomieszczeń komplementariusza, energii, telefonów, wykorzystywanie sprzętu biurowego oraz korzystanie z pracy własnych pracowników, komplementariusz może również ponosić koszty bezpośrednie, typu usługi reklamy związane wyłącznie z reklamą i prezentacją spółki komandytowej, opłaty dotyczące spółki komandytowej, usługi obce świadczone na rzecz spółki komandytowej. Oczywiście tego typu wydatki przeważnie są refakturowane przez komplementariusza na spółkę komandytową jako finalnego odbiorcę, chyba że co innego wynika z umowy cywilnoprawnej z zakresu zarządzania.
Czy umowa o zarządzanie jest opodatkowana VAT?
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel […].
Natomiast przez świadczenie usług w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
- przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
- zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
- świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Powołany przepis wskazuje, że pojęcie „świadczenia usług” ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się podatnika, niebędące dostawą towarów, na rzecz innego podmiotu.
Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.
Aby móc uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Ponadto musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i otrzymanym za jej wykonanie wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Otrzymana zapłata powinna być zatem konsekwencją dokonanego świadczenia.
Oczywiście w tym przypadku kluczowe znaczenie ma ustalenie, czy sp. z o.o., która jest komplementariuszem w spółce komandytowej, wykonuje czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, czy realizuje uprawnienia właścicielskie.
Zgodnie z art. 102 k.s.h. spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej 1 wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej 1 wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
W myśl art. 117 k.s.h. spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. W związku z tym komplementariusz jest co do zasady ustawowym przedstawicielem spółki komandytowej i ma obowiązek jej reprezentowania na zewnątrz. Zgodnie z art. 121 § 1 ksh komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Na mocy art. 46 k.s.h. wspólnik za prowadzenie spraw spółki nie otrzymuje wynagrodzenia.
W związku z powyższym należy w pierwszej kolejności zbadać relacje, które łączą sp. z o.o. ze spółką komandytową, w której jest ona komplementariuszem, tj., czy będą wykraczały poza relacje spółka-wspólnik uregulowane w ksh.
