0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Utrata prawa do ryczałtu w trakcie roku podatkowego

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą mają do wyboru różne formy jej opodatkowania. Jedną z nich jest ryczałt ewidencjonowany. Powyższa forma opodatkowania charakteryzuje się dużą prostotą rozliczeń. Podatnicy wybierający tę metodę rozliczeń muszą jednak pamiętać, iż aby móc z niej skorzystać, trzeba spełnić wymagania ustawowe. W przypadku niespełnienia powyższych wymagań, następuje utrata prawa do ryczałtu.

Opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego – działalność gospodarcza

Zgodnie z przepisem art. 1 pkt 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ustawa reguluje opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów (dochodów) osiąganych przez osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Przy czym w myśl art. 4 ust. 1 pkt 12 ww. ustawy przez pozarolniczą działalność gospodarczą należy rozumieć pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym.

Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej jako ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową:

  1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
  2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
  3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

− prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Podkreślić jednakże należy, że u osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą możliwość opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uzależniona jest od braku przesłanek określonych w art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 i 4 ww. ustawy użyte w tej ustawie określenia oznaczają:

  • działalność usługowa - pozarolniczą działalność gospodarczą, której przedmiotem są czynności zaliczone do usług zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług (PKWiU) wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. poz. 1676, z 2017 r. poz. 2453, z 2018 r. poz. 2440, z 2019 r. poz. 2554 oraz z 2020 r. poz. 556), z zastrzeżeniem pkt 2 i 3 (pkt 1);
  • działalność wytwórczą - działalność, w wyniku której powstają nowe wyroby, w tym również sprzedaż wyrobów własnej produkcji, prowadzona przez podatnika (pkt 4).

Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług pod pojęciem usług rozumie:

  • wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność o charakterze produkcyjnym, nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych – usługi na rzecz produkcji;
  • wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności, przeznaczone dla celów konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej.

Biorąc pod uwagę powyższe, możemy opodatkować działalność gospodarczą w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Warto zwrócić uwagę, iż pojęcie działalności gospodarczej nie zostało zdefiniowane w ustawie o ryczałcie. Ustawodawca posługuje się pojęciem działalności gospodarczej z ustawy o PIT. Powyższe rozwiązanie na pewno można uznać za prawidłowe, ponieważ nie wprowadza dwóch różnych definicji, co mogłoby utrudnić opodatkowanie podatkiem dochodowym działalności gospodarczej.

Kiedy możemy wybrać opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego?

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o ryczałcie podatnicy opłacają w roku podatkowym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z działalności gospodarczej, jeżeli:

  1. w roku poprzedzającym rok podatkowy:

a) uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 2 000 000 euro lub

b) uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 2 000 000 euro,

  1. rozpoczną wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej - bez względu na wysokość przychodów.

Ponadto, jeżeli podatnik w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadził działalność samodzielnie, a także w formie spółki, opłaca w roku podatkowym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:

  1. odrębnie z działalności wykonywanej samodzielnie i odrębnie z działalności wykonywanej w formie spółki, gdy spełnia warunki określone w ust. 4 pkt 1, albo
  2. z działalności wykonywanej samodzielnie, gdy spełnia warunek określony w ust. 4 pkt 1 lit. a, a z działalności wykonywanej w formie spółki - gdy spełnia warunek określony w ust. 4 pkt 1 lit. b.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą opłacać również podatnicy, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadzili działalność samodzielnie lub w formie spółki, z której przychody były opodatkowane wyłącznie w formie karty podatkowej lub za część roku były opodatkowane w formie karty podatkowej i za część roku na ogólnych zasadach, a łączne przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 2 000 000 euro; w tych przypadkach przychody opodatkowane w formie karty podatkowej oblicza się wyłącznie na podstawie wystawionych faktur lub rachunków

Limit euro przelicza się na walutę polską według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy. W 2023 roku dniem tym jest 3 października 2022 r. Średni kurs euro ogłoszony przez NBP w tym dniu zawiera tabela nr 191/A/NBP/2022, zgodnie z którą wynosi on 4,8272 zł.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w 2023 r. mogą opłacać podatnicy kontynuujący działalność gospodarczą, którzy w 2022 r. uzyskali przychody z działalności prowadzonej samodzielnie, nie większe niż 9 654 400 zł, lub w formie spółki, a suma przychodów wszystkich wspólników nie przekroczy tej kwoty.

Podsumowując, ryczałtem są opodatkowane małe działalności gospodarcze, które nie osiągają dużych przychodów oraz nie mają skomplikowanej struktury.

Utrata prawa do ryczałtu oraz brak możliwości skorzystania z danej formy opodatkowania – przesłanki negatywne

Opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest m.in. uzależnione od niewystąpienia przesłanek negatywnych, o których mowa w art. 8 ustawy o ryczałcie. Zgodnie z powołanym przepisem, opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, co do zasady, nie stosuje się do podatników:

  1. opłacających podatek w formie karty podatkowej na zasadach określonych w rozdziale 3 (ustawy),

  2. korzystających, na podstawie odrębnych przepisów, z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego,

  3. osiągających w całości lub w części przychody z tytułu:

    1. prowadzenia aptek,

    2. działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,

    3. działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,

  4. wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,

  5. podejmujących wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:

    1. samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,

    2. w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,

    3. samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka

- jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach,

Z analizy przepisów ustawy o ryczałcie wynika, że w trakcie roku podatkowego podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mogą utracić prawo do opłacania z tego tytułu podatku w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W takim przypadku od dnia utraty prawa do ryczałtu są zobowiązani opłacać podatek dochodowy według skali podatkowej. Tym samym podatnik, który utracił prawo do opodatkowania w formie ryczałtu, opodatkowuje swoją działalność na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatnicy często mają problem z ustaleniem, w jakim terminie mają obowiązek dokonania zmiany opodatkowania.

Z chwilą, w której nastąpi wyłączenie z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, podatnik ma obowiązek dokonać zmiany formy opodatkowania.

Dzień uzyskania pierwszego przychodu z działalności wyłączonej z opodatkowania ryczałtem jest dniem, od którego przedsiębiorca przechodzi na zasady ogólne.

Regułą wynikającą z art. 14 ust. 1c ustawy o PIT jest to, że za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

  1. wystawienia faktury albo
  2. uregulowania należności.

Tym samym za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi. 

W miesiącu, w którym nastąpiła zmiana zasad opodatkowania, przychody należy podzielić na dwie części. Transakcje przed zmianą są opodatkowane ryczałtem. Natomiast wszystkie przychody uzyskane od dnia zmiany są opodatkowane na zasadach ogólnych.

Fakt zgłoszenia wykonywania działalności gospodarczej w zakresie przychodów wyłączonych (bez uzyskania tychże przychodów) nie powoduje utraty prawa do ryczałtu.

Obowiązek spisu z natury a utrata prawa do ryczałtu

Zgodnie z § 24 ust. 1 rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury na dzień utraty prawa do opłacania ryczałtu ewidencjonowanego.

Jak wynika z § 26 ust. 1 i ust.4 rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, podatnik jest obowiązany wycenić materiały i towary handlowe objęte spisem z natury według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia; spis z natury półwyrobów (półfabrykatów), wyrobów gotowych i braków własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia, a odpadów użytkowych, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.

Podatnik jest obowiązany dokonać wyceny najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury.

Jakie deklaracje podatkowe składa podatnik, który utracił prawo do opodatkowania w formie ryczałtu?

Podatnik po zakończeniu roku podatkowego, który utracił prawo do ryczałtu i został opodatkowany na zasadach ogólnych, jest zobowiązany do złożenia dwóch deklaracji podatkowych. Winien on w terminie do 30 kwietnia następnego roku złożyć PIT-28, w którym rozliczy przychody opodatkowane ryczałtem. W terminie do 30 kwietnia następnego roku podatnik składa również PIT-36 dla przychodów uzyskanych po zmianie formy opodatkowania.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów