Działalność nierejestrowana stanowi preferencyjną formę prowadzenia działalności w niewielkim zakresie. Ta forma może okazać się bardzo atrakcyjna dla osób planujących świadczyć usługi edukacyjne (korepetycje). W związku z tym przeanalizujemy, jak na gruncie przepisów kształtują się usługi edukacyjne w ramach działalności nierejestrowanej.
Działalność nierejestrowana w świetle przepisów podatkowych
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia (od 1 lipca 2023 roku limit wynosi 2700 zł) i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
W sytuacji, gdy osoba fizyczna wykonuje w ramach działalności nierejestrowanej różne czynności, do ustalenia, czy przychód należny nie przekroczył w poszczególnych miesiącach 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, należy wziąć pod uwagę łączne przychody należne uzyskane z tej działalności w danym miesiącu.
Stosowanie tego przepisu to prawo, a nie obowiązek potencjalnego przedsiębiorcy – osoba wykonująca działalność może w każdej chwili złożyć wniosek o wpis do CEIDG, wchodząc w reżim obowiązujący zarejestrowanych przedsiębiorców (art. 5 ust. 2).
Działalność określona w art. 5 ust. 1 stanowi tzw. działalność nierejestrowaną, która na gruncie podatku dochodowego jest kwalifikowana jako przychód z innych źródeł.
Z działalnością nierejestrowaną mamy do czynienia, gdy podatnik wykonuje daną aktywność w sposób ciągły i dla celów zarobkowych, jednakże w niewielkim zakresie.
Jest to o tyle istotne, że w przypadku podatku dochodowego możemy mieć do czynienia z innymi źródłami przychodów w zakresie udzielania korepetycji.
Przykładowo w interpretacji Dyrektora KIS z 4 marca 2020 roku (nr 0115-KDIT3.4011.529.2019.2.AD) organ wskazał, że jeżeli udzielanie korepetycji odbywać się będzie bez ciągłości, tj. doraźnie, do potrzeby wskazanej przez ucznia, bez organizacji, planu i w sposób nieciągły, przypadkowy, okazjonalnie, a podatnik nie będzie ponosić odpowiedzialności za rezultat udzielonych korepetycji oraz nie będzie ponosić również ryzyka gospodarczego i inwestować środków finansowych w udzielanie korepetycji, to tak uzyskany przychód należy zakwalifikować jako działalność wykonywana osobiście.
Konkretnie chodzi o art. 13 pkt 2 ustawy PIT, który wskazuje, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.
W konsekwencji nie zawsze usługi edukacyjne niewykonywane w ramach działalności gospodarczej muszą stanowić działalność nierejestrowaną. Jak widać z przywołanej interpretacji, możliwa jest również inna klasyfikacja źródła przychodu.
Usługi edukacyjne w ramach działalności nierejestrowanej
Jak już wskazaliśmy, działalność nierejestrowana stanowi na gruncie podatku PIT przychód z innych źródeł. To z kolei ma swoje implikacje, jeżeli chodzi o sposób rozliczenia.
Po pierwsze, inaczej niż w przypadku działalności gospodarczej podatnik nie ma obowiązku opłacania miesięcznych zaliczek na podatek. Całość podatku rozliczana jest w zeznaniu rocznym PIT-36 składanym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Obowiązuje tylko jedna forma opodatkowania, czyli skala podatkowa, a uzyskany dochód podlega łączeniu z innymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych.
Co jednak istotne, podatek jest płatny od dochodu, a więc uzyskany przychód można pomniejszyć o koszty podatkowe.
Ustawa PIT nie zawiera żadnych szczególnych regulacji, jeżeli chodzi o koszty przy działalności nierejestrowanej, zatem należy kierować się regułą ogólną wyrażoną w art. 22 ust. 1 ustawy PIT.
Kosztem będzie więc każdy wydatek związany z uzyskaniem przychodu z tego tytułu, który ma charakter definitywny i został poniesiony przez podatnika.
Należy także pamiętać, że to na podatniku spoczywa więc ciężar udowodnienia, iż określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu. Ma on przede wszystkim obowiązek udokumentować, że wydatek został poniesiony.
Tytułem przykładu wskażmy na treść interpretacji Dyrektora KIS z 28 września 2021 roku (nr 0114-KDIP3-1.4011.612.2021.2.EC), gdzie podano, że w sytuacji, gdy wydatki z tytułu kursu językowego, rachunkowości oraz koszty związane z procesem zdobycia certyfikatu pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodem i faktycznie zostaną poniesione przez podatnika w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, mogą zostać zaliczone w całości do kosztów uzyskania przychodów z działalności nierejestrowanej.
Usługi edukacyjne w ramach działalności nierejestrowanej a obowiązki formalne
Ustaliliśmy zatem, że osoba prowadząca działalność nierejestrowaną musi mieć odpowiednie dokumenty potwierdzające poniesienie kosztów podatkowych. Dodatkowo konieczne jest stałe monitorowanie, czy nie został przekroczony miesięczny limit przewidziany dla działalności nierejestrowanej.
W zakresie obowiązków ewidencyjnych warto zatem zastanowić się, czy taki podatnik jest zobligowany prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów.
Zgodnie z przepisem art. 24a ust. 1 ustawy PIT osoby fizyczne, przedsiębiorstwa w spadku, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów.
Z powyższego przepisu wynika, że obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów dotyczy osób fizycznych oraz spółek osobowych, prowadzących działalność gospodarczą. Natomiast przychody osób wykonujących działalność nierejestrowaną zaliczone zostały do przychodów z innych źródeł. Zatem w przypadku prowadzenia działalności nieewidencjonowanej nie ma obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
W konsekwencji podatnik prowadzący działalność nierejestrowaną nie podlega pod reżim przepisów rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Stosowne ewidencje może on prowadzić w dowolnej formie, pamiętając, aby były to dokumenty rzetelne i wiarygodne.
Konkludując, możemy podkreślić, że jest prawnie dopuszczalne, aby przychody ze świadczenia usług edukacyjnych zostały zakwalifikowane jako przychody z działalności nierejestrowanej. Istotne znaczenie ma jednak poprawne i właściwe określenie źródła przychodu, ponieważ tego rodzaju przychody mogą być także uznane za działalność wykonywaną osobiście.
