Formy opodatkowania podatkiem dochodowym - podstawowe informacje

Autor

Małgorzata Lewandowska

Artykuły autora

Osoby fizyczne, które decydują się na założenie własnej firmy muszą przede wszystkim dokonać wyboru formy opodatkowania. Jest to decyzja kluczowa z punktu widzenia późniejszych rozliczeń podatkowych. Przedsiębiorcy mogą wybierać spośród czterech dostępnych form opodatkowania: podatek według skali podatkowej, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub karta podatkowa. Czym charakteryzuje się dana forma opodatkowania? Sprawdźmy!

Podatek według skali podatkowej 

Skala podatkowa jest metodą opodatkowania PIT, na podstawie której stosowana jest tzw. progresja podatkowa. Polega na tym, że stawka podatku wzrasta wraz z przekroczeniem ustalonego ustawowo progu a zaliczki w trakcie roku mogą być wpłacane za okresy miesięczne lub kwartalne.

Skala podatkowa obowiązująca w 2020 i 2021 roku wynosi:

Podstawa obliczenia  podatku w złotych		Podatek wynosi
ponad	do
	85.528	17%	minus kwota zmniejszająca podatek
85.528		14.539 zł 76 gr + 32% nadwyżki ponad 85.528 zł

Podstawową zaletą tej metody rozliczania PIT jest przede wszystkim fakt, że podatnik może obniżyć przychody o koszty poniesione w celu ich uzyskania, a także o straty z lat ubiegłych poniesione z działalności gospodarczej czy opłacone składki ZUS. Dodatkowo przysługują z tego tytułu ulgi podatkowe (w tym wspólne rozliczanie się z małżonkiem). Natomiast należy pamiętać, że w tej sytuacji przychody osiągnięte z pozarolniczej działalności gospodarczej łączy się z przychodami osiągniętymi z innych źródeł opodatkowanych podatkiem progresywnym (skala podatkowa). Tym samym może to spowodować zwiększenie stawki podatku z 17% na 32%, gdy suma dochodów przekroczy próg 85.528 zł.

Wraz z obniżeniem stawki podatkowej w I progu podatkowym zmianie uległa również kwota zmniejszająca podatek.

Podstawa opodatkowania	Kwota zmniejszająca podatek w 2021 roku
do 8.000 zł	1.360 zł
od 8.001 zł do 13.000 zł	1.360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 834 zł 88 gr x (podstawa obliczenia podatku – 8.000 zł) ÷ 5.000 zł
od 13.001 zł do 85.528 zł	525,12 zł
od 85.529 zł do 127.000 zł	525,12 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 525 zł 12 gr × (podstawa obliczenia podatku – 85.528 zł) ÷ 41.472 zł

Wybierając skalę podatkową jako formę opodatkowania dochodów, oprócz przywileju rozliczania z małżonkiem przedsiębiorca może również skorzystać z szeregu ulg podatkowych które pomniejszają dochód lub podatek w zeznaniu rocznym takich jak m.in.:

• ulga prorodzinna,
• ulga termomodernizacyjna,
• wpłaty na IKZE,
• ulga badawczo-rozwojowa,
• ulga rehabilitacyjna,
• ulga internetowa
• darowizny na cele pożytku publicznego,
• darowizny na cele krwiodawstwa,
• darowizny kościelne,
• darowizny na cele edukacji zawodowych.

Podatek liniowy

Z opodatkowania podatkiem liniowy według stawki 19% mogą korzystać m.in. podatnicy samodzielnie prowadzący działalność gospodarczą. Podatek liniowy jest prosty do wyliczenia i w swej konstrukcji przypomina schemat wyliczenia podatku według skali podatkowej. Do urzędu skarbowego wpłacany jest w okresach miesięcznych lub kwartalnych 19-procentowy podatek od dochodu. W tej sytuacji jest również możliwe rozliczenie straty z lat ubiegłych oraz pomniejszenie przychodu o poniesione koszty związane z działalnością.

Opodatkowanie podatkiem liniowym jest korzystne w przypadku przedsiębiorców którzy w trakcie roku uzyskują wysokie dochody. Pomimo faktu, że w przypadku tej formy opodatkowania nie występuje kwota wolna od podatku po przekroczeniu progu dochodu wynoszącego ok 105.000 zł podatek liniowy staje się bardziej opłacalny niż opodatkowanie wg skali podatkowej.

Przykład 1.

Pan Łukasz w 2021 roku planuje osiągnąć dochód w wysokości 105.000 zł. Zastanawia się która forma opodatkowania - podatek liniowy czy skala podatkowa - będzie dla niego korzystniejszym rozwiązaniem?

Wysokość podatku w przypadku opodatkowania skalą podatkową:

wartość dochodu przekraczająca I próg podatkowy - 105.000 - 85.528 = 19.472 zł
wysokość kwoty zmniejszającej podatek - 525,12 - (525,12 *19.472)/41.472 = 278,56 zł
podatek w I progu podatkowym - 85.528 * 17% = 14.540 zł
podatek w II progu podatkowym - 19.472 * 32% = 6.231 zł
wysokość podatku - 14.540 + 6.231 - 278,56 = 20.492 zł

Wysokość podatku w przypadku opodatkowania podatkiem liniowym:

wysokość podatku - 105.000 * 19% = 19.950 zł.

Jeżeli pan Łukasz nie będzie chciał rozliczać się z żoną oraz nie będzie korzystał z ulg podatkowych to korzystniejszą formą opodatkowania będzie podatek liniowy.

Jednak przy tej formie opodatkowania została wyłączona możliwość wspólnego rozliczania się z małżonkiem czy korzystania z większości ulg podatkowych. Ulgi które przysługują przedsiębiorcom którzy wybrali podatek liniowy jako formę opodatkowania swoich dochodów to:

• ulga na działalność badawczo - rozwojową,
• ulga termomodernizacyjna,
• wpłaty na IKZE,
• darowizny na cele edukacji zawodowych

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem ewidencjonowanym płacą podatek wyłącznie od osiągniętego przychodu. Nie mają oni możliwości pomniejszania go o koszty jego uzyskania natomiast w wyliczeniu zaliczki na podatek uwzględniają zapłacone w danym miesiącu składki ZUS. Dlatego też, opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest korzystne głównie w przypadku przedsiębiorców którzy nie ponoszą wysokich kosztów w ramach prowadzonej działalności.

W zależności od rodzaju wykonywanej działalności stawka ryczałtu może wynosić 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12,5%, 15%, 17%.

Należy pamiętać, że za pomocą ryczałtu nie mogą się rozliczać przedsiębiorcy, którzy uzyskali przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej przekraczające 2.000.000 euro. Poza tym wyłączenie ma również zastosowanie w odniesieniu do podmiotów rozpoczynających działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeżeli podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników, przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy, wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki.

Wybierając ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jako formę opodatkowania przedsiębiorca musi mieć również na uwadze, że sporządzając zeznanie roczne PIT-28 nie będzie mógł rozliczać się wspólnie z małżonkiem oraz korzystać z ulgi prorodzinnej. Odliczenia jakie przysługują podatnikom na ryczałcie to:

• ulga termomodernizacyjna,
• wpłaty na IKZE,
• ulga rehabilitacyjna,
• ulga internetowa,
• darowizny na cele pożytku publicznego,
• darowizny na cele krwiodawstwa,
• darowizny kościelne,
• darowizny na cele edukacji zawodowych.

Karta podatkowa

Karta podatkowa stanowi najprostszą formę opodatkowania. Bowiem kwota podatku nie jest uzależniona od osiąganego dochodu, a zależy jedynie od:

• rodzaju prowadzonej działalności,
• liczby mieszkańców gminy, na której terenie jest prowadzona działalność,
• liczby zatrudnionych pracowników.

Przy tej formie rozliczeń podatnik nie ma obowiązku składania tradycyjnej deklaracji PIT. Wyjątkiem jest sytuacja gdy przedsiębiorca w trakcie roku opłaca składki zdrowotne. Wtedy składając zeznanie roczne PIT-16A do 31 stycznia podatnik może skorzystać z odliczenia zapłaconych w danym roku składek zdrowotnych.

Należy jednak pamiętać, że przedsiębiorcy, którzy chcą rozliczać się na podstawie karty podatkowej, powinni spełnić szereg wymogów:

• nie prowadzą innej pozarolniczej działalności gospodarczej,
• małżonek przedsiębiorcy nie prowadzi działalności gospodarczej w tym samym zakresie,
• nie korzystają z usług osób zatrudnionych wyłącznie przez siebie, w wyjątkiem usług specjalistycznych,
• nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych na podstawie odrębnych przepisów akcyzą,
• funkcjonują na terytorium państwa polskiego.

Dodatkowo profil działalności powinien pochodzić z zakresu działów określonych załączniku 4 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w którym wymienione zostały m.in.:

• usługi ślusarskie,
• usługi zegarmistrzowskie,
• usługi stolarskie,
• usługi tapicerskie,
• usługi w zakresie bieżnikowania opon,
• usługi krawieckie,
• kominiarstwo,
• usługi fryzjerskie,
• usługi kosmetyczne,
• sprzątanie wnętrz.

Opodatkowanie kartą podatkową polega na wpłacaniu do urzędu skarbowego stałej i ustalonej przez urząd kwoty podatku, niezależnej od wysokości osiągniętych w danym roku przychodów.

Wybór formy opodatkowania - terminy

Wybór formy opodatkowania przez przedsiębiorców rozpoczynających działalność oraz jej zmiana przez podatników kontynuujących działalność dokonywana jest na tych samych zasadach.

Przedsiębiorcy rozpoczynający prowadzenie działalności, a także kontynuującą ją, mogą złożyć oświadczenie o wyborze formy opodatkowania do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym. Dodatkowo powinni dokonać aktualizacji formularza CEIDG-1 oznaczając wybraną formę opodatkowania podatkiem dochodowym.

Przykład 2.

Pan Aleksander w 2020 roku rozliczał uzyskane dochody w oparciu o podatek liniowy. Od 2021 roku w związku z planowanym spadkiem dochodów nieprzekraczających 85.000 zł chciałby zmienić formę opodatkowania na skalę podatkową. Do kiedy pan Aleksander jest zobowiązany złożyć oświadczenie w urzędzie skarbowym?

W celu zmiany formy opodatkowania dochodów z podatku liniowego na skalę podatkową pan Aleksander musi złożyć oświadczenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym uzyskał pierwszy przychód w danym roku. Tak więc uzyskując przychód w styczniu 2021 roku pan Aleksander musi dokonać zgłoszenia najpóźniej do 20 lutego 2021.

Przykład 3.

Pani Sandra zamierza zmienić profil swojej działalności gospodarczej i od 2021 roku zająć się świadczeniem usług kosmetycznych. W związku z tym, chce opłacać podatek dochodowy w formie karty podatkowej a nie tak jak dotychczas na zasadach ogólnych (skala podatkowa). W jakim terminie powinna poinformować o tym fakcie urząd skarbowy?
Pani Sandra powinna złożyć w urzędzie wniosek o zmianę formy opodatkowania na kartę podatkową do 20 stycznia 2021 roku.

Jak wygenerować zaliczkę na podatek dochodowy w systemie wfirma.pl?

W celu wygenerowania zaliczki na podatek dochodowy w systemie wFirma.pl zarówno w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych (skala podatkowa), podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych należy przejść do zakładki: START » PODATKI » PODATEK DOCHODOWY » WYLICZ PODATEK, a następnie wybrać okres za jaki ma zostać wyliczona zaliczka.

Udogodnieniem dla użytkowników systemu jest fakt, że składki ZUS po rozliczeniu ich w zakładce: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE będą automatycznie uwzględnione w wyliczeniu zaliczki na podatek dochodowy. Dodatkowo, jeżeli po wygenerowaniu zaliczki na podatek dochodowy zostaną wprowadzone modyfikacje w zaksięgowanych dokumentach które mogą wpłynąć na wysokość zaliczki system powiadomi o tym fakcie przedsiębiorcę wyświetlając komunikat podczas danej czynności oraz przy wygenerowanej zaliczce pojawi się dodatkowe oznaczenie zegara ze strzałką.

Podsumowując, wybór formy opodatkowania dochodów jest jedną z najważniejszych decyzji przedsiębiorców zarówno zakładających działalność jak również kontynuujących jej prowadzenie. Podejmując decyzję powinni przeanalizować w pierwszej kolejności która forma opodatkowania jest dla nich dostępna (biorąc pod uwagę profil działalności), na jakim poziomie przewidują wypracowywać dochody w danym roku oraz z jakich ewentualnie ulg będą mogli korzystać podczas sporządzania zeznania rocznego.