Wspólna odpowiedzialność materialna pracowników za powierzone mienie wiąże się z obowiązkiem wspólnego wyliczenia się. Podstawą łącznego powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności materialnej, zawarta przez pracowników z pracodawcą na piśmie pod rygorem nieważności. Kwestie prawne w tym temacie objaśnia prawnik HaloPrawo.pl.
Wspólna odpowiedzialność materialna pracowników, może mieć zastosowanie, w przypadkach, gdy następuje łączne powierzenie mienia, z obowiązkiem wyliczenia się. Taka sytuacja może się odbywać w zakładzie pracy lub w wydzielonej jego części, w której odbywa się sprzedaż, produkcja lub świadczenie usług albo przechowuje się mienie stanowiące przedmiot powierzenia i oddzielnego rozliczania, przy czym stosuje się tutaj także kryterium liczby zatrudnionych.
W zakładach usługowych, w zakładach żywienia zbiorowego oraz w sklepach samoobsługowych i preselekcyjnych, pracownicy mogą przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną, jeżeli ich liczba w miejscu, gdzie realizowane jest powierzenie mienia nie przekracza 24 osób na jedną zmianę.
Powierzenie mienia tylko za zgodą pracowników
Odpowiedzialność materialna pracowników powinna być przyjęta pisemną zgodą przez wszystkich. Na jej podstawie mogą wykonywać pracę lub określone czynności w miejscu powierzenia mienia:
- osoby wykonujące czynności nie związane z dysponowaniem mieniem,
- osoby wykonujące pracę dorywczo lub przez czas określony,
- osoby nowo przyjęte do pracy obejmującej czynności związane z dysponowaniem mieniem - do czasu przeprowadzenia najbliższej inwentaryzacji,
- pracownicy młodociani w okresie odbywania przygotowania zawodowego, a po zakończeniu tego przygotowania - do czasu przeprowadzenia najbliższej inwentaryzacji,
- osoby odbywające praktykę zawodową.
Wymagania dla pracodawcy
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić osobom, których obliguje wspólna odpowiedzialność materialna pracowników, możliwość sprawowania nadzoru nad powierzonym mieniem, przez swobodny do niego dostęp. Dostęp powinien być możliwy w czasie wykonywania przez osoby objęte umową pracy lub podczas określonych czynności w miejscu powierzenia mienia.
Odpowiedzialność materialna pracowników w praktyce
Pracownicy ponoszący wspólną odpowiedzialność materialną odpowiadają w częściach określonych w umowie. W razie stwierdzenia, że niedobór w całości lub w części został spowodowany przez niektórych pracowników, za całość niedoboru lub określoną jego część odpowiadają tylko sprawcy szkody, co nie wyłącza ich odpowiedzialności za resztę niedoboru wraz z pozostałymi pracownikami na zasadach odpowiedzialności wspólnej.
Nie można zapomnieć, że ważnym elementem umowy jest ustalenie okresu, w ciągu którego nieobecność pracownika w pracy nie będzie miała wpływu na zakres odpowiedzialności zarówno tego pracownika, jak i pozostałych pracowników ponoszących wspólną odpowiedzialność materialną.
W razie wypowiedzenia przez jedną ze stron umowy o pracę z pracownikiem ponoszącym wspólną odpowiedzialność materialną zakończenie inwentaryzacji powinno nastąpić najpóźniej w dniu rozwiązania umowy o pracę. W razie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia lub w razie wygaśnięcia umowy o pracę do przeprowadzenia inwentaryzacji należy przystąpić niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę.
