Przedsiębiorcy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów zobowiązani są sporządzić na koniec roku spis z natury, który w praktyce nazywany jest także inwentaryzacją lub remanentem. Zasady oraz sposób jego przeprowadzania zostały określone w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia księgi przychodów i rozchodów. Sprawdź, czym jest inwentaryzacja i jak prawidłowo należy ją ująć?
Inwentaryzacja, czyli spis z natury
Jak wynika bezpośrednio z § 24 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnicy są zobowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi remanentu:
- na 1 stycznia,
- na koniec każdego roku podatkowego,
- na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,
- w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym,
- w przypadku zmiany wspólnika,
- w sytuacji zmiany proporcji udziałów wspólników,
- w momencie likwidacji działalności.
Spis z natury jest zestawieniem faktycznie posiadanej ilości następujących składników, tj:
- towarów handlowych,
- materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych,
- półwyrobów,
- produkcji w toku,
- wyrobów gotowych,
- braków i odpadów.
Składniki majątku, których dotyczy inwentaryzacja muszą zostać wycenione najpóźniej w terminie 14 dni od dnia jego zakończenia. Wycenę materiałów oraz towarów handlowych należy przeprowadzić według cen zakupu lub nabycia bądź cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu (jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia). W przypadku wyceny półwyrobów i wyrobów gotowych bierze się pod uwagę koszt wytworzenia, natomiast braki, które straciły swoją pierwotną wartość, wycenia się w formie oszacowania (w kontekście dalszej użyteczności).
Podatnik jest obowiązany dokonać wyceny najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury.
Przedsiębiorca sporządzając remanent, powinien również uwzględnić w nim towary stanowiące własność podatnika, ale znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza przedsiębiorstwem, a także towary obce będące w jego posiadaniu. Te ostatnie nie podlegają wycenie – wystarczy jedynie ich ilościowe ujęcie w inwentaryzacji ze wskazaniem, czyją stanowią własność.
Towary handlowe zakupione przed rozpoczęciem działalności
Często zdarza się, że przedsiębiorcy już przed rozpoczęciem działalności dokonują zakupu towarów handlowych, które następnie chcą ująć w KPiR. Niestety nie jest możliwe zaksięgowanie wcześniej zakupionych towarów bezpośrednio w kosztach. Przedsiębiorcy mogą to zrobić jedynie poprzez sporządzenie remanentu początkowego na dzień rozpoczęcia działalności i ujęcie w nim tych składników. Składniki w remanencie należy wycenić według:
- ceny zakupu (netto – jeżeli przysługuje prawo do odliczenia, brutto – jeżeli prawo do odliczenia nie przysługuje),
- wartości z dnia sporządzenia spisu (w przypadku, gdy jest ona niższa niż cena zakupu).
Remanent końcowy a remanent początkowy
Jak zostało wspomniane wcześniej, inwentaryzacja musi być sporządzona w celu zamknięcia roku podatkowego na 31 grudnia. Co do zasady nie mają oni obowiązku informowania o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego, tak jak w przypadku remanentu początkowego. Dodatkowo jeśli podatnik wykonał inwentaryzację na koniec roku, to nie musi sporządzać jej na 1 stycznia, ponieważ remanent końcowy będzie jednocześnie stanowił remanent początkowy. W związku z tym stan składników ujętych w spisie z natury wpisany do KPiR na koniec roku (czyli z 31 grudnia) będzie również wpisem początkowym na 1 stycznia roku następnego.
Inaczej natomiast zobowiązani są postąpić podatnicy, którzy 1 stycznia otworzyli działalność, nie sporządzali oni bowiem spisu z natury na koniec roku, więc ich obowiązkiem będzie dokonanie remanentu początkowego. Obowiązek sporządzenia spisu z natury na 1 stycznia roku podatkowego nie dotyczy podatników, którzy sporządzili spis z natury na koniec poprzedniego roku podatkowego. W tym przypadku zamiast spisu z natury na 1 stycznia roku podatkowego do księgi wpisuje się spis z natury sporządzony na 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego.
Pan Robert prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. 31 grudnia sporządził remanent końcowy i ujął wpis w księdze przychodów i rozchodów. Czy w takiej sytuacji pan Robert jest zobligowany do sporządzenia ponownie spisu z natury na 1 stycznia?
Nie, co do zasady jeżeli podatnik sporządził remanent na koniec roku, to będzie on również remanentem początkowym w kolejnym roku podatkowym.
Elementy spisu z natury
Spis z natury powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie. W § 25 ust. 2 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR zostały szczegółowo określone dane, jakie powinien zawierać remanent, wśród których znajdują się:
- imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
- data sporządzenia spisu,
- numery kolejnych pozycji arkusza spisu z natury,
- szczegółowe określenia towaru i innych składników wymienionych w par. 24,
- jednostki miary,
- ilości stwierdzone w czasie spisu,
- ceny w złotych i groszach za jednostkę miary,
- wartości wynikające z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
- łączna wartość spisu z natury.
Na końcu sporządzonego remanentu należy zamieścić klauzulę "Spis zakończono na pozycji...", podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu lub wspólników.
Wprowadzanie remanentu w systemie wFirma.pl
Użytkownicy systemu wFirma.pl po dokonaniu spisu z natury mogą go wprowadzić, korzystając z zakładki: EWIDENCJE » REMANENTY » DODAJ REMANENT, gdzie w pojawiającym się oknie należy wybrać rodzaj remanentu czyli KOŃCOWY oraz wprowadzić datę sporządzenia i wartość. Wartość remanentu, zostanie ujęta w kolumnie 15 Księgi Przychodów i Rozchodów.
