Kara porządkowa może spotkać każdego przedsiębiorcę, dlatego warto wiedzieć, kiedy może być nałożona. Szczególnie narażone na nią są biura rachunkowe, które mogą dostać wezwanie do różnych wyjaśnień w sprawach prowadzonych w imieniu klientów. Czy biuro rachunkowe może zostać ukarane karą porządkową? Sprawdźmy!
Na kogo może być nałożona kara porządkowa?
Zgodnie z art. 262 § 1 i § 3 ustawa – Ordynacja podatkowa kary porządkowe mogą być nakładane na:
- stronę;
- pełnomocnika strony;
- świadka;
- biegłego;
- osobę, która wyraziła zgodę na powołanie jej na biegłego;
- osobę trzecią, która bezzasadnie odmówiła okazania przedmiotu oględzin;
- uczestnika rozprawy, który poprzez swoje niewłaściwe zachowanie utrudnia jej przeprowadzenie;
- osoby, którym podatnik zlecił prowadzenie lub przechowanie ksiąg podatkowych lub dokumentów będących podstawą zapisów w tych księgach (biura rachunkowe), jeżeli osoby te bezzasadnie odmówią okazania lub nie przedstawią w wyznaczonym terminie ksiąg rachunkowych lub dokumentów będących podstawą zapisów w tych księgach.
Co ważne, w sytuacji gdy podmiotem podlegającym nałożeniu kary porządkowej jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, zastosowanie ma art. 262 § 1a mówiący, żę karę umowną można nałożyć na osobę fizyczną, która według przepisów jest ustawowym reprezentantem danego podmiotu lub osobą upoważnioną do prowadzenia jego spraw.
Za jakie czyny biuro rachunkowe może zostać ukarane karą porządkową oraz w jakiej wysokości?
Czyny, za jakie biuro rachunkowe może być ukarane (oraz inne podmioty opisane we wcześniejszym akapicie), wskazuje również art. 262 ustawy – Ordynacja Podatkowa. Wyróżnić więc należy, że karą porządkową mogą być ukarane następujące czynności:
- niestawienie się osobiście bez uzasadnionej przyczyny na wezwanie organu podatkowego, mimo że dana osoba była do tego zobowiązana;
- bezzasadna odmowa lub niedokonanie w terminie wyznaczonym w wezwaniu złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin, przedłożenia tłumaczenia dokumentacji obcojęzycznej lub udziału w innej czynności;
- bezzasadna odmowa okazania lub nieprzedstawienie w wyznaczonym terminie dokumentów, których obowiązek posiadania wynika z przepisów prawa, ksiąg podatkowych, dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach;
- opuszczenie miejsca przeprowadzania czynności przed jej zakończeniem bez zezwolenia organu podatkowego.
Oprócz powyższych, analizując przepis art. 262 § 3 Ordynacji, dodatkowo można wyróżnić czynności takie jak:
- bezzasadna odmowa okazania przedmiotu oględzin przez osobę trzecią;
- niewłaściwe zachowanie utrudniające przeprowadzenie rozprawy – za co mogą być ukarani uczestnicy rozprawy;
- bezzasadna odmowa okazania lub nieprzedstawienie w wyznaczonym terminie ksiąg rachunkowych lub dokumentów będących podstawą zapisów w tych księgach przez osoby, którym podatnik zlecił prowadzenie lub przechowanie ksiąg podatkowych lub dokumentów będących podstawą zapisów w tych księgach (biura rachunkowe).
Bardzo ważną kwestią, którą należy mieć na uwadze, jest to, że kara porządkowa może być nałożona tylko na czynności opisane wyżej. W związku z tym inne zachowania nie mogą być nią obciążone. Takie stanowisko potwierdza również wyrok NSA z 30 listopada 2010 roku, sygn. akt II FSK 1691/10.
Kara porządkowa a wymogi formalne
Każde nałożenie kary przez organy podatkowe obarczone jest wymogami formalnymi, które muszą być spełnione, ponieważ w innym wypadku dane obciążenie można podważyć. Jeśli chodzi o karę porządkową, wezwanie składane przez organ podatkowy musi zawierać:
- nazwę i adres organu podatkowego;
- imię i nazwisko osoby wzywanej;
- informację, w jakiej sprawie i w jakim charakterze oraz w jakim celu osoba ta zostaje wezwana;
- informację, czy osoba wezwana powinna stawić się osobiście;
- informację o możliwości złożenia wyjaśnień na piśmie;
- informację o skutkach prawnych niezastosowania się do wezwania (pouczenie o możliwości nałożenia kary porządkowej).
Na otrzymane postanowienie można złożyć:
zażalenie (art. 262 § 5) – składa się je, gdy możliwe jest zakwestionowanie zasadności wymierzenia kary porządkowej;
Sytuacje, kiedy wskazane jest złożenie zażalenia, występują na przykład wtedy, gdy nie było podstawy do nałożenia takiej sankcji, wezwanie było nieprawidłowe lub nie zawierało pouczenia o skutkach prawnych niezastosowania się do niego (czyli nie zachowano wspomnianych wymogów formalnych wskazanych dla postanowienia).
wniosek o uchylenie od kary porządkowej (art. 262 § 6) – składa się w przypadku, w którym osoba wezwana ma uzasadniony powód, by nie stawić się lub nie wykonywać innych obowiązków.
W tych okolicznościach należy mieć na uwadze, że we wniosku będzie trzeba wskazać uzasadnienie – czyli powód. Niespełnienie żądania organu podatkowego powinno być spowodowane obiektywnymi przyczynami niezależnymi od woli osoby wezwanej, których nie da się przezwyciężyć nawet przy zachowaniu należytej staranności. Takie stanowisko można przeczytać w wyroku WSA w Olsztynie z 18 maja 2018 roku, sygn. akt I SA/Ol 257/18).
Przykładowy wzór wniosku o uchylenie od kary porządkowej
Miejscowość, data
Dane podatnika
Dane organu podatkowego
Wniosek o uchylenie kary porządkowej
Na podstawie art. 262 § 6 ustawy – Ordynacja Podatkowa wnoszę o uchylenie kary porządkowej w kwocie ….. zł nałożonej postanowieniem z dnia ………… .
Uzasadnienie
…………………………………………………………………………………………
Podpis
………………….
Załączniki:
1)……………………………………………………
2)……………………………………………………
Oba dokumenty należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o nałożeniu kary porządkowej.
