Czy niepełnosprawny może pracować w zadaniowym czasie pracy?

Osoby z niepełnosprawnością są aktywne zawodowo. Nie odstępują one w swoich umiejętnościach od osób zdrowych. Czy istnieją dla nich ograniczenia w zakresie systemów czasu pracy? Czy niepełnosprawny może pracować w zadaniowym czasie pracy? Odpowiedź na te pytania odpowiedź znajduje się w treści poniżej.

Kto jest uznawany za pracownika z niepełnosprawnością?

Osobą z niepełnosprawnością w świetle obowiązujących przepisów jest:

osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności;
osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy lub
osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16. roku życia.

Lekki stopień niepełnosprawności przyznawany jest osobom o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mającym ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności przyznawany jest osobom z naruszoną sprawnością organizmu niezdolnym do pracy albo zdolnym do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającym czasowej bądź częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Znaczny stopień niepełnosprawności na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych otrzyma osoba z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolna do pracy albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagająca, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Zobacz też:

Na podstawie przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:

całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji ustalone na podstawie Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
niezdolności do samodzielnej egzystencji ustalone na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
całkowitej niezdolności do pracy ustalone na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
częściowej niezdolności do pracy ustalone na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz celowości przekwalifikowania na podstawie tej ustawy jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Systemy czasu pracy

Kodeks pracy wprowadza następujące systemy czasu pracy:

podstawowy,
równoważny,
system pracy w ruchu ciągłym,
przerywany,
zadaniowy,
system skróconego tygodnia pracy,
weekendowy,
system skróconego czasu pracy.

Podstawowy system czasu pracy

Podstawowy system czasu pracy cechuje to, że wymiar czasu pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.

Równoważny system czasu pracy

Równoważny system czasu pracy może być stosowany, gdy jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją. W jego ramach dopuszcza się przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 3 miesięcy, a przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 4 miesięcy.

Przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 16 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

Do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 24 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

System pracy w ruchu ciągłym

System czasu pracy w ruchu ciągłym stosowany jest przy pracach, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane. Dopuszczalne jest przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 tygodni, a jednego dnia w niektórych tygodniach w tym okresie dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin.

Za każdą godzinę pracy powyżej 8 godzin na dobę w dniu wykonywania pracy w przedłużonym wymiarze czasu pracy pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia. Dotyczy to przypadku, gdy praca nie może być wstrzymana ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności.

Przerywany system czasu pracy

System przerywanego czasu pracy może być stosowany, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją. Korzysta się z niego według z góry ustalonego rozkładu przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby trwającą nie dłużej niż 5 godzin, a przerwy tej nie wlicza się do czasu pracy, jednakże za jej czas pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju.

Kodeks pracy stanowi, że systemu przerywanego czasu pracy nie stosuje się do pracownika objętego systemem:

równoważnego czasu pracy,
zmodyfikowanego równoważnego czasu pracy,
czasu pracy przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób oraz pracowników straży pożarnych i służb ratowniczych,
czasu pracy w ruchu ciągłym,
skróconego tygodnia pracy,
pracy weekendowej.

System skróconego tygodnia pracy

System skróconego tygodnia pracy może zostać zastosowany na pisemny wniosek pracownika. Oznacza dopuszczalność wykonywania pracy przez pracownika przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy nie więcej niż do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

Weekendowy system czasu pracy

System pracy weekendowej stosowany jest na pisemny wniosek pracownika. Praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta z jednoczesną dopuszczalnością przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

System skróconego czasu pracy

System skróconego czasu pracy może być stosowany w odniesieniu do pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia. Polega on na ustanowieniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy albo na obniżeniu tych norm, a w przypadku pracy monotonnej lub pracy w ustalonym z góry tempie polega na wprowadzeniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy.

Zadaniowy system czasu pracy

Przepisy prawa pracy i Ustawy z 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie różnicują pracowników niepełnosprawnych w zakresie czasu pracy. Oznacza to, że nie ma przeszkód, aby osoba niepełnosprawna pracowała w zadaniowym systemie czasu pracy.

Zadaniowy czas pracy polega na tym, że gdy jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy, pracodawca po porozumieniu z pracownikiem ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych dla pracownika. Zadaniowy czas pracy polega na wyznaczeniu czasu pracy poprzez wskazanie przez pracodawcę zadań, które pracownik musi wykonać. Kodeks pracy definiuje to jako czas pracy, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonania obowiązków. Zadaniowy czas pracy może być stosowany ze względu na rodzaj pracy, organizację czy miejsce jej wykonywania. Pracownik powinien otrzymać taką listę zadań, by mógł ją wykonać przy zachowaniu zwykłej staranności i efektywności. Jeżeli nałożono na niego tyle zadań, że ich wykonanie w ramach norm czasu pracy było niemożliwe, to pracę w zakresie przekraczającym te normy należy uznać za pracę nadliczbową uprawniającą do wynagrodzenia i dodatku za nadgodziny.

Przykład 1.

Czy pani Regina mająca ustalony umiarkowany stopień niepełnosprawności może pracować w zadaniowym systemie pracy? Pracodawca twierdzi, że nie jest to możliwe z uwagi na fakt posiadania orzeczenia o niepełnosprawności.

Fakt zaliczenia pani Reginy do osób niepełnosprawnych na mocy orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności nie pozbawia jej możliwości pracy w zadaniowym czasie pracy.

Wymiar czasu pracy pracownika niepełnosprawnego

Należy wskazać, że czas pracy osoby z niepełnosprawnością nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Pracownicy zaliczeni do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie mogą pracować w wymiarze czasu pracy przekraczającym 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Osoba z niepełnosprawnością nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Przy czym powyższych ograniczeń dotyczących czasu pracy nie stosuje się do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz gdy na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników, lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą, wyrazi na to zgodę.

Uprawnienia ograniczające czas pracy osoby z niepełnosprawnością nie powodują obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.