Załóżmy sytuację, w której kontrahent zupełnie przez pomyłkę dokonuje podwójnej płatności za wystawioną fakturę dokumentującą sprzedaż towarów lub usług. Sprzedawca natomiast zorientował się o zaistniałym zdarzeniu dopiero miesiąc później oraz od razu dokonał zwrotu nadpłaty. Powstaje jednak pytanie, czy otrzymana ponownie kwota w okresie wpływu na rachunek bankowy stanowi przychód z działalności oraz powinna zostać opodatkowana? Otóż, okazuje się, że nie.
Przychód z działalności gospodarczej
Ważnym aspektem w omawianym temacie jest zrozumienie, jakie zdarzenia gospodarcze wywołują powstanie przychodu na gruncie Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy przychodem z prowadzonej działalności gospodarczej są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, z wyłączeniem:
- wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont oraz
- należnego podatku od towarów i usług, w przypadku przedsiębiorców dokonujących sprzedaży opodatkowanej VAT.
Datą powstania przychodu jest dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
- wystawienia faktury albo
- uregulowania należności.
Oprócz powyższej definicji ustawodawca w art. 14 ust. 2 zawarł także katalog zdarzeń gospodarczych, które stanowią przychody z działalności, wśród których można wymienić:
- różnice kursowe,
- otrzymane kary umowne,
- odsetki od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną działalnością,
- dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów,
- przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy.
W powyższym katalogu nie został zawarty natomiast zapis mówiący o tym, że omyłkowo otrzymana kwota od kontrahenta - podwójna zapłata za tą samą fakturę - stanowi przychód. Dodatkowo, podatnik nie powinien uznawać nadpłaty za przychód należny, gdyż płatność została otrzymana przez przypadek pokrywając zobowiązanie, które faktycznie nie wystąpiło (faktura została uregulowana poprzednią zapłatą).
Omyłkowa wpłata nie stanowi przychodu
Powyższe rozważania na temat uznawania kwoty nienależnej zapłaty kontrahenta za zdarzenie niestanowiące przychodu znalazły potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 25 czerwca 2013 roku (nr IPTPB1/415-211/13-2/DS).
W przedmiotowej sprawie wnioskodawca otrzymał wpłatę na konto bankowe od kontrahenta, która dotyczyła należności już uregulowanej. W momencie, kiedy wnioskodawca zorientował się o wystąpieniu zapłaty, nie miał kontaktu z kontrahentem oraz nie był pewny czy podmiot w dalszym ciągu istnieje. W związku z powyższym wykazał przychód z tytułu nienależnej wpłaty w dniu jej otrzymania. Organ skarbowy postanowił jednak, iż postępowanie podatnika było nieprawidłowe, ponieważ “Wpłata (...) miała charakter nienależnego świadczenia, została dokonana bez podstawy, przez kontrahenta, który nie był zobowiązany do jej zapłaty.”
Zatem podatnicy, którzy otrzymali przez pomyłkę kontrahenta nienależną zapłatę winni są dokonać jej zwrotu bez konsekwencji podatkowych. Kwota ta bowiem nie stanowi przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej i tym samym jej zwrot nie spowoduje korekty tych przychodów.
