O wynagrodzeniach kierowców zrobiło się głośniej w związku z wprowadzeniem tzw. pakietu mobilności, w ramach którego zmieniono chociażby zasady rozliczania wyjazdów zagranicznych czy sposób ewidencjonowania czasu pracy. Jakie dodatki do wynagrodzeń kierowców zwykle nalicza się cyklicznie? Piszemy na ten temat poniżej.
Rozliczanie pracy kierowców – podstawa prawna
Obowiązki pracodawcy oraz pracownika wykonującego zawód kierowcy określono w przepisach Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o czasie pracy kierowców, zwanej dalej „ustawą z dnia 16.04.2004 roku”.
Ustawa z dnia 16.04.2004 roku nie stanowi jednak aktu prawnego, który kompleksowo reguluje problematykę zatrudniania kierowców, chodzi tutaj w szczególności o kwestie ustalania dodatkowych należności przysługujących pracownikom. Dlatego też w omawianej ustawie zawarto odesłanie do innych przepisów.
Oznacza to, że wszędzie tam, gdzie w ustawie z dnia 16.04.2004 roku brak stosownej regulacji, należy bezpośrednio stosować przepisy kp.
Dodatki do wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych
W art. 151(1) § 1 pkt 1 kp wskazano okoliczności, w których pracodawca jest obowiązany wypłacić pracownikowi 100% dodatek do wynagrodzenia przysługujący w razie świadczenia pracy w nadgodzinach. Oznacza to, że za pracę w godzinach nadliczbowych oprócz normalnego wynagrodzenia pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia, jeżeli praca była świadczona:
- w nocy;
- w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
- w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Przepis art. 151(2) § 2 kp odnosi się z kolei do przypadku, gdy doszło do przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu w przyjętym okresie rozliczeniowym. Za każdą godzinę pracy przekraczającą średniotygodniową normę czasu pracy ustaloną w przyjętym okresie rozliczeniowym przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% wynagrodzenia. Dodatek ten nie przysługuje jednak, jeżeli przekroczenie normy nastąpiło w wyniku pracy w nadgodzinach, za które pracownikowi należy się prawo do dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych.
Rekompensata pracy ponadwymiarowej w formie ryczałtu
Wypłatę wynagrodzenia z dodatkiem za nadgodziny można zastąpić ryczałtem, przy czym jest to dopuszczalne wyłącznie w stosunku do pracowników wykonujących stale pracę poza zakładem pracy (art. 151(4) § 4 kp). Wysokość ryczałtu powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w godzinach nadliczbowych.
Ustalenie ryczałtu obejmującego wynagrodzenie za konkretną liczbę godzin nadliczbowych nie pozbawia pracownika prawa do wynagrodzenia za nadgodziny ponad kwotę ryczałtu, jeżeli faktyczny czas pracy w sposób istotny przekracza liczbę godzin nadliczbowych przyjętych do obliczenia ryczałtu (wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 1998 roku, I PKN 143/93, OSNAPiUS z 1999 r. nr 12, poz. 389).
Diety z tytułu krajowych podróży służbowych
Obecnie kierowcy wykonujący przewozy międzynarodowe nie mają już prawa do diet z tytułu podróży służbowych. Zgodnie z ustawą z dnia 16.04.2004 roku podróżą służbową jest każde zadanie służbowe realizowane w ramach krajowych przewozów drogowych polegające na wykonywaniu na polecenie pracodawcy:
- przewozu drogowego poza siedzibę pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddziały, lub
- wyjazdu poza miejscowość, o której wyżej mowa w pkt 1, w celu wykonania przewozu drogowego.
Kierowcy realizującemu krajowe przewozy drogowe w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 77(5) § 3–5 kp.
W konsekwencji warunki wypłacania należności z tytułu podróży służbowej kierowcy zatrudnionemu u pracodawcy spoza sfery budżetowej określa się w układzie zbiorowym pracy (uzp) lub w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty uzp lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania.
Jeżeli uzp, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę nie zawierają odpowiednich postanowień, kierowcy przysługują należności na pokrycie kosztów podróży służbowej odpowiednio według przepisów wykonawczych wydanych przez resort pracy.
Dodatek z tytułu pracy w porze nocnej
Zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 16.04.2004 roku w przypadku gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin między dwoma kolejnymi okresami dziennego odpoczynku albo dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku. Do sposobu rekompensaty kierowcom pracy w porze nocnej stosuje się odpowiednio przepisy art. 151(8) § 1 kp.
Pracodawca ma oczywiście prawo do ustanowienia korzystniejszych zasad wynagradzania niż wskazane wyżej.
Dodatek do wynagrodzenia z tytułu pracy w porze nocnej może być zastąpiony ryczałtem.
Dodatki do wynagrodzeń kierowców – podsumowanie
Specyfika pracy kierowców zawodowych, w tym wykonujących przewozy międzynarodowe, wymaga odrębnych regulacji prawnych. Tak właśnie jest w odniesieniu do wskazanej grupy zawodowej, bowiem w tym przypadku zastosowanie mają przepisy ustawy o czasie pracy kierowców. Jednak unormowania wspomnianej ustawy nie określają wszystkich procedur związanych z zatrudnianiem kierowców – dotyczy to m.in. sposobu ustalania dodatków do wynagrodzenia. W takich okolicznościach stosuje się w odpowiednim zakresie postanowienia Kodeksu pracy.
