Benefity dla pracowników jako przedmiot opodatkowania

W ramach systemów motywacyjnych tworzonych przez pracodawców istotną rolę odgrywają, poza wynagrodzeniami sensu stricto, również inne, dodatkowe świadczenia na rzecz pracowników (tzw. benefity dla pracowników). Pod pewnymi warunkami wspomniane dodatkowe świadczenia mogą zostać zwolnione z oskładkowania w ramach ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

Benefity dla pracowników jako przedmiot opodatkowania

Zgodnie z art. 12 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W świetle tego przepisu benefity dla pracowników, np. dostępne na platformie internetowej, za której pośrednictwem pracownicy mogą, według swojego wyboru, korzystać z określonych usług lub produktów (np. zamawiać posiłki), stanowią przychód ze stosunku pracy podlegający co do zasady opodatkowaniu, jeżeli mają charakter nieodpłatny albo częściowo odpłatny, przy czym korzystanie z tych świadczeń przez pracownika musi być w pełni dobrowolne.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 roku (K 7/13) Świadczenia uzyskiwane od pracodawcy, niezależnie od tego czy są dokonywane w formie pieniężnej czy w formie świadczenia rzeczowego lub usługi, aby podlegały opodatkowaniu muszą prowadzić do pojawienia się po stronie pracownika dochodu, czyli korzyści majątkowej, która może wystąpić w dwóch postaciach: prowadzi do powiększenia aktywów, co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy, albo do zaoszczędzenia wydatków, co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub w formie usługi. […] O ile jednak w wypadku świadczenia pieniężnego przysporzenie jest niewątpliwe i niejako bezwarunkowe (zawsze oznacza zwiększenie aktywów), o tyle „inne nieodpłatne świadczenia” na rzecz pracownika mogą być uznane za jego dochód, w rozumieniu PDOFizU, tylko pod warunkiem, że rzeczywiście pozwoliły mu uniknąć wydatków. Ustalenie tej okoliczności zależy od tego, czy pracownik skorzystał ze świadczenia oferowanego przez pracodawcę w pełni dobrowolnie. Trybunał zwraca uwagę, że sytuacja jest zupełnie oczywista w razie wskazania w umowie o pracę określonych świadczeń, które pracodawca będzie wypełniał na rzecz pracownika (mieszkanie służbowe, bilet miesięczny, pakiet ubezpieczenia zdrowotnego, dowóz do pracy itp.). Akceptując warunki umowy pracownik wyraża zgodę na przyjęcie tych świadczeń, w istocie traktując je jako – stanowiący część dochodu – element wynagrodzenia za pracę. Zdaniem Trybunału, kwalifikacja prawnopodatkowa tego rodzaju świadczeń nie powinna ulec zmianie, jeśli zostaną one zaproponowane w trakcie trwania stosunku służbowego czy stosunku pracy, zawsze jednak po uzyskaniu zgody pracownika. Zgoda na skorzystanie ze świadczenia wyraża bowiem ocenę pracownika, że świadczenie – z punktu widzenia jego sytuacji zawodowej, życiowej, rodzinnej – jest celowe i przydatne, leży w jego interesie. Oznacza to, że w braku świadczenia ze strony pracodawcy pracownik musiałby ponieść wydatek. W konsekwencji: przyjęcie świadczenia oferowanego przez pracodawcę oznacza uniknięcie tego wydatku.

Warunki zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Jak mówi § 2 ust. 1 pkt 26 wspomnianego rozporządzenia, podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Interpretacja indywidualna ZUS – decyzja nr 116 Oddziału w Gdańsku z 9 marca 2022 roku (DI/100000/43/87/2022)

Z literalnego brzmienia § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia wynika, iż z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe korzystają jedynie te przychody, które:

wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu,
przybierają postać niepieniężną (formę zakupu po cenach niższych, niż detaliczne lub formę usługi).

Składek na ubezpieczenia społeczne nie nalicza się od przychodu pracownika stanowiącego korzyść materialną polegającą na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową odpłatnością. Częściowa odpłatność polega w tym przypadku na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. Pracownik uzyska efekt, o którym mowa w przepisie rozporządzenia, wówczas gdy pracodawca dokona zakupu towarów lub udostępni korzystanie z usług (w szczególności za pośrednictwem platformy internetowej) po cenie niższej od tej, do której uiszczenia pracownik zobowiązany byłby w przypadku osobistego (uzyskanego w oderwaniu od zatrudnienia) nabycia tychże dóbr.

[alert-info] Z wyjątkiem finansowania przez pracodawcę przejazdów środkami lokomocji, w przypadku w pełni nieodpłatnego korzystania przez pracowników z benefitów (w tym udostępnianych przez pracodawcę na platformie internetowej), ich wartość podlega oskładkowaniu zarówno w ramach ubezpieczeń społecznych, jak i ubezpieczenia zdrowotnego – zwolnienie, poza wspomnianym wyjątkiem przejazdów środkami lokomocji, dotyczy bowiem tylko benefitów, za które pracownik częściowo płaci.

Ubezpieczenie zdrowotne

W myśl art. 81 ust. 1 w związku z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Oznacza to, że przychody ze stosunku pracy – w szczególności benefity dla pracowników udostępniane na platformie internetowej – zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne automatycznie podlegają też zwolnieniu ze składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wartość zwolniona z oskładkowania

Wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne podlega wartość różnicy między ceną nabycia danej usługi (produktu) a ponoszoną przez pracownika odpłatnością. Jest to równoznaczne z brakiem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wspomnianej wartości.

Przykład 1.

W regulaminie wynagradzania pracodawca zamieścił postanowienie, że pracownicy mogą, na zasadach dobrowolności, korzystać z benefitu polegającego na zamawianiu posiłków za pośrednictwem przeznaczonej do tego platformy internetowej. Wartość jednego posiłku wyceniono na 15 zł, z czego pracownik korzystający z benefitu zobowiązany jest zapłacić 2 zł. W związku z powyższym przychód ze stosunku pracy w ramach wspomnianego benefitu wynosi w odniesieniu do jednego posiłku 13 zł (15 zł - 2 zł). Przychód ten podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, natomiast zwolniony jest ze składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Przykład 2.

Pracodawca w całości finansuje pracownikom świadczenie polegające na korzystaniu, za pośrednictwem portalu internetowego, z pakietu usług obejmujących zajęcia sportowe – pracownik może w każdym miesiącu skorzystać, na koszt pracodawcy, z zajęć o cenie do 200 zł. W tym przypadku wartość wspomnianych świadczeń jest opodatkowana, a także – ze względu na to, że pracownik nie partycypuje w ich opłaceniu – stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Podsumowując, wartość benefitów udostępnianych pracownikom na platformie internetowej, w części, w jakiej finansuje je pracodawca, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód pracownika ze stosunku pracy. Wartość ta może natomiast być zwolniona ze składek ZUS, jeżeli prawo do benefitu wynika z układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a pracownik ponosi za otrzymywanie tego świadczenia częściową, choćby symboliczną, odpłatność.

Polecamy:

Korekta rocznej składki zdrowotnej - najważniejsze informacje