Czy zatrudniasz kierowców wykonujących przewozy na potrzeby własne pracodawcy poza granicami Polski? Od lutego 2022 roku weszły w życie znaczące zmiany przepisów wprowadzone Pakietem Mobilności. Sprawdź, czy dotyczą one twojej firmy i jaki wpływ będą miały na wynagrodzenia pracowników. Czy pracownika wykonującego przewóz na potrzeby własne pracodawcy obowiązuje Pakiet Mobilności? O tym poniżej.
Co to jest przewóz na potrzeby własne?
Przewóz na potrzeby własne to każdy przejazd pojazdu firmowego, który jest wykonywany nie w ramach głównego profilu działalności firmy, ale dodatkowo, pomocniczo w stosunku do głównej działalności. Będzie to zatem przewóz:
- towaru wyprodukowanego przez firmę,
- wyposażenia firmy – kupionego lub wynajętego,
- pracowników,
- narzędzi lub maszyn wykorzystywanych w działalności gospodarczej.
Co istotne, taki pojazd musi być prowadzony przez właściciela firmy lub jego pracowników oraz musi być zakupiony bądź wynajęty przez firmę. Przewóz taki nie może być wykonywany w ramach usług turystycznych.
Zgodnie z art.33 Ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym (Dz.U. 2022.180 t.j. z dnia 2022.01.26) „przewozy na potrzeby własne mogą odbywać się po uzyskaniu zaświadczenia potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów drogowych jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej”.
Zaświadczenie takie można uzyskać na przewozy:
- krajowe – w starostwach powiatowych i urzędach miast na prawach powiatu,
- międzynarodowe – w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego w Warszawie.
Kiedy nie trzeba posiadać zaświadczenia o prowadzeniu przewozów na potrzeby własne?
W przypadku transportu międzynarodowego nie ma obowiązku posiadania zaświadczenia w sytuacji, gdy:
- transport dotyczy powszechnych usług pocztowych,
- firma ma uprawnienia do transportu drogowego,
- przewóz jest wykonywany przez rolnika.
Natomiast w krajowym transporcie drogowym oprócz wyżej wymienionych warunków, dodatkowo jest wymagane, aby:
- pojazd przewoził do 9 osób łącznie z kierowcą,
- dopuszczalna masa całkowita pojazdu lub zespołu pojazdów nie przekraczała 3,5 t.
Co to jest Pakiet Mobilności?
Pakiet Mobilności to akty prawne wprowadzane przez Unię Europejską dotyczące branży transportowej mające na celu zachowanie konkurencyjności na unijnym rynku transportowym oraz przede wszystkim ochronę kierowców wykonujących międzynarodowy transport drogowy, np. poprzez regulację ich czasu pracy, warunków odpoczynku oraz zasad ich wynagradzania. Podstawowe założenia pakietu mobilności to m.in. obowiązek:
- powrotu kierowcy co 3-4 tygodnie;
- spędzania tygodniowych odpoczynków poza pojazdem (na koszt pracodawcy, jeżeli odbywają się poza miejscem zamieszkania);
- zapewnienia 2 regularnych tygodniowych okresów odpoczynku albo 1 regularnego tygodniowego odpoczynku i 1 skróconego trwającego minimum 24 godziny;
- obowiązek wypłacania minimalnej płacy sektorowej (ze wszystkimi dodatkami) pracownikom wykonującym przewóz w danym kraju UE, których obowiązują przepisy o delegowaniu pracowników – obowiązek zgłoszenia delegowania za pośrednictwem elektronicznego systemu IMI oraz prowadzenia szczegółowej ewidencji czasu pracy;
- obowiązek rejestrowania przekraczania granic w tachografie cyfrowym.
Jednak największe zmiany dotyczą nowej definicji podróży służbowej, z której wyłączono wyjazdy zagraniczne. Od lutego 2022 roku wykonywanie obowiązków służbowych poza granicami kraju nie jest podróżą służbową.
Czy pracownika wykonującego przewóz na potrzeby własne pracodawcy obowiązuje Pakiet Mobilności?
Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w obowiązującym od 2 lutego 2022 roku art. 21 b Ustawy o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2014 roku (Dz. U. 2019.1412) dodanym przez art. 2 pkt 3 Ustawy z dnia 26 stycznia 2022 roku o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz.209), który mówi, że „kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy”.
Użyty w ustawie termin „przewóz drogowy”odnosi się do wszystkich przewozów drogowych, a więc i tych wykonywanych na potrzeby własne pracodawcy.
Wpływ Pakietu Mobilności na wynagrodzenia pracowników wykonujących przewozy na potrzeby własne
Zakaz traktowania wyjazdów zagranicznych jako podróży służbowej i związany z tym brak możliwości wypłacania diet i ryczałtów spowodował niemałe zamieszanie w wynagrodzeniach pracowników. Do lutego 2022 roku otrzymywali oni wynagrodzenie składające się z płacy zasadniczej oraz diet, które stanowiły znaczną część pensji. Obecnie, aby utrzymać kwotę wynagrodzenia, którą pracownik dostawał do tej pory, pracodawca musi podnieść wynagrodzenie zasadnicze i wprowadzić dodatkowe elementy wynagrodzenia jak np. premie, dodatki itp.
Aby jednak ulżyć pracodawcom, którzy w znaczący sposób odczują wzrost obciążeń związanych z wynagrodzeniami, ustawodawca wprowadził pewne ulgi w podatku dochodowym i składkach ZUS.
Zmiany w naliczaniu podatku dochodowego wprowadzone Pakietem Mobilności
Jeżeli chodzi o podatek dochodowy, to od 2 lutego 2022 roku w stosunku do kierowcy wykonującego przewóz na potrzeby własne przedsiębiorcy poza granicami kraju zastosowanie znajdą przepisy dotyczące osób zatrudnionych w kraju, ale przebywających czasowo za granicą.
Mówi o tym art 21 ust.1 pkt 20 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku od osób fizycznych (Dz. U.2021.1128), w którym czytamy, że wolna od podatku dochodowego jest „część przychodów osób […] przebywających czasowo za granicą i uzyskujących przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, za każdy dzień pobytu za granicą […] w kwocie odpowiadającej 30% diety, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery służbowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju”.
Ulga w składkach ZUS wprowadzona od lutego 2022 roku przez Pakiet Mobilności
Od 2 lutego 2022 roku obowiązują także nowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe kierowców. W związku z nową definicją podróży służbowej, z której wyłączono wyjazdy poza teren Polski i związane z nimi diety, wprowadzono nową ulgę.
Polega ona na tym, że przy ustalaniu podstawy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stosuje się przepisy wydane na podstawie art. 21 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 423 z dnia 2021.03.08), czyli dotyczące pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców (pracowników delegowanych).
Zastosowanie znajdzie tutaj § 2 pkt 16 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U.2017.1949 z dnia 2017.10.19), w którym czytamy, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią przychody stanowiące „część wynagrodzenia pracowników zatrudnionych za granicą w polskich zakładach pracy, z wyłączeniem osób wymienionych w art. 18 ust. 12 ustawy, odpowiadająca równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy”.
Jeżeli zatem łączne wynagrodzenie brutto kierowcy przekracza w danym miesiącu kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok (w 2022 roku jest to kwota 5922 zł), to wówczas z podstawy wymiaru składek wyłącza się równowartość diet, jaką otrzymaliby za pracę poza granicami Polski (tzw. diety wirtualne).
Reasumując, Pakiet Mobilności przyniósł szereg zmian zarówno dla firm transportowych, jak i tych wykonujących przewóz na potrzeby własne. O ile w tym pierwszym przypadku przedsiębiorcy byli na niego przygotowani, gdyż oczywiste było, że dotyczy on przede wszystkim firm zajmujących się transportem, tak w przypadku firm wykonujących przewozy na potrzeby własne fakt, że ich także obowiązuje Pakiet Mobilności, może być sporym zaskoczeniem. Dlatego tak ważne jest, aby przedsiębiorcy zdawali sobie sprawę z nowych wyzwań, jakie pojawiły się od lutego 2022 roku i działali zgodnie z obowiązującymi przepisami.
