Pracownik, który przedstawił pracodawcy orzeczenie potwierdzające swoją niepełnosprawność, otrzymuje prawo do dodatkowych przywilejów. Nie ma on jednak obowiązku informowania o tym fakcie pracodawcy, decyzja o zgłoszeniu swojej niepełnosprawności należy tylko i wyłącznie do pracownika - i niepełnosprawny pracownik, która nie zgłasza tego faktu, nie ponosi żadnych negatywnych konsekwencji, ponieważ świadomie rezygnuje z przysługujących uprawnień.
Przywileje niepełnosprawnych pracowników reguluje Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Niepełnosprawny pracownik a dodatkowa przerwa w pracy
Kodeks pracy przewiduje 15-minutowy odpoczynek wliczany do czasu pracy dla pracowników, których dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin. Niepełnosprawny pracownik dodatkowo otrzymuje kolejną 15-minutową przerwę, którą może wykorzystać na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek.
Niepełnosprawny pracownik a dodatkowy urlop wypoczynkowy
Dodatkowy urlop wypoczynkowy jest udzielany na takich samych zasadach jak zwykły urlop wypoczynkowy. Przysługuje osobie cechującej się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności - w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego niepełnosprawny pracownik nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego ze stopni niepełnosprawności. Za dzień zaliczenia do danego stopnia niepełnosprawności należy uznać datę wydania orzeczenia. Prawo do urlopu nabywa w całości, nawet jeżeli uzyska do niego prawo dopiero w grudniu danego roku.
Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego nie przysługuje osobom, u których wymiar podstawowego urlopu wypoczynkowego przekracza 26 dni roboczych (np. nauczyciele), lub osobom, które posiadają prawo do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów (np. sędziowie).
Urlop niewykorzystany w danym roku zostaje przeniesiony na rok następny jako urlop zaległy.
Niepełnosprawny pracownik a prawo do korzystania ze zwolnienia z pracy
Osoba posiadająca orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w dwóch przypadkach:
-
W celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym. Zwolnienie od pracy w celu udziału w turnusie rehabilitacyjnym jest udzielane na podstawie wniosku (o skierowanie na turnus rehabilitacyjny) lekarza sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną. Niepełnosprawny pracownik powinien wybrać taki termin turnusu, który umożliwi zapewnienie normalnego toku pracy w zakładzie. Wymiar takiego zwolnienia to 21 dni roboczych, udzielanych nie częściej niż raz w roku, przy czym łączny wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym nie może przekraczać 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.
-
Zwolnienie od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, pod warunkiem, że wykonanie tych czynności nie jest możliwe poza godzinami pracy. Przy skorzystaniu przez pracownika z takiego uprawnienia pracodawca może żądać udokumentowania zdarzenia. Wymiar zwolnienia jest zależny od czasu trwania badania, zabiegu, załatwienia sprawy.
Uprzywilejowany czas pracy niepełnosprawnego pracownika
Od początku 2012 roku niepełnosprawny pracownik, mający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, aby móc korzystać ze skróconego czasu pracy, powinien posiadać zaświadczenie o celowości stosowania takiej normy.
Zaświadczenie jest wydawane przez lekarza prowadzącego badania profilaktyczne pracowników lub przez lekarza sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną, a następnie okazywane pracodawcy. Skrócony wymiar czasu pracy to maksymalnie 7 godzin dziennie oraz 35 godzin tygodniowo. Niepełnosprawny pracownik nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Czas pracy takiej osoby nie może przekraczać 8 godzin na dobę oraz 40 godzin tygodniowo.
