Pracownica ma prawo do płatnego urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego i bezpłatnego wychowawczego. Ten ostatni może trwać nawet 36 miesięcy, a pracownik, który na nim przebywa, może złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy na urlopie wychowawczym i powrót na stanowisko.
Urlop wychowawczy - na jakich zasadach przysługuje
Urlop wychowawczy może otrzymać zarówno matka, jak i ojciec dziecka, którzy pracują co najmniej 6 miesięcy. Do wspomnianych 6 miesięcy wliczają się poprzednie okresy zatrudnienia, jednak tylko jeśli wynikały ze stosunku pracy.
Urlop wychowawczy przysługuje na opiekę nad dzieckiem, które nie ukończyło 5. roku życia. Maksymalny wymiar tego świadczenia wynosi 36 miesięcy i w przeciwieństwie do urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego - jest bezpłatny. Rodzice mogą sami zdecydować, kiedy wykorzystają urlop wychowawczy, ograniczeniem jest tylko wiek dziecka. Urlop ten może wynosić 36 miesięcy, ale nie trzeba wykorzystywać go w nieprzerwanym czasie. Rodzic dziecka może go podzielić na nie więcej niż 5 części. Rodzice lub opiekunowie dziecka mogą jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego przez okres nieprzekraczający 4 miesięcy. Co ważne, jeden miesiąc jest zarezerwowany dla ojca, więc matka może maksymalnie wykorzystać 35 miesięcy urlopu wychowawczego.
Aby móc przebywać na urlopie wychowawczym, jeden z rodziców ma obowiązek złożyć wniosek o udzielenie takiego urlopu. Wniosek powinien zostać złożony najpóźniej na 2 tygodnie przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. We wniosku należy podać, przez jaki okres pracownik zamierza korzystać z obniżonego wymiaru czasu pracy, a także podać nowy wymiar czasu pracy. Do pisma należy załączyć pisemne oświadczenie drugiego rodzica o braku zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego, chyba że rodzice postanowili go między sobą podzielić - wtedy oświadczenie musi zawierać informację o czasie wykorzystanego urlopu wychowawczego przez drugiego rodzica.
Obniżenie wymiaru czasu pracy na urlopie wychowawczym
Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może zadecydować o powrocie do pracy i wykonywaniu jej w niepełnym wymiarze godzin. W tym celu ma obowiązek złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy na urlopie wychowawczym, jest to zgodne z art. 1867 Kodeksu pracy, a pracodawca jest zobowiązany wyrazić zgodę na złożony wniosek.
| Art. 1867 Kodeksu pracy § 1. Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. |
Konsekwencją pracy w obniżonym wymiarze czasu jest proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia pracownika. W takim przypadku stosuje się ogólną zasadę wynikającą z art. 80 Kp, czyli wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za pracę wykonaną.
| Art. 80 Kodeksu pracy Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. |
Obniżenie wymiaru czasu pracy na urlopie wychowawczym a umowa i aneks
Pracownik, który zdecydował się na obniżenie wymiaru czasu pracy na urlopie wychowawczym, musi jedynie złożyć w tej sprawie wniosek do pracodawcy. Nie ma tu zastosowania zasada, że zmianę wymiaru czasu pracy należy udokumentować odpowiednim zapisem w treści umowy. Urlop wychowawczy w takim przypadku jest szczególną formą okresowej zmiany warunków umowy i dlatego wystarczy, aby pracownik dostarczył wniosek.
Pracodawca nie musi również sporządzać aneksu do umowy, a wynika to z faktu, że aneks do umowy oznacza porozumienie stron, a w przypadku osoby przebywającej na urlopie wychowawczym występuje wola jednej osoby w tym zakresie. Jeżeli pracodawca mimo to zdecyduje się zawrzeć aneks do umowy o pracę, nie będzie to sprzeczne z prawem.
Praca w trakcie urlopu wychowawczego a przerwa na karmienie piersią
Pracownica, która karmi piersią ma prawo do przerwy na karmienie. W przypadku gdy ma więcej niż jedno dziecko, może korzystać z 2 przerw po 45 minut. Przerwy łączone są udzielane na wniosek pracownicy.
Jeżeli pracownica pracuje mniej niż 4 h dziennie, nie przysługuje jej przerwa na karmienie piersią. Natomiast, w przypadku gdy wykonuje swoje obowiązki wynikające ze stosunku pracy w czasie 4 - 6h, w ciągu dnia może skorzystać z jednej przerwy 30 minutowej. Dopiero w czasie pracy trwającym więcej niż 6h dziennie, pracownica ma prawo do wykorzystania 2 przerw.
W ewidencji czasu pracy nie wykazuje się przerw na karmienie piersią. Są one wliczane do czasu pracy.
