W niemal każdej działalności gospodarczej użytkowany jest pojazd samochodowy. Niektóre są używane na podstawie umów najmu, leasingu czy umów o podobnym charakterze. Inne są nabywane do firmy jako środki trwałe. W wielu firmach użytkowany jest pojazd samochodowy typu pomoc drogowa, potocznie zwany lawetą. Problematyczne jest odliczanie podatku VAT naliczonego od nabycia oraz wydatków eksploatacyjnych dotyczących tych pojazdów. Czy czynni podatnicy VAT mogą odliczać 50%, czy 100% podatku VAT naliczonego od tych wydatków? Sprawdź, jak powinna być rozliczana laweta w działalności.
Odliczenie podatku VAT naliczonego od nabycia i eksploatacji pojazdów samochodowych
Przedsiębiorcy będący czynnymi podatnikami VAT mają prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków dotyczących zakupu i eksploatacji pojazdów samochodowych. Niemniej realizacja tego prawa jest w pewien sposób ograniczona.
Czynni podatnicy VAT mogą odliczać podatek VAT naliczony z faktur dokumentujących wydatki na nabycie i użytkowanie pojazdów samochodowych w wysokości:
- 50%, gdy pojazdami tymi są samochody osobowe i inne samochody o masie całkowitej do 3,5 ton;
- 50%, gdy pojazdami tymi są samochody uznane za osobowe do 3,5 ton (w tym pojazdy samochodowe, które nie są pojazdami specjalnymi, ale też nie przeszły badania technicznego stwierdzające spełnienie wymogów dla odliczania 100% VAT);
- 100%, gdy pojazdami tymi są samochody osobowe i pojazdy uznane za samochody osobowe do 3,5 ton, jeżeli używane są tylko do działalności i zostały zgłoszone do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26 (jako samochody, w stosunku do których podatnik stosuje odliczenie 100% podatku VAT od zakupu i wydatków eksploatacyjnych), a w stosunku do nich prowadzona jest ewidencja przebiegu VAT;
- 100%, gdy pojazdami tymi są samochody ciężarowe;
- 100%, gdy pojazdami tymi są pojazdy specjalne i inne pojazdy samochodowe konstrukcyjnie wyłączające użytek prywatny.
Jednakże w tej sytuacji przedmiotem działalności przedsiębiorcy musi być odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów.
Należy podkreślić, że wszelkie ograniczenia dotyczą pojazdów samochodowych o masie całkowitej do 3,5 ton. Pojazdy samochodowe o masie całkowitej powyżej 3,5 ton uznawane są za samochody ciężarowe, czyli samochody, w stosunku do których przysługuje pełne odliczenie podatku VAT zarówno od kosztów ich zakupu, jak i użytkowania w działalności.
Warunki umożliwiające odliczanie 100% podatku VAT naliczonego od nabycia i eksploatacji pojazdów samochodowych
Czynny podatnik VAT będzie mógł odliczyć 100% podatku VAT naliczonego od zakupu i wydatków na użytkowanie pojazdu samochodowego (o masie całkowitej do 3,5 ton), jeżeli:
- dany pojazd samochodowy wykorzystywany jest tylko do działalności (wymagane zgłoszenie do urzędu skarbowego VAT-26, prowadzenie ewidencji przebiegu VAT oraz stworzenie zasad wykluczających użytek prywatny);Ewidencja przebiegu pojazdu samochodowego musi zawierać:
numer rejestracyjny pojazdu samochodowego;
dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji;
stan licznika tego pojazdu (na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia ewidencji);
wpis kierowcy tego pojazdu o jego wykorzystaniu (numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd-dokąd), liczbę przejechanych kilometrów, imię i nazwisko kierowcy);
liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.
Wpisy muszą być potwierdzone przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem. - dany pojazd samochodowy wykorzystywany jest tylko do działalności z uwagi na jego konstrukcję, która wyklucza jego użycie do celów prywatnych;
- konstrukcja tego pojazdu jest przeznaczona do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, a z dokumentów dotyczących tego pojazdu (dowód rejestracyjny, zaświadczenia) wynika takie przeznaczenie.
Pojazdy samochodowe, których konstrukcja wyklucza użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą | ||
Samochody osobowe | Pojazdy specjalne | Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe |
Które mają jeden rząd siedzeń, oddzielony od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i są klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym jako wielozadaniowy, van lub z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków. | Które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla przeznaczeń typu: agregat elektryczny/spawalniczy, do prac wiertniczych, koparka, koparko-spycharka, ładowarka, podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, żuraw samochodowy – jeżeli z dowodu rejestracyjnego lub innego dokumentu wynika, że to pojazd specjalny. | Które mają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu. |
Wymagane dodatkowe badanie techniczne dla celów 100% odliczenia VAT | Dokument wydany zgodnie z przepisami o ruchu drogowym (dowód rejestracyjny, inny dokument) | Wymagane dodatkowe badanie techniczne dla celów 100% odliczenia VAT |
Laweta w działalności a odliczenie VAT
Niezwykle ciekawym typem pojazdu samochodowego jest laweta, a więc pojazd samochodowy służący do przewozu innych pojazdów samochodowych o masie całkowitej do 3,5 ton.
Nie zawiera się on w pojazdach specjalnych. Nie jest w zasadzie nigdzie wymieniony w pojazdach samochodowych, których konstrukcja wyklucza użytek prywatny.
Niemniej pojazd samochodowy typu laweta dość trudno używać do celów prywatnych, gdyż jego konstrukcja służy wyłącznie do przewozu innych pojazdów czy maszyn.
Gdzie więc zaklasyfikować tego typu pojazd?
Warto w tym miejscu odnieść się do art. 86 ust. 17 ustawy o VAT. Mówi on, że Minister Finansów może określić poprzez wydane rozporządzenie przypadki innych pojazdów, w których nie stosuje się warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, uwzględniając specyfikę prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej oraz konieczność przeciwdziałania nadużyciom wynikającym z wykorzystywania pojazdów do celów innych niż związane z działalnością gospodarczą.
I tutaj można odnieść się z kolei do Rozporządzenia Ministra Finansów z 28 maja 2014 roku w sprawie przypadków, w których nie stosuje się warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.
W § 2 pkt 1 ww. Rozporządzenia prawodawca stwierdza, że prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu dla celów 100% odliczania VAT nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi o przeznaczeniu pomocy drogowej, mających nadwozie konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu uszkodzonych pojazdów.
Zatem przedsiębiorca, który nabył do działalności lub użytkuje na podstawie umowy najmu, leasingu pojazd samochodowy typu laweta, będzie zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu kilometrów dla celów VAT.
To jednak nie wszystko.
Jeżeli ten przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT:
- dysponuje dokumentem wydanym zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, z którego wynika, że pojazd typu pomoc drogowa (laweta) jest pojazdem specjalnym), oraz
- dany pojazd typu laweta ma nadwozie konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu uszkodzonych pojazdów, oraz
- wykorzystywany jest wyłącznie do czynności opodatkowanych
– to będzie mógł odliczyć 100% podatku VAT od nabycia i kosztów eksploatacyjnych dotyczących tego typu pojazdu.
W tym miejscu należy podkreślić coś jeszcze.
złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego informacji VAT-26 o tych pojazdach w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami
– nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji JPK_V7X.
Zgłoszenia VAT-26 dokonuje się dla pojazdów samochodowych o masie całkowitej do 3,5 ton, w stosunku do których podatnik:
- wykazuje, że użytkuje je tylko do działalności gospodarczej;
- chce odliczać 100% podatku VAT od ich kosztów eksploatacyjnych;
- jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu kilometrów VAT.
Na mocy wcześniej wspomnianego rozporządzenia przedsiębiorca używający w działalności pojazdu samochodowego typu laweta nie jest zobligowany do prowadzenia ewidencji przebiegu kilometrów VAT.
Wobec tego nie jest zobowiązany do złożenia zgłoszenia VAT-26. Natomiast ma obowiązek użytkować lawetę tylko w działalności gospodarczej.
Zatem przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT ma prawo do odliczenia 100% podatku VAT od zakupu i eksploatacji pojazdu samochodowego typu laweta (pomoc drogowa).
Powyższe potwierdza też m.in. interpretacja indywidualna z 14 października 2019 roku (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.445.2019.6.EG) wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
