Limit ulgi na dziecko w rozdzielności majątkowej małżonków - warto wiedzieć!

Osoby wykonujące władzę rodzicielską lub sprawujące funkcje opiekuna prawnego mogą w zeznaniu rocznym dokonać odliczenia ulgi na dziecko. Jednocześnie trzeba mieć na względzie, że możliwość skorzystania z ulgi warunkowana jest limitem dochodów podatnika, wówczas pojawia się pytanie, jak ustalić limit ulgi na dziecko w rozdzielności majątkowej małżonków? W niniejszym artykule zastanowimy się, w jaki sposób przedstawia się sytuacja osoby pozostającej w związku małżeńskim w ustroju rozdzielności majątkowej.

Rozdzielność majątkowa a wspólne rozliczenie małżonków

Co do zasady małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów. Pod pewnymi warunkami mogą jednak być opodatkowani wspólnie (od połowy sumy ich dochodów w podwójnej wysokości podatku). Jak wynika z art. 6 ust. 2 ustawy PIT, wspólnie opodatkowani mogą być małżonkowie pozostający w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:

1. przez cały rok podatkowy albo
2. od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego – w przypadku, gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego.

W świetle powyższego opisana preferencja dotyczy wyłącznie małżonków w ustroju wspólności małżeńskiej. Jeżeli natomiast w małżeństwie funkcjonuje ustrój rozdzielności majątkowej, to każdy z małżonków jest traktowany jako osobny podatnik i samodzielnie rozlicza się z uzyskanych dochodów.

W myśl bowiem art. 26 Ordynacji podatkowej podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. W tym przypadku nie ma zastosowania art. 29 Ordynacji podatkowej, wskazując, że odpowiedzialność obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka. 

Limit ulgi na dziecko w rozdzielności majątkowej małżonków a warunki skorzystania z ulgi na dziecko

W myśl przepisu art. 27f ust. 1 ustawy PIT od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27 podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu rocznym, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Ulga prorodzinna przysługuje na dzieci:

1. małoletnie;
2. pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
3. pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie, jeżeli dzieci te nie uzyskały przychodów/dochodów w łącznej wysokości przekraczającej 12-krotność kwoty renty socjalnej.

Po przeanalizowaniu powyższych przepisów zwróćmy uwagę, że nie wyklucza prawa do zastosowania ulgi na dziecko okoliczność pozostawania w związku małżeńskim, w tym również z małżonkiem niebędącym rodzicem dziecka. Podobnie też nie stanowi okoliczności wyłączającej ulgę fakt pozostawania przez podatnika w związku małżeńskim w ustroju rozdzielności majątkowej.

Limit ulgi na dziecko w rozdzielności majątkowej małżonków

Analizując możliwość zastosowania ulgi na dziecko, należy mieć na względzie, że w przypadku wykonywania władzy rodzicielskiej w stosunku do jednego małoletniego dziecka obowiązuje limit dochodów. Otóż w myśl art. 27f ust. 2 pkt 1 ustawy PIT odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę w stosunku do jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:

• pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł;
• niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł (z wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko).

Ponadto, jak wynika z treści art. 27f ust. 2a ustawy PIT, za dochody, o których mowa w powyższym przepisie, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek.

Należy zauważyć, że w przypadku podatnika pozostającego w związku małżeńskim limit 112 000 zł dochodów dotyczy zarówno dochodów podatnika, jak i jego małżonka. Przy czym w odniesieniu do małżonka przepis ten nie statuuje żadnego ograniczenia co do ustroju małżeńskiego. To w konsekwencji oznacza, że limit 112 000 zł będzie obejmował zarówno dochody podatnika chcącego skorzystać z ulgi na dziecko, jak i jego małżonka – także, gdy występuje rozdzielność majątkowa.

Również Dyrektor KIS w interpretacji z 18 maja 2023 roku (nr 0112-KDSL1-1.4011.103.2023.2.DS) wskazał, że w sytuacji, gdy jedyny rodzic sprawuje całoroczną opiekę nad małoletnim dzieckiem i jednocześnie pozostaje w związku małżeńskim (w ustroju rozdzielności), to przy ustalaniu prawa do odliczenia ulgi na dziecko obowiązuje limit 112 000 zł. Nie ma w tym przypadku znaczenia, że małżonek niebędący rodzicem nie bierze udziału w wychowaniu ani nie łoży na utrzymanie dziecka.

Przykład 1.

Pan Grzegorz wykonuje władzę rodzicielską nad swoim jedynym małoletnim synem. Jednocześnie wstąpił w ponowny związek małżeński z panią Grażyną. Małżonkowie pozostają w ustroju rozdzielności majątkowej. Roczne dochody pana Grzegorza to 70 000 zł, natomiast dochody pani Grażyny to 100 000 zł. Czy pan Grzegorz może zastosować ulgę na dziecko w zeznaniu rocznym?

Zgodnie z art. 27f ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy PIT dla ustalenia możliwości skorzystania z ulgi należy zsumować zarówno dochody pana Grzegorza, jak i pani Grażyny. Z uwagi na to, że suma dochodów przekracza limit, nie może on zastosować ulgi na dziecko.

Przedstawione przepisy wskazują, że dla wyliczenia limitu dochodu uprawniającego do odliczenia ulgi na dziecko (do 112 000 zł w roku) należy wliczać również dochody małżonka i to niezależnie od tego, czy małżeństwo opiera się na ustroju rozdzielności majątkowej. Również nie ma w tym przypadku znaczenia okoliczność, że małżonek nie jest rodzicem dziecka ani nie łoży na jego utrzymanie.