Zwolnienie podmiotowe od podatku VAT ma charakter limitowany. Jednocześnie pojawia się pytanie, w jaki sposób ustalać limit w przypadku czynności opodatkowanych wykonywanych przez małżonków pozostających w ustroju wspólności małżeńskiej. Przeczytaj artykuł i dowiedz się ile wynosi limit zwolnienia z podatku VAT dla małżonków?
Zwolnienie podmiotowe od podatku VAT
Zwolnienie podmiotowe zostało określone w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, gdzie możemy przeczytać, że zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.
Natomiast w myśl art. 113 ust. 5 ustawy, jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.
Stosownie do art. 113 ust. 10 ustawy, jeżeli faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 9, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę określoną w ust. 1, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Z przedstawionych regulacji wynika zatem, że w przypadku podatnika korzystającego ze zwolnienia od podatku VAT istotne znaczenie ma monitorowanie limitu sprzedaży. W momencie przekroczenia owego limitu podatnik traci prawo do zwolnienia, co oznacza konieczność rejestracji jako czynny podatnik VAT.
Limit zwolnienia z podatku VAT dla małżonków
W konsekwencji powyższego należy zastanowić się, w jaki sposób potraktować małżonków, którzy wspólnie wynajmują nieruchomość użytkową stanowiącą ich majątek wspólny.
Przede wszystkim wskażmy, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Usługa najmu nieruchomości stanowi odpłatne świadczenie usług na gruncie podatku VAT. Mamy zatem do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem.
W tym miejscu trzeba jednak wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Należy zauważyć, że żaden z przepisów ustawy nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.
Istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, że każde z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
Zgodnie z treścią art. 36 § 1. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
Każde z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
W konsekwencji ww. przepisów podatnikiem podatku od towarów i usług jest to z małżonków, które dokonało czynności podlegającej opodatkowaniu.
Również WSA we Wrocławiu w wyroku z 24 kwietnia 2017 roku (I SA/Wr 1339/16) wskazał, że regulacje ustawy o podatku od towarów i usług nie wymieniają małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Oznacza to, że status podatnika VAT może uzyskać zarówno jedno z małżonków, jak i oboje, tj. każde z osobna.
Suma powyższych argumentów prowadzi zatem do wniosku, że jeżeli przedmiotem umowy najmu jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług będzie ten małżonek, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli ten, który dokonuje wynajmu we własnym imieniu (jest stroną czynności prawnej).
Natomiast, jeżeli małżonkowie dokonali czynności wspólnie, to każde z nich z osobna jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w treści interpretacji Dyrektora KIS z 24 października 2017 roku (nr 0114-KDIP1-3.4012.286.2017.1.MK), gdzie możemy przeczytać, że skoro wynajmowany budynek jest własnością obojga małżonków, podatnikiem będzie ten, który faktycznie dokonuje czynności związanych z najmem, np. zawarł umowę, otrzymuje czynsz.
Tym samym podatnik będzie również osobą dokonującą wynajmu budynku, zatem będzie podatnikiem i będzie mógł wystawić fakturę VAT.
Jeżeli jednak nieruchomość jest wynajmowana przez oboje małżonków, to należy uznać, że każde z nich jest podatnikiem podatku VAT proporcjonalnie do udziału w nieruchomości (co w przypadku wspólności małżeńskiej oznacza udziały równe w majątku wspólnym).
Przykład 1.
Małżonkowie, pomiędzy którymi funkcjonuje ustawowa wspólność małżeńska, prowadzą osobne działalności gospodarcze. Przedmiotem wynajmu jest nieruchomość będąca elementem wspólnego majątku. Umowę najmu zawarł tylko mąż, który jest wyłączną stroną umowy najmu. W której działalności - męża czy żony będzie mieć zastosowanie limit?
W takim przypadku limit 200 000 zł będzie stosowany wyłącznie w działalności gospodarczej męża.
Przykład 2.
Małżonkowie, pomiędzy którymi funkcjonuje ustawowa wspólność małżeńska, prowadzą osobne działalności gospodarcze. Przedmiotem wynajmu jest nieruchomość będąca elementem wspólnego majątku. Umowę najmu zawarli oboje małżonkowie. Jak małżonkowie powinni rozliczyć przychód z najmu?
W takim przypadku połowę uzyskanej kwoty sprzedaży usługi najmu należy przyporządkować do działalności każdego z małżonków.
Mając zatem powyższe na uwadze, możemy wskazać, że limit zwolnienia VAT dla małżonków należy wyliczyć odrębnie osobna. Nie uwzględniamy limitu do wspólnych zysków ze sprzedaży dokonywanych przez małżonków.
