Pracownik, który choruje w ciągu roku dłużej niż 33 dni (lub dłużej niż 14 dni w przypadku osób powyżej 55. roku życia), zamiast wynagrodzenia chorobowego wypłacanego przez pracodawcę zaczyna pobierać zasiłek chorobowy finansowany przez ZUS. Wysokość wynagrodzenia chorobowego i zasiłków zależy od przychodów pracownika uzyskanych na 12 miesięcy przed chorobą. Nie oznacza to jednak, że każde nowe zwolnienie lekarskie lub zasiłek powodują, że podstawa wymiaru zasiłku chorobowego jest wyliczana na nowo.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego – ogólne zasady
Co do zasady do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone:
- w okresie 12. miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy lub
- w krótszym okresie, jeśli niezdolność powstała przed upływem 12 miesięcy.
Ustalone przeciętne miesięczne wynagrodzenie z powyższych okresów należy pomniejszyć o 13,71% (suma składek ZUS). Tak obliczona kwota stanowi podstawę zasiłku chorobowego.
Natomiast zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości:
1) 80% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego;
2) 100% podstawy wymiaru (również za okres pobytu w szpitalu), jeżeli niezdolność do pracy powstała:
- wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy;
- w okresie ciąży;
- wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.
Kiedy nie przelicza się na nowo podstawy wymiaru
Co do zasady podstawa zasiłku chorobowego jest stała i nie jest przeliczana przy każdym otrzymanym zwolnieniu lekarskim. Nawet jeżeli między okresami choroby występują przerwy, to z reguły podstawa zasiłku chorobowego nie zmienia się. Jeżeli między okresami pobierania świadczeń chorobowych nie było przerwy lub przerwa była krótsza niż pełny miesiąc kalendarzowy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego pozostaje bez zmian i nie ustala się jej na nowo.
Przykład 1.
Pracownik był chory przez 3 dni w czerwcu 2023 roku, wysokość wynagrodzenia chorobowego będzie ustalona z uwzględnieniem jego zarobków z okresu od czerwca 2022 roku do maja 2023 roku, w założeniu, że pracownik pracuje przez całe 12 miesięcy. Ten sam pracownik 1. lipca 2023 roku chorował znowu. Czu podstawa zostanie ustalona na nowo?
Została przyjęta taka sama podstawa wynagrodzenia chorobowego jak w czerwcu, ponieważ od ostatniego zwolnienia lekarskiego w czerwcu 2023 roku nie było 1-miesięcznej przerwy.
Podstawy wymiaru świadczeń chorobowych nie oblicza się na nowo, nawet gdy przerwa między niezdolnościami jest krótsza niż 1 miesiąc kalendarzowy i pracownik ma otrzymać zupełnie inny rodzaj świadczenia.
Przykład 2.
Pracownica pobierała wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek chorobowy od 1. czerwca do 18. lipca 2023 roku. Podstawę wymiaru tych świadczeń stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownicy za okres od czerwca 2022 roku do maja 2023 roku. Od 25. do 28. sierpnia 2023 roku pracownica nabyła prawo do zasiłku opiekuńczego (inny rodzaj świadczenia). Czy należy ustalić nową podstawę?
Ponieważ przerwa między okresami pobierania zasiłków trwała krócej niż 1 miesiąc, podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowiło wynagrodzenie za ten sam okres, który uwzględniono przy ustalaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia i zasiłku chorobowego.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego a zmiana wymiaru czasu pracy
Jeżeli między okresami pobierania świadczeń chorobowych miała miejsce zmiana wymiaru czasu pracy, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego po przerwie powinna być ustalona ponownie z uwzględnieniem wynagrodzenia po zmianie wymiaru czasu pracy. Nie ma wówczas znaczenia, że przerwa między pobieraniem zasiłków była krótsza niż 1 miesiąc kalendarzowy, ani rodzaj pobieranego świadczenia.
Przykład 3.
Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby od 27. maja do 15. czerwca 2023 roku. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, który mu przysługuje, została ustalona na podstawie wynagrodzenia za okres od maja 2022 roku do kwietnia 2023 roku. Do 30 czerwca pracownik był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, natomiast od 1. lipca pracuje na 1/2 etatu. Od 20. do 30. lipca 2023 roku pracownik był niezdolny do pracy z powodu kolejnej choroby. Jak ustalić podstawę?
W takim wypadku podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi od 20. lipca 2023 roku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie po zmianie wymiaru czasu pracy, tj. za lipiec.
Wyłączenie z podstawy zasiłku chorobowego niektórych składników wynagrodzenia
Podstawę zasiłku chorobowego należy przeliczyć w sytuacji, kiedy pracownik zakończył pobierać określony składnik wynagrodzenia uwzględniany przy wyliczaniu pierwotnej podstawy zasiłku. Jeśli zatrudniony utracił do niego prawo przed rozpoczęciem pobierania zasiłku po przerwie (krótszej niż 1 miesiąc), to należy przeliczyć podstawę zasiłku na nowo, bez uwzględnienia tego składnika.
Przykład 4.
Pracownik ponownie zachorował w ciągu roku w okresie 10–15 września 2023 roku. Ponieważ wykorzystał już limit 33. dni wynagrodzenia chorobowego, wypłatę zasiłku chorobowego przejął ZUS. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku wzięto okres od września 2022 roku do sierpnia 2023 roku. Ponownie pracownik zachorował w październiku 2023 roku. Jak ustalić podstawę?
W tym przypadku przy ustalaniu podstawy zasiłku chorobowego wzięto pod uwagę ten sam okres co przy chorobie wrześniowej, jednak przeliczono ją na nowo, ponieważ w sierpniu zakończyła się umowa zlecenie, którą pracownik miał podpisaną z pracodawcą.
Podsumowując, raz ustalona podstawa wymiaru zasiłku chorobowego nie zmienia się, jeśli między kolejnymi zwolnieniami lekarskimi nie wystąpiła przerwa lub nie przekroczyła ona jednego pełnego miesiąca kalendarzowego. Do przeliczenia podstawy zasiłku chorobowego dochodzi tylko w kilku sytuacjach i na ściśle określonych zasadach.
Ustalenie podstawy zasiłku w systemie wFirma
Naliczanie zasiłku za czas choroby czy innych nieobecności nie należy do najprostszych,. Warto skorzystać z narzędzi, które wspierają we właściwej kalkulacji. Jednym z systemów dokonujących takich obliczeń jest wFirma.pl. Aby wprowadzić nieobecność wystarczy w KADRY » PRACOWNICY » Szczegóły pracownika » CZAS PRACY » NIEOBECNOŚCI » wybrać DODAJ. Wówczas pojawi się okno, w którym należy podać okres nieobecności oraz jej rodzaj, a kwota podstawy zasiłku czy wynagrodzenia chorobowego zostanie wyliczona automatycznie.
Dzięki temu wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek zostaną wykazane na liście płac.
