Nowy Polski Ład – wynagrodzenia pracowników zwiększą się?

Reforma podatkowa zapowiedziana przez PIS wiele zmieni w zasadach rozliczania płac. Mechanizm wyliczenia zaliczek na PIT będzie całkowicie inny niż ten obowiązujący dotychczas. Przez Nowy Polski Ład wynagrodzenia netto pracowników zarabiających niskie kwoty będą korzystniejsze, ale odbije się to na osobach zarabiających lepiej.

Jakie zmiany w kontekście wynagrodzeń wprowadza nowy Polski Ład?

Planowane zmiany w obszarze podatkowym w dużej mierze dotyczą osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Wnioski, jakie można wyciągnąć po wypowiedzi rządzących, są takie, że reforma podatkowa będzie korzystna dla osób z niskimi zarobkami, dotknie natomiast tych, którzy osiągają wysokie wynagrodzenie.

Na konferencji prasowej przedstawiono kilka z najważniejszych założeń, wśród których wymienić należy:

• zmianę kwoty wolnej od podatku;
• podwyższenie progu podatkowego;
• brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku.

Według zapowiedzi nowe przepisy miałyby wejść w życie już w 2022 roku.

Zobacz film: Nowy Polski Ład - jak zmiany podatkowe wpłyną na wynagrodzenia i koszty zatrudnienia?

Kwota wolna od podatku

Obecnie kwota wolna od podatku wynosi 8000 zł. Oznacza to, że osoby, które osiągną zarobki do tej wysokości, są zwolnione z opodatkowania swoich dochodów. Uzyskanie dochodu co najmniej 8001 zł powoduje konieczność naliczenia podatku.

• 1360 zł do kwoty dochodu nieprzekraczającej 8000 zł;
• 1360 zł pomniejszone o kwotę wyliczoną w następujący sposób: 834 zł 88 gr × (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) ÷ 5000 zł – od dochodów powyżej 8000 zł do 13 000 zł;
• 525 zł 12 gr – od dochodu powyżej 13 000 zł do 85 528 zł;
• 525 zł 12 gr pomniejszone o kwotę wyliczoną w następujący sposób: 525 zł 12 gr × (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł – dla dochodów powyżej 85 528 do 127 000 zł;
• powyżej 127 000 zł kwoty zmniejszającej podatek nie stosuje się.

Zgodnie z zapowiedziami kwota wolna od podatku ma wzrosnąć z 8000 zł do 30 000 zł. Zapewne proporcjonalnie będzie naliczana kwota zmniejszająca podatek dla dochodów wynoszących co najmniej 30 001 zł.

Z powyższego można wywnioskować, że podatek będzie opłacany, dopiero jeśli dochód w danym miesiącu wyniesie 2500 zł (30 000 zł / 12 miesięcy). Oznacza to, że przy dochodzie

• niższym od 2500 zł – nie zapłacimy zaliczki na podatek;
• wyższym od 2500 zł – zapłacimy podatek od nadwyżki ponad wskazaną kwotę.

Brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej

Na ten moment pracodawca ma obowiązek pobrać od wynagrodzenia składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru tej składki. Podczas wyliczania zaliczki na podatek dochodowy obecnie możliwe jest zmniejszenie wpłaty do urzędu skarbowego o wartość 7,75% podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Dzięki takiemu zabiegowi składka ta jest całkowicie nieodczuwalna dla podatników. Przez nowy Polski Ład wynagrodzenia będą wyliczane w inny sposób niż dotychczas – nie będzie już możliwości odliczenia części składki zdrowotnej od podatku. Oznacza to w uproszczeniu, że aktualnie obowiązujące stawki podatku 17% i 32% wzrosną odpowiednio do 24,75% i 39,75%.

Wyższy próg podatkowy

W programie Zjednoczonej Prawicy znalazła się również informacja o podniesieniu wysokości II progu podatkowego. W obecnym stanie prawnym w pierwszym progu podatkowym mieszczą się dochody do wysokości 85 528 zł. Przy wyliczaniu zaliczek stosuje się wówczas stawkę 17%. Dla dochodów powyżej tej kwoty stawka zwiększa się niemal o połowę i wynosi 32%.

Zgodnie z zapowiadanymi zmianami drugi próg podatkowy będzie wynosił 120 000 zł. Jest to znacząca zmiana dla osób, które osiągały dochody powyżej 85 528 zł. Jest to również korzystna zmiana w perspektywie braku możliwości odliczania składki zdrowotnej.

Czy przez nowy Polski Ład wynagrodzenia netto i koszty pracodawcy wzrosną?

Wszystkie wspomniane wcześniej zmiany niewątpliwie wpłyną na płace Polaków. Będą korzystne dla tych, którzy osiągają niskie zarobki. Stracić mogą na tym jednak osoby zarabiające wyższe kwoty. Ma to również znaczenie dla pracodawców – szczególnie tych, którzy oferują wyższe pensje. Co prawda reforma podatkowa nie ma bezpośrednio wpływu na wynagrodzenia brutto, ale obniżenie kwoty do wypłaty spowodowane zmianami może negatywnie wpłynąć na motywację pracowników. Czynnik płacowy jest jednym z ważniejszych motywatorów.

Całkowity koszt zatrudnienia może wzrosnąć u pracodawców, którzy umawiają się z pracownikami na wynagrodzenie w kwocie netto. Aby zachować ten sam poziom płacy, dla osób lepiej zarabiających będzie wówczas konieczne podniesienie płacy brutto.

Poniżej kilka przykładów, jak zmieni się wynagrodzenie pracownika po wprowadzeniu nowych regulacji prawnych. Oczywiście wyliczenia te bazują jedynie na podstawie przedstawionego przez rządzących programu. Prawdziwy obraz poznamy dopiero po pojawieniu się nowych przepisów.

Przykład 1.

Pracownik zarabia minimalne wynagrodzenie (2800 zł w 2021 roku). Jest to osoba powyżej 26. roku życia, jej koszty uzyskania przychodu wynoszą 250 zł miesięcznie, pracownik nie jest uczestnikiem PPK. Jak zmieni się wynagrodzenie po wprowadzeniu nowych przepisów?

Przed zmianami:

1. Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika:

• podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 2800 zł
• ubezpieczenie emerytalne: 2800 zł x 9,76% = 273,28 zł
• ubezpieczenie rentowe: 2800 zł x 1,5% = 42,00 zł
• ubezpieczenie chorobowe: 2800 zł x 2,45% = 68,60 zł
• RAZEM: 383,88 zł

2. Obliczenie wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne:

• wysokość składek na ubezpieczenia społeczne: 383,88 zł
• podstawa składki zdrowotnej to: 2800 zł – 383,88 zł = 2416,12 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi: 2416,12 x 9% = 217,45 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne podlegająca odliczeniu: 2416,12 zł x 7,75% = 187,25 zł

3. Obliczanie zaliczki na podatek dochodowy:

• wynagrodzenie pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne wynosi: 2416,12 zł
• podstawa naliczenia podatku: 2416,12 zł – 250 zł = 2166,12 zł po zaokrągleniu 2166 zł
• należna zaliczka na podatek: 2166 zł x 17% = 368,22 zł
• należna zaliczka na podatek pomniejszona o ulgę podatkową: 368,22 zł – 43,76 zł = 324,46 zł
• zaliczka na podatek dochodowy do zapłaty w urzędzie skarbowym: 324,46 zł – 187,25 zł = 137,21 zł po zaokrągleniu 137 zł

4. Wynagrodzenie netto wynosi: 2800 zł – 383,88 zł – 217,45 zł – 137 zł = 2061,67 zł 

Po zmianach:

1. Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika:

• podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 2800 zł
• ubezpieczenie emerytalne: 2800 zł x 9,76% = 273,28 zł
• ubezpieczenie rentowe: 2800 zł x 1,5% = 42,00 zł
• ubezpieczenie chorobowe 2800 zł x 2,45% = 68,60 zł
• RAZEM: 383,88 zł

2. Obliczenie wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne:

• wysokość składek na ubezpieczenia społeczne: 383,88 zł
• podstawa składki zdrowotnej to: 2800 zł – 383,88 zł = 2416,12 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi: 2416,12 x 9% = 217,45 zł

3. Obliczanie zaliczki na podatek dochodowy:

• wynagrodzenie pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne wynosi: 2416,12 zł
• podstawa naliczenia podatku: 2416,12 zł – 250 zł = 2166,12 zł po zaokrągleniu 2166 zł

4. Wynagrodzenie netto wynosi: 2800 zł – 383,88 zł – 217,45 zł – 0 zł = 2198,67 zł

Zgodnie z powyższym pracownik skorzysta na zmianach – jego pensja na rękę wzrośnie o 137 zł miesięcznie.

Całkowity koszt zatrudnienia pracownika to wynagrodzenie brutto + składki społeczne finansowane przez pracodawcę (emerytalna 9,76%, rentowa 6,5%, wypadkowa 1,67%) = 3373,44 zł i nie zmieni się on po wprowadzeniu Polskiego Ładu.

Przykład 2.

Pracownik zarabia 6000 zł brutto. Jest to osoba powyżej 26. roku życia, jej koszty uzyskania przychodu wynoszą 250 zł miesięcznie, pracownik nie jest uczestnikiem PPK. Jak zmieni się wynagrodzenie po wprowadzeniu nowych przepisów?

Przed zmianami:

1. Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika:

• podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 6000 zł
• ubezpieczenie emerytalne: 6000 zł zł x 9,76% = 585,60 zł
• ubezpieczenie rentowe: 6000 zł x 1,5% = 90 zł
• ubezpieczenie chorobowe 6000 zł x 2,45% = 147,00 zł
• RAZEM: 822,60 zł

2. Obliczenie wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne:

• wysokość składek na ubezpieczenia społeczne: 822,60 zł
• podstawa składki zdrowotnej to: 6000 zł – 822,60 zł = 5177,40 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi: 5177,40 zł x 9% = 465,97 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne podlegająca odliczeniu: 5177,40 zł x 7,75% = 401,25 zł

3. Obliczanie zaliczki na podatek dochodowy:

• wynagrodzenie pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne wynosi: 5177,40 zł
• podstawa naliczenia podatku: 5177,40 zł – 250 zł = 4927,40 zł po zaokrągleniu 4927 zł
• należna zaliczka na podatek: 4927 zł x 17% = 837,59 zł
• należna zaliczka na podatek pomniejszona o ulgę podatkową: 837,59 zł – 43,76 zł = 793,83 zł
• zaliczka na podatek dochodowy do zapłaty w urzędzie skarbowym: 793,83 zł – 401,25 zł = 392,58 zł po zaokrągleniu 393 zł

4. Wynagrodzenie netto wynosi: 6000 zł – 822,60 zł – 465,97 zł – 393 zł = 4318,43 zł

Po zmianach:

1. Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika:

• podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 6000 zł
• ubezpieczenie emerytalne: 6000 zł zł x 9,76% = 585,60 zł
• ubezpieczenie rentowe: 6000 zł x 1,5% = 90 zł
• ubezpieczenie chorobowe 6000 zł x 2,45% = 147,00 zł
• RAZEM: 822,60 zł

2. Obliczenie wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne:

• wysokość składek na ubezpieczenia społeczne: 822,60 zł
• podstawa składki zdrowotnej to: 6000 zł – 822,60 zł = 5177,40 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi: 5177,40 zł x 9% = 465,97 zł

3. Obliczanie zaliczki na podatek dochodowy:

• wynagrodzenie pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne wynosi: 5177,40 zł
• podstawa naliczenia podatku: 5177,40 zł – 250 zł = 4927,40 zł po zaokrągleniu 4927 zł > od 2500 zł, więc podatek naliczamy od nadwyżki 2427 zł
• zaliczka na podatek dochodowy do zapłaty w urzędzie skarbowym: 2427 zł x 17% = 412,59 zł, po zaokrągleniu 413 zł.

4. Wynagrodzenie netto wynosi: 6000 zł – 822,60 zł – 465,97 zł – 413 zł = 4298,43 zł

Zgodnie z powyższym pracownik będzie stratny na zmianach – jego pensja na rękę obniży się o około 20 zł miesięcznie.

Całkowity koszt zatrudnienia pracownika to wynagrodzenie brutto + składki społeczne finansowane przez pracodawcę (emerytalna 9,76%, rentowa 6,5%, wypadkowa 1,67%) = 7228,80 zł i nie zmieni się on po wprowadzeniu Polskiego Ładu. Gdyby pracodawca chciał zrekompensować pracownikowi stratę, wówczas musiałby zwiększyć jego wynagrodzenie brutto do wysokości 6030,78 zł, przez co koszt zatrudnienia wzrósłby do 7265,88 zł, czyli o około 37 zł miesięcznie. Przy zarobkach 6000 zł reforma nie będzie uciążliwa ani dla pracownika, ani dla pracodawcy.

Przykład 3.

Pracownik zarabia 15 000 zł brutto. Jest to osoba powyżej 26. roku życia, jej koszty uzyskania przychodu wynoszą 250 zł miesięcznie, pracownik nie jest uczestnikiem PPK. Jak zmieni się wynagrodzenie po wprowadzeniu nowych przepisów?

Przed zmianami:

1. Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika:

• podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 15 000 zł
• ubezpieczenie emerytalne: 15 000 zł zł x 9,76% = 1464 zł
• ubezpieczenie rentowe: 15 000 zł x 1,5% = 225 zł
• ubezpieczenie chorobowe 15 000 zł x 2,45% = 367,50 zł
• RAZEM: 2056,50 zł

2. Obliczenie wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne:

• wysokość składek na ubezpieczenia społeczne: 2056,50 zł
• podstawa składki zdrowotnej to: 15 000 zł – 2056,50 zł = 12 943,50 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi: 12 943,50 zł x 9% = 1164,92 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne podlegająca odliczeniu: 12 943,50 zł x 7,75% = 1003,12 zł

3. Obliczanie zaliczki na podatek dochodowy:

• wynagrodzenie pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne wynosi: 12 943,50 zł
• podstawa naliczenia podatku: 12 943,50 zł – 250 zł = 12 693,50 zł, po zaokrągleniu 12 694 zł
• należna zaliczka na podatek: 12 694 zł x 17% = 2157,98 zł
• należna zaliczka na podatek pomniejszona o ulgę podatkową: 2157,98 zł – 43,76 zł = 2114,15 zł
• zaliczka na podatek dochodowy do zapłaty w urzędzie skarbowym: 2114,15 zł – 1003,12 = 1111,03 zł, po zaokrągleniu 1111 zł

4. Wynagrodzenie netto wynosi: 15 000 zł – 2056,50 zł – 1164,92 zł – 1111 zł = 10 667,58 zł

Po zmianach:

1. Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika:

• podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 15 000 zł
• ubezpieczenie emerytalne: 15 000 zł zł x 9,76% = 1464 zł
• ubezpieczenie rentowe: 15 000 zł x 1,5% = 225 zł
• ubezpieczenie chorobowe 15 000 zł x 2,45% = 367,50 zł
• RAZEM: 2056,50 zł

2. Obliczenie wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne:

• wysokość składek na ubezpieczenia społeczne 2056,50 zł
• podstawa składki zdrowotnej to: 15 000 zł – 2056,50 zł = 12 943,50 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi: 12 943,50 zł x 9% = 1164,92 zł

3. Obliczanie zaliczki na podatek dochodowy:

• wynagrodzenie pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne wynosi: 12 943,50 zł
• podstawa naliczenia podatku: 12 943,50 zł – 250 zł = 12 693,50 zł, po zaokrągleniu 12 694 zł > od 2500 zł, więc podatek naliczamy od nadwyżki 10194 zł
• zaliczka na podatek dochodowy do zapłaty w urzędzie skarbowym: 10 194 zł x 17% = 1732,98 zł po zaokrągleniu 1733 zł.

4. Wynagrodzenie netto wynosi: 15 000 zł – 2056,50 zł – 1164,92 zł – 1733 zł = 10 045,58 zł

Zgodnie z powyższym pracownik będzie stratny na zmianach – jego pensja na rękę obniży się o około 622 zł miesięcznie.

Całkowity koszt zatrudnienia pracownika to wynagrodzenie brutto + składki społeczne finansowane przez pracodawcę (emerytalna 9,76%, rentowa 6,5%, wypadkowa 1,67%) = 18 072,00 zł i nie zmieni się on po wprowadzeniu Polskiego Ładu. Gdyby pracodawca chciał zrekompensować pracownikowi stratę, wówczas musiałby zwiększyć jego wynagrodzenie brutto do wysokości 15 973,92 zł, przez co koszt zatrudnienia wzrósłby do 19 245,38 zł, czyli o około 1173 zł miesięcznie. Przy zarobkach 15 000 zł reforma będzie uciążliwa dla pracownika oraz dla pracodawcy, jeśli zdecyduje się na to, aby po zmianach pracownik miał taką samą pensję netto.

Porównanie wszystkich przykładów wyliczeń znajduje się w poniższej tabeli.

Podsumowując, przez nowy Polski Ład wynagrodzenia „na rękę” osób zarabiających niewielkie kwoty zwiększą się. W wielkim uproszczeniu osoby zarabiające mniej zyskają na zmianach, zaś osoby z wyższymi zarobkami stracą. Są to jednak wyliczenia jedynie w oparciu o przedstawione dotychczas plany. Dokładne różnice poznamy po pojawieniu się projektów zmieniających obecne przepisy.