Czas pracy to czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Pozostanie w dyspozycji pracodawcy oznacza, że pracownik, będąc w odpowiednim dla wykonywanej pracy stanie psychofizycznym, wykonuje umówioną pracy, przydzieloną mu pracę zastępczą lub pozostaje w gotowości do świadczenia pracy zgodnie z dyspozycjami pracodawcy. W poniższym artykule wymienione są okresy nieświadczenia pracy przez pracownika, wliczane do czasu pracy.
Okresy nieświadczenia pracy wliczane do czasu pracy
Przepisy prawa pracy przewidują różne okresy nieświadczenia pracy przez pracownika, które są wliczane do czasu pracy. Zalicza się do nich między innymi:
-
Czas szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, które pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi przed dopuszczeniem go do pracy. Szkolenie BHP odbywa się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.
Przykład 1.
Pracodawca zorganizował szkolenie BHP poza godzinami pracy. Pracownik nie ma obowiązku wziąć udziału w szkoleniu organizowanym poza godzinami pracy - jeżeli uczestniczy on w takim szkoleniu, wówczas czas na nim spędzony należy uznać jako pracę w godzinach nadliczbowych.
-
Czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzaniem badań profilaktycznych. Badania profilaktyczne (okresowe i kontrolne) należy przeprowadzać w godzinach pracy zatrudnionego. Jeżeli nie ma takiej możliwości, pracownik ma obowiązek stawić się na badania poza godzinami pracy.
-
Przerwy w pracy na posiłek oraz regenerację sił, trwające nieprzerwanie 15 minut, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin.
Przykład 2.
Pracodawca planuje wprowadzić pracownikowi pracującemu w podstawowych normach czasu pracy jedną, godzinną przerwę w czasie pracy. W takiej sytuacji 15 minut z tej przerwy pracodawca powinien wliczyć pracownikowi do czasu pracy, natomiast pozostałe 45 minut mogą nie być wliczane do czasu pracy.
Okresy nieświadczenia pracy wliczane do czasu pracy to również inne przerwy przewidziane przepisami Kodeksu pracy, m.in.:
- Przerwy dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia,
- Przerwy dla pracowników zatrudnionych przy pracy monotonnej lub pracy w ustalonym z góry tempie,
- Przerwa dla pracownika młodocianego (30 minut), jeżeli jego dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny,
- Przerwa dla pracownika niepełnosprawnego (15 minut) przeznaczona na ćwiczenia gimnastyczne,
- Przerwy związane z pracą przy monitorze ekranowym,
- Przerwy na karmienie dziecka piersią.
| Ważne! Pracodawca może wprowadzić jedną przerwę trwającą maksymalnie 60 minut, niewliczaną do czasu pracy i przeznaczoną na załatwianie spraw osobistych lub spożycie posiłku. |
-
Czas przeznaczony na badania lekarskie kobiety w ciąży wykonywane w godzinach pracy. Pracodawca ma obowiązek udzielenia ciężarnej pracownicy zwolnienia od pracy w celu odbycia zaleconych przez lekarza badań lekarskich związanych z ciążą, jeżeli badania te nie mogą zostać przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas spędzony na tych badaniach pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia.
-
Czas podróży służbowej, jeżeli przypada w godzinach pracy.
| Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego sygn. Akt. I PR 85/81 sama podróż służbowa nie stanowi wykonywania pracy w rozumieniu art. 80 Kodeksu pracy. Za pracę może być uważane tylko odbywanie podróży w czasie pracy. W konsekwencji odbywanie podróży służbowej poza czasem pracy nie rodzi obowiązku wypłacenia pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia - jeżeli przepis szczególny tego nie przewiduje. Jeżeli natomiast po zużyciu na podróż służbową całego czasu pracy pracownik wykonuje jeszcze ponadto jakąś konkretną pracę przysługuje mu za tę pracę dodatek do wynagrodzenia. |
