Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą zawierają różnego rodzaju umowy. Z uwagi na obowiązującą w polskim prawie swobodę umów katalog możliwych zobowiązań jest bardzo szeroki. Oprócz typowych umów opisanych w Kodeksie cywilnym przedsiębiorcy mogą również podpisywać umowy nienazwane. Jednym z takich przypadków jest umowa sponsoringu. Poniższa analiza prezentuje, na czym polega rozliczenie umowy sponsoringu na gruncie podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług.
Umowa sponsoringu - charakterystyka
Jak zostało wskazane na wstępie, sponsoring jest umową nienazwaną, która nie doczekała się uregulowania w przepisach i funkcjonuje w oparciu o praktykę gospodarczą. Jego istotą jest odpłatne świadczenie wykonywane przez sponsora na rzecz innego podmiotu (sponsorowanego) w zamian za co sponsorowany zobowiązany jest do reklamowania, promowania sponsora lub jego produktów (odpowiednio towarów lub usług), informowania o samym sponsoringu i sponsorze.
Zanim przejdziemy do głębszej analizy, warto podkreślić różnicę pomiędzy umową sponsoringu a umową darowizny. Choć na pierwszy rzut oka mogą one wydawać się podobne, to jednak wyraźnie trzeba wskazać, że w przypadku sponsoringu sponsorowany wykonuje na rzecz sponsora usługę reklamową, a w zamian za to otrzymuje wynagrodzenie – bądź to w formie gotówki, bądź też w postaci innych świadczeń (towary, usługi, prawa). W rezultacie mamy do czynienia ze świadczeniem dwóch stron umowy. Natomiast w przypadku darowizny – do świadczenia zobowiązana jest wyłącznie jedna strona, w sposób nieodpłatny i kosztem swojego majątku.
Skoro w przypadku umowy sponsoringu mamy do czynienia z wykonywaniem pewnych świadczeń przez obie strony, to można stwierdzić, że jest to umowa barterowa charakteryzująca się ekwiwalentnością świadczeń. Cecha ta wywołuje określone konsekwencje na gruncie prawa podatkowego.
Rozliczenie umowy sponsoringu a podatek dochodowy
Rozpatrując umowę sponsorską od strony samego sponsora, stwierdzić należy, że poniesione z tego tytułu wydatki mogą zostać zakwalifikowane jako koszty uzyskania przychodu. Zasada ta jest ważna, o ile umowa sponsoringu wykazuje związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, poprzez który należy rozumieć przede wszystkim wszelkie formy reklamowania przedsiębiorcy przez osobę sponsorowaną.
Również organy podatkowe nie negują w wydawanych interpretacjach podatkowych prawa podatnika do ujęcia w kosztach wydatków na sponsoring. Tak stwierdził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 24 grudnia 2008 r., nr ILPB3/423-654/08-4/MC:
"Wobec powyższych ustaleń uznać należy, że usługa reklamowa, którą zespół rajdowy świadczy na rzecz Spółki w zamian za wynagrodzenie będzie dla Spółki kosztem uzyskania przychodów. Należy jednak zaznaczyć, że skoro przedmiotowa umowa ma charakter sponsoringu, to wydatki z nią związane stanowią koszt podatkowy tylko w przypadku sponsoringu właściwego, do wysokości równowartości ceny za reklamę sponsora, tj. wartości usługi reklamowej wyświadczonej przez sponsorowanego."
Podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w swojej interpretacji indywidualnej z 4 lutego 2008 r. (IBPB3/423-229/07/JS) stwierdza: "(...) również w przypadku przekazania przez sponsora na rzecz sponsorowanego towarów (np. koszulek, butów, napoi itp.) za koszt uzyskania przychodów można uznać jedynie tę wartość przekazanych towarów, która stanowi równowartość ceny za reklamę sponsora, pod warunkiem, że są one udokumentowane fakturą (rachunkiem) sprzedaży usług reklamowych, wystawionym przez sponsorowanego. W sytuacji, gdy sponsorowany nie jest podmiotem uprawnionym do wystawiania faktur VAT (rachunków), podstawą zaliczenia poniesionych wydatków do kosztów uzyskania przychodów może być cywilnoprawna umowa sponsoringu. W razie braku faktury (rachunku), czy też innego dowodu dokumentującego wykonanie wskazanych usług reklamowych – wydatki związane ze „sponsoringiem” określanym jako sponsoring niewłaściwy są traktowane w całości jako darowizna."
Z przedstawionych pism wynika jeszcze jedna ważna zasada, która umożliwia przedsiębiorcom rozliczenie umowy sponsoringu w kosztach podatkowych. Otóż do kosztów można zaliczyć tylko taką wartość wydatków, która odpowiada wysokości usług reklamowych świadczonych przez sponsorowanego. W przypadku gdy wydatki sponsora są wyższe od świadczeń wykonywanych na jego rzecz przez sponsorowanego, to ich nadwyżkę należy uznać za darowiznę, która na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy PIT nie może stanowić kosztów uzyskania przychodu.
Rozliczenie umowy sponsoringu w świetle podatku VAT
Ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera żadnych przepisów szczególnych, które odnoszą się do podatkowego rozliczenia umowy sponsoringu, co oznacza, że w tym przypadku należy stosować zasady ogólne opisane w ustawie.
W konsekwencji, w przypadku gdy sponsor przekazuje osobie sponsorowanej określone towary, mamy do czynienia z opodatkowaną ich dostawą. Jeszcze raz należy wyraźnie podkreślić, że dostawa taka ma charakter odpłatny, ponieważ sponsorowany świadczy w zamian usługę ekwiwalentną.
Z uwagi na fakt, że przekazane towary wykazują związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, sponsor może z tytułu wydatku na ich zakup dokonać odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie towaru.
Z drugiej strony osoba sponsorowana świadczy na rzecz sponsora usługę reklamową. W rezultacie, jeżeli jest ona czynnym podatnikiem VAT, wykonuje odpłatną usługę, którą należy opodatkować oraz udokumentować fakturą. Podatek VAT zawarty w tej usłudze jest dla sponsora podatkiem naliczonym podlegającym odliczeniu. Przeważające są jednak sytuacje, w których sponsorowany nie jest podatnikiem VAT, w takim przypadku nie może on wystawić faktury za usługi reklamowe, co oznacza, że dla sponsora nie powstanie podatek naliczony.
