Powtórna amortyzacja wycofanego samochodu

Kiedy wprowadzony do ewidencji środków trwałych samochód przestaje służyć celom działalności gospodarczej, podatnik może wycofać go z firmy na cele prywatne. W takiej sytuacji nie ma znaczenia, czy samochód został w pełni zamortyzowany, czy też nie. Dodatkowo w niektórych sytuacjach ustawodawca dopuszcza możliwość ponownej amortyzacji samochodu, który został już w całości zamortyzowany. Sprawdź, kiedy możliwa jest powtórna amortyzacja wycofanego samochodu!

Samochód ponownie wprowadzony do działalności a powtórna amortyzacja

Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się powtórnie wykorzystywać wcześniej wycofany samochód osobowy w prowadzonej działalności gospodarczej, to nie ma żadnych przeciwwskazań do ponownego zewidencjonowania samochodu jako środka trwałego.

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową. Wynika to z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT.

Zatem jeżeli podatnik zaliczył w ciężar kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne dokonane od całej wartości początkowej samochodu, co oznacza, że samochód zamortyzowano w całości i nastąpiło zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową, to powtórnie wprowadzony samochód do firmy nie może być ponownie (drugi raz) przedmiotem amortyzacji. Wówczas trzeba go wpisać do ewidencji środków trwałych w takiej wartości początkowej, w jakiej widniał on w niej, zanim został wycofany. Co prawda ponowne uznanie pojazdu za środek trwały nie będzie się wiązało z prawem do jego amortyzacji, niemniej jednak samochód będzie widniał w ewidencji środków trwałych, co da podatnikowi możliwość ujmowania na bieżąco wydatków związanych z eksploatacją samochodu bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów.

Natomiast jeśli samochód nie został do końca zamortyzowany w momencie wycofania go z działalności, należy zaprzestać amortyzacji. Ostatni odpis amortyzacyjny powinien dotyczyć miesiąca wycofania. Wówczas w przypadku przekazania go na cele prywatne niezamortyzowana wartość początkowa samochodu nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli podatnik będzie powtórnie wykorzystywać samochód w prowadzonej działalności gospodarczej, to samochód ten należy ponownie ująć w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych według uprzedniej wartości początkowej (jest to bowiem ten sam środek trwały). Ponadto podatnik powinien ustalić odpisy amortyzacyjne z uwzględnieniem dotychczas dokonanych odpisów i kontynuować wcześniej przyjętą metodę amortyzacji.

Powtórna amortyzacja ulepszonego samochodu

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują możliwości ponownej amortyzacji środka trwałego. Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać tylko wtedy, gdy podatnik poniósł wydatki na ulepszenie zamortyzowanych środków trwałych.

Zasadę powiększenia wartości początkowej środka trwałego o wydatki poniesione na jego ulepszenie (przekraczające 10 000 zł) zawiera art. 22g ust. 17 ustawy o PIT. Dodać należy, że do wydatków na ulepszenie środka trwałego zalicza się także wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 10 000 zł.

Wydatki na ulepszenie powiększają wartość początkową środka trwałego także wówczas, gdy jest on już w pełni zamortyzowany, powodując przedłużenie jego okresu amortyzacji. Ulepszenie składnika majątku, który został w całości zamortyzowany, powoduje dalsze naliczanie odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej powiększonej o kwotę dokonanego ulepszenia. Należy jednak podkreślić, iż odpisów amortyzacyjnych należy dokonywać tylko do wysokości ulepszenia. Trzeba też zaznaczyć, że amortyzacja ulepszonego środka trwałego powinna być dokonana przy zastosowaniu wcześniej stosowanej metody amortyzacji.

Przykład 1.

Wartość początkowa środka trwałego wynosiła: 60 000 zł. Samochód został całkowicie zamortyzowany metodą liniową z zastosowaniem stawki amortyzacyjnej 20%, a następnie wycofany z działalności. Podatnik dokonał jego ulepszenia i postanowił ponownie wprowadzić samochód do ewidencji środków trwałych. Łączna wartość nakładów wyniosła 12 000 zł.

Podatnik może wznowić amortyzację, aktualna wartość początkowa samochodu wynosi 72 000 zł (60 000 + 12 000), co oznacza, że miesięczny odpis amortyzacyjny wynosi 1 200 zł [tj. (72 000 x 20%) / 12 m-cy] w związku z czym podatnik dokonywać będzie odpisów amortyzacyjnych przez 10 m-cy: (72 000 zł - 60 000 zł) : 1 200 zł/m-c = 10 m-cy.

Samochód przekazany do działalności współmałżonka a powtórna amortyzacja

W takim przypadku sytuacja jest identyczna do tej, kiedy przedsiębiorca ponownie wprowadza wcześniej wycofany samochód do majątku swojej firmy.

Jeżeli współwłaścicielami samochodu są małżonkowie i istnieje między nimi wspólność majątkowa, wówczas samochód również nie może podlegać podwójnej amortyzacji. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 13 czerwca 2011 r., nr ITPB1/415-284/11/RR, stwierdził, że w przypadku gdy jeden z małżonków przejmuje do prowadzonej odrębnie działalności składnik majątkowy wykorzystywany wcześniej i amortyzowany w działalności współmałżonka, jego wartość początkową ma obowiązek ustalić w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) współmałżonka wykorzystującego dotychczas ten składnik w swojej działalności gospodarczej. Jak wskazał organ, jeśli wartość początkowa takiego środka trwałego nie została jeszcze w pełni zamortyzowana, małżonek przejmujący ten składnik majątkowy powinien ustalać odpisy amortyzacyjne z uwzględnieniem dotychczas dokonanych odpisów, a ponadto kontynuować metodę amortyzacji przyjętą przez współmałżonka.

Fiskus słusznie uznał, że nie można w takich sytuacjach powtórnie zaliczyć do kosztów działalności tego samego wydatku, jaki małżeństwo ponosi ze wspólnego majątku.

Powtórna amortyzacja samochodu w działalności podjętej po przerwie

Tzw. zasadę kontynuacji wyceny oraz amortyzacji zawiera art. 22g ust. 13 pkt 1 ustawy o PIT. Wynika z niego, że podmiot podejmujący działalność po przerwie trwającej nie dłużej niż 3 lata dokonuje odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wartości początkowej środka trwałego oraz wysokości dokonanych odpisów, jeżeli przed przerwą składnik majątku był wprowadzony do ewidencji środków trwałych.

Jednak jeżeli podatnik po zlikwidowaniu działalności ponownie rozpocznie prowadzić działalność gospodarczą po okresie dłuższym niż 3 lata, wówczas uregulowania zawarte w przywołanym przepisie nie będą miały zastosowania. W takiej sytuacji, ujmując ponownie w ewidencji środków trwałych samochód używany wcześniej w zlikwidowanej działalności gospodarczej, a następnie przekazany na potrzeby prywatne, musi go prawidłowo wycenić. Sposób wyceny zależy od tego, czy podatnik dysponuje dowodem zakupu tego samochodu, czy też nie. Wartość początkową ustala się na podstawie:

• wartości zakupu pojazdu na podstawie faktury, rachunku, umowy kupna-sprzedaży – o ile te dokumenty istnieją,

• na podstawie ceny rynkowej – o ile nie ma żadnych dokumentów stwierdzających wartość początkową.

Tak ustalona wartość samochodu będzie podstawą do dokonywania comiesięcznych odpisów amortyzacyjnych, które pomniejszą kwotę należnego fiskusowi podatku.