Wiele osób ma trudność z sprecyzowaniem, czym tak właściwie jest praca nakładcza. Często innym określeniem wykonywania takiej pracy jest praca chałupnicza. Czym więc jest i czym się charakteryzuje? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się więcej na temat tego rodzaju zatrudnienia pracowników.
Podstawa prawna
Praca nakładcza nie została opisana w Kodeksie pracy. Odpowiednich regulacji należy szukać w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą.
Praca nakładcza nie jest regulowana przez Kodeks pracy, ponieważ nie nawiązuje ona stosunku pracy, mimo że prawa pracownicze są bardzo podobne jak w przypadku umowy o pracę.
Elementy umowy o pracę nakładczą
Umowa o pracę nakładczą powinna zostać sporządzona na piśmie, określając najważniejsze warunki, w tym rodzaj wykonywanej pracy, wynagrodzenie oraz sposób dostarczania gotowych produktów. Umowa o pracę nakładczą może zostać podpisana na okres próbny, określony lub nieokreślony oraz na czas wykonania określonej pracy. W umowie warto również określić, która ze stron odpowiedzialna jest za zapewnienie materiałów potrzebnych do wykonania pracy. Istotnym elementem umowy jest również zapis wskazujący, jak często i w jaki sposób wykonane prace (produkty) będą przekazywane stronie umowy zlecającej wykonanie pracy.
Praca nakładcza - charakterystyka
Praca nakładcza jest niejako połączeniem umowy o pracę z umową o dzieło. Praca nakładcza wykonywana jest w domu, w dowolnych godzinach pracy, o których decyduje sam wykonawca. Nie odbywa się pod kierownictwem, więc osoba zlecająca pracę nie może wydawać pracownikowi poleceń służbowych. Ważne jednak jest to, że osoba wykonująca pracę powinna co jakiś czas (w porozumieniu z drugą stroną umowy) dostarczać jej efekty (produkty).
Wynagrodzenie za pracę nakładczą
Bardzo istotną cechą umowy o pracę nakładczą jest sposób wynagradzania. Mianowicie jeśli praca nakładcza jest jedynym lub głównym źródłem dochodu pracownika, zlecający ma obowiązek określić w umowie minimalną ilość pracy, którą pracownik powinien wykonać, aby jej wykonanie zapewniło wykonawcy wynagrodzenie minimalne obowiązujące w danym roku. Jeśli natomiast praca nakładcza jest dodatkowym źródłem dochodu, minimalna ilość pracy powinna zapewniać 50% płacy minimalnej.
Prawa pracownicze
Zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę nakładczą skutkuje dla pracodawcy różnymi obowiązkami, podobnie jak w przypadku zatrudniania pracowników na podstawie umowy o pracę. Natomiast wykonawcy mają również podobne prawa pracownicze. Poniżej zostały wymienione podobieństwa do stosunku pracy:
-
pracodawca jest obowiązany prowadzić akta osoby zatrudnionej,
-
chałupnikowi należy zapewnić odpowiednie warunki pracy spełniające wymogi BHP, jeśli praca wykonywana jest w zakładzie osoby zlecającej. Jeśli praca wykonywana jest w domu, nie można zlecić pracy, która jest szkodliwa dla zdrowia,
-
pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy na takich samych zasadach jak przy umowie o pracę i w taki sam sposób należy go pracownikowi udzielać. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy wykonawca ze swojej winy nie wykonał minimalnej ilości pracy. Wtedy jego urlop ulega skróceniu o 1/12 wymiaru urlopu, za każdy miesiąc niewywiązania się z obowiązków,
-
pracownik ma prawo do urlopu macierzyńskiego oraz urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
-
pracownik nie ma jednak prawa do urlopu wychowawczego.
Rozwiązanie umowy o pracę nakładczą
Umowę o pracę nakładczą można rozwiązać zarówno za porozumieniem stron, jak i za wypowiedzeniem jednej ze stron umowy. Przy umowie zawartej na okres próbny (do 3 miesięcy) okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie, przy umowie na czas nieokreślony okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc. Oczywiście w uzasadnionych przypadkach możliwe jest również rozwiązania umowy bez okresu wypowiedzenia.
Po zakończeniu umowy lub jej rozwiązaniu nakładca zobowiązany jest wydać świadectwo pracy chałupnikowi. Należy uwzględnić w nim okres pracy nakładczej, w którym chałupnik uzyskał przynajmniej 50% płacy minimalnej. Jeśli rozwiązanie umowy spowodowane było upadłością lub likwidacją nakładcy lub z przyczyn ekonomicznych nakładca ograniczył system pracy nakładczej, należy taką informację również zamieścić w świadectwie pracy. W pozostałych punktach należy zastosować przepisy Kodeksu pracy określające świadectwo pracy.
