Wynagrodzenie jest istotnym elementem umowy o pracę oraz niezbywalnym prawem pracownika. Osobie zatrudnionej przysługuje wynagrodzenie za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Takie stanowisko jest zgodne art. 80 Kodeksu pracy. Poniżej opisujemy przypadki, które przewiduje Kodeks pracy.
Czas niewykonywania pracy - przestój (art. 81 Kodeksu pracy)
Pracownikowi za czas niewykonywania pracy przysługuje wynagrodzenie, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy (przestój). Wysokość przysługującego wynagrodzenia wynika z osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - wypłaca się 60% wynagrodzenia. Z zastrzeżeniem, że w każdym przypadku to wynagrodzenie nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2016 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 1850,00 zł). Wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za czas niezawinionego przez niego przestoju, a więc jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika - wynagrodzenie nie przysługuje.
Na czas przestoju pracodawca może powierzyć pracownikowi inną odpowiednią dla niego pracę, za której wykonanie przysługuje wynagrodzenie przewidziane za tę pracę, jednak nie niższe niż wynikające z powyższych zasad ustalania wynagrodzenia za czas przestoju. Jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika, przysługuje wyłącznie wynagrodzenie przewidziane za wykonaną pracę.
Czas niewykonywania pracy na skutek zagrożenia (art. 210 Kodeksu pracy)
W sytuacji gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, a jeżeli to nie usuwa zagrożenia, ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając niezwłocznie o tym fakcie przełożonego. Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy w okolicznościach zagrożenia lub oddalenia z miejsca zagrożenia. Za czas niewykonywania pracy spowodowany zagrożeniem pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Czas niewykonywania pracy a badania profilaktyczne (art. 229 Kodeksu pracy)
Każdy pracownik świadczący pracę na podstawie umowy o pracę podlega okresowym badaniom lekarskich. Wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy oraz pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
Ponadto pracownik, który z powodu choroby był niezdolny do pracy dłużej niż 30 dni, podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy, a za czasniewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Dodatkowo w razie przejazdu na badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych. Badania lekarskie są przeprowadzane na koszt pracodawcy.
Czas niewykonywania pracy - zwolnienie na poszukiwanie pracy (art. 37 Kodeksu pracy)
Zgodnie z art. 37 Kodeksu pracy w okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, które wynosi:
- 2 dni robocze - w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia,
- 3 dni robocze - w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia (art. 36 (1) § 1).
Za okres zwolnienia na poszukiwanie pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
