Dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia pracownika zostało przez ustawodawcę szczegółowo uregulowane w Kodeksie pracy. Potrącenia z wynagrodzenia pracownika zostały podzielone na te, które pracodawca może dokonać bez zgody pracownika i te, do których ta zgoda jest wymagana. Niniejszy artykuł omawia potrącenia niewymagające zgody pracownika.
Potrącenia z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody
Art. 87 §1 Kodeksu pracy wskazuje, że pracodawca ma prawo dokonać potrącenia z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody w stosunku do następujących należności (po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych):
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
kary pieniężne przewidziane w art. 108 kp
Potrąceń dokonuje się z wynagrodzenia netto, zgodnie z podaną wyżej kolejnością.
Ważne! Wynagrodzenie dla potrzeb potrąceń oznacza wynagrodzenie zasadnicze, jak również dodatki do wynagrodzenia (np. dodatek stażowy czy funkcyjny) oraz inne zmienne składniki wynagrodzenia (np. nadgodziny). |
Granice potrąceń z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody
Art. 87 §3 Kodeksu pracy określa granice do jakich pracodawca może dokonać potrąceń z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody. Wygląda to następująco:
do wysokości ⅗ wynagrodzenia w przypadku świadczeń alimentacyjnych,
do wysokości ½ wynagrodzenia w razie egzekucji innych należności lub zaliczek pieniężnych.
Należy pamiętać o tym, że:
potrącenia z wynagrodzenia pracownika z tytułu alimentacyjnego nie mogą w sumie przekroczyć ½ wynagrodzenia
świadczenia alimentacyjne łącznie z sumami egzekwowanymi na mocy tytułów wykonawczych oraz zaliczkami pieniężnymi nie mogą przekroczyć ⅗ wynagrodzenia.
Niezależnie od powyższych potrąceń, kary pieniężne za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku pracy mogą być potrącane w granicach określonych w art. 108 §3 Kodeksu pracy:
Ważne! Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń, o których mowa w art. 87 § 1 pkt 1-3. |
Potrąceniu z wynagrodzenia pracownika w pełnej wysokości podlegają tylko kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
Wolne od potrąceń
Wśród wymienionych w Kodeksie pracy ograniczeń ustawodawca zawarł również kwotę wolną od potrąceń. Jest nią kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego ustawowego wynagrodzenia przysługującego przy pełnym wymiarze czasu pracy po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.
Ponadto kwotą wolną od potrąceń jest 75% minimalnego wynagrodzenia przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi oraz 90% minimalnego wynagrodzenia w przypadku potrąceń dotyczących kar pieniężnych.
W przypadku zatrudnienia pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy, powyższe kwoty ulegają proporcjonalnemu zmniejszeniu adekwatnie do wymiaru czasu pracy.
