Od przeszło roku w krajowym porządku prawnym funkcjonują nowe przepisy regulujące kwestię uprawnień konsumenckich w obszarze praw konsumenta. Jakie uprawnienia w świetle obowiązujących od niedawna przepisów przysługują przedsiębiorcy wobec innego z przedsiębiorców przy reklamowaniu rzeczy przez klienta-konsumenta? Wyjaśniamy, jak wyglądają reklamacje między przedsiębiorstwami!
Reklamacje między przedsiębiorstwami
Powyższe stanowi konsekwencję implementacji do polskiego ustawodawstwa trzech dyrektyw europejskich, tj. dyrektywy Omnibus, dyrektywy towarowej oraz dyrektywy cyfrowej. Implementowane ustawą z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe oraz ustawą z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw przepisy europejskie, szerszą ochroną w szczególności otoczyły konsumenta, jako stronę narażoną na szereg niebezpieczeństw w starciu z profesjonalnymi podmiotami. Zmiana przepisów konsumenckich dotknęła także profesjonalistów-przedsiębiorców, których regulacje, choćby biorąc pod uwagę łańcuch ich powiązań z innymi podmiotami, tj. dostawcami, podwykonawcami, wspomagającymi ich w realizacji umów zawartych z konsumentami, wymagały usprawnień. Obowiązujące stosunkowo od niedawna przepisy zrewidowały część regulacji odnoszących się do powyższej kwestii, pozwalając przedsiębiorcy na korzystanie z określonych uprawnień w stosunku do innego przedsiębiorcy w sytuacji złożenia przez klienta-konsumenta reklamacji zakupionej rzeczy.
Po pierwsze, zmiana miejsca legislacyjnego uprawnień konsumenckich
Implementowane do krajowego porządku prawnego dyrektywy europejskie wprowadziły istotną zmianę w zakresie ustawowego umiejscowienia przysługujących konsumentowi uprawnień w związku z zaistnieniem wady zakupionej rzeczy. Od 1 stycznia 2023 r. przepisy dotyczące dotychczasowej rękojmi za wady (obecnie określanej jako „odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową”) w stosunku do konsumentów „wyjęte” zostały spod systematyki kodeksu cywilnego i stamtąd przeniesione zostały do ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o Prawach konsumenta, a ściślej – do nowo powstałego rozdziału 5a umowy zobowiązując do przeniesienia własności towaru na konsumenta. Tym samym w ustawie
z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny pozostały regulacje wyłącznie odnoszące się do rękojmi w umowach między przedsiębiorcami.
Reklamacje między przedsiębiorstwami na nowych zasadach
Od 1 stycznia 2023 r., wobec wejścia w życie implementowanych do polskiego ustawodawstwa dyrektyw europejskich, obowiązują nowe zasady reklamowania rzeczy w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami.
Reklamacje między przedsiębiorstwami z tytułu rękojmi za wady rzeczy zakupionej przez klienta-konsumenta
Na wstępie należy zaznaczyć, iż na mocy art. 558 §1 k.c. strony będące przedsiębiorcami, mogą w drodze umowy odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jeśli natomiast kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych.
Powyższa regulacja jest znacząca w kontekście ochrony uprawnień konsumenckich przez klienta-konsumenta, jako stronę dokonującą zakupu rzeczy od przedsiębiorcy, realizującego zamówienie przy pomocy jednego z podwykonawców. Nadmienić należy, iż przedsiębiorca-kupujący nie korzystający z możliwości zainicjowania postępowania reklamacyjnego w ciągu roku od dnia stwierdzenia wady rzeczy, traci uprawnienie do dochodzenia roszczeń w ww. przedmiocie, o czym stanowi art. 568 §2 k.c.
Przedsiębiorca sprzedający odpowiada wobec przedsiębiorcy kupującego z tytułu zaistnienia wady rzeczy. Przedsiębiorca będzie zatem odpowiadał z tytułu rękojmi, jeżeli wada stwierdzona zostanie przed upływem dwóch lat. Zgodnie z ustawą rzecz jest wadliwa, jeżeli jest ona niezgodna z umową. W myśl bowiem art. 5561 §1 k.c., rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
- nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia,
- nie ma właściwości, o których istnieniu przedsiębiorca-sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór,
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował przedsiębiorcę sprzedającego przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia,
- została wydana przedsiębiorcy-kupującemu w stanie niezupełnym.
Wskazany powyżej katalog nie jest zamknięty, a tym samym, może zostać rozszerzony o inne okoliczności uzasadniające przyjęcie, iż rzecz jest niezgodna z umową.
Żądania przedsiębiorcy-kupującego w stosunku do przedsiębiorcy-sprzedawcy
Przedsiębiorcy-kupującemu przysługuje możliwość złożenia następujących żądań w odniesieniu do przedsiębiorcy-sprzedającego, tj.:
- odstąpienia od umowy (żądanie to można złożyć wyłącznie w przypadku, gdy wada rzeczy jest istotna),
- obniżenia ceny,
- zrealizowania bezpłatnej naprawy,
- wymiany rzeczy na nową (wolną do wad).
Uprawnienia, ale i obowiązki po stronie przedsiębiorcy-kupującego
Przedsiębiorca-kupujący przedkładając przedsiębiorcy-sprzedawcy oświadczenie reklamacyjne, zobligowany jest dostarczyć mu wadliwą rzecz na jego koszt, celem zbadania przez przedsiębiorcę-sprzedającego wady rzeczy oraz charakteru samej wady. Takie obowiązki ciążyć będą a przedsiębiorcy w przypadku złożenia przez niego oświadczenia o odstąpieniu od umowy i wymiany rzeczy na nową. Po myśli zaś art. 5612 § 1-3 k.c., w sytuacji gdy dostarczenie rzeczy byłoby nadmiernie utrudnione, biorąc pod uwagę rodzaj rzeczy i sposób jej zamontowania, przedsiębiorca-kupujący ma z kolei obowiązek udostępnienia rzeczy przedsiębiorcy-sprzedającemu.
Zasady rozpatrzenie reklamacji przedsiębiorcy
W wypadku zainicjowanego postępowania reklamacyjnego, przedsiębiorca-kupujący musi mieć świadomość istnienia określonych ograniczeń. W przypadku bowiem złożenia przez niego oświadczenia w przedmiocie odstąpienia od umowy bądź obniżenia ceny, po stronie przedsiębiorcy-sprzedającego realizuje się uprawnienie zgodnie z którym, może on zaproponować temu przedsiębiorcy bądź to bezpłatną naprawę rzeczy lub wymianę rzeczy na wolną od wad. W wypadku jednak żądania wymiany rzeczy na pozbawioną wad lub jej naprawy, żądanie takie powinno wynikać z konieczności niezwłoczności wymiany lub naprawy rzeczy, o czym stanowi art. 560 §1 k.c. Sama zaś wymiana rzeczy na wolną od wad lub jej naprawa, w założeniu ustawodawcy, nie powinny zmierzać do powstania po stronie przedsiębiorcy-kupującego nadmiernych niedogodności.
Rozpatrzenie żądania wymiany rzeczy na nową lub usunięcia wady rzeczy
Przedsiębiorca-sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na nową, jeśli dokonanie takiej wymiany jest niemożliwe albo w porównaniu z drugim możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności rzeczy z umową, wiązałoby się to z poniesieniem nadmiernych kosztów bądź w sytuacji, gdy spełniając ww. żądanie, doszłoby do przewyższenia ceny rzeczy sprzedanej, o czym stanowi art. 561 §3 k.c. Wówczas to przedsiębiorca-sprzedający zobligowany jest do zaproponowania naprawy rzeczy, obniżenia jej ceny albo dokonania zwrotu ceny zakupu.
Przepis art. 561 §3 k.c. znajduje także odpowiednie zastosowanie w odniesieniu do żądania usunięcia wady rzeczy, z tym że w takim wypadku, przedsiębiorca-sprzedający, celem uczynienia zadość nałożonym na niego obowiązkom, proponuje odpowiednio bądź to wymianę rzeczy, zwrot ceny zakupu rzeczy albo też obniżenie ceny zakupu.
Rozpatrzenie żądania obniżenia ceny
Realizacja powyższego żądania w założeniu ustawodawcy zmierzać ma do przywrócenia adekwatności świadczenia z wykorzystaniem obniżenia ceny, tak aby obniżona w ten sposób cena pozostawała w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy
z wadą pozostaje w stosunku do wartości rzeczy nie posiadającej wady. Dla wypełnienia ww. obowiązku, przedsiębiorca zobligowany jest precyzyjnie określić wartość, tj. kwotę, o którą cena rzeczy ma zostać obniżona.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.),
- Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. 2023.2759, t.j. z dnia 22 grudnia 2023 r.).
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
