Jubileuszowa wycieczka dla pracownika to szczególna forma gratyfikacji przyznana z okazji jubileuszu pracy w firmie rodzi pytanie o kwestie podatkowe. Czy w takim przypadku to pracodawca powinien pobrać zaliczkę od przychodu ze stosunku pracy, czy też to na pracowniku spoczywa obowiązek rozliczenia podatku w związku z otrzymaną darowizną? Poniżej przedstawiamy wyjaśnienia na ten temat.
Jubileuszowa wycieczka dla pracownika nie jest objęta PIT
Jak natomiast wynika z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika należy zaliczyć praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Oznacza to, że do przychodów pracownika ustawodawca zaliczył nie tylko pieniądze, ale także wartość świadczeń w naturze czy świadczeń nieodpłatnych otrzymanych od pracodawcy, w tym również nagrody.
Tutaj jednak trzeba koniecznie wskazać na wyrok TK z 8 lipca 2014 roku (sygn. akt K 7/13), w którym Trybunał wskazał, że nie wszystkie świadczenia otrzymywane przez pracowników od pracodawców można uznać za przychód w rozumieniu ustawy o PIT. W ocenie Trybunału, gdyby się zdarzyło, że pracodawca rzeczywiście chce obdarować czymś konkretnego pracownika, np. z okazji jubileuszu zatrudnienia wręcza mu zegarek, wówczas korzyść tę należałoby potraktować jako podlegającą Ustawie z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn. A zatem to nie zamiar obdarowania stanowi kryterium odróżnienia świadczeń pracodawcy, o których wartość należy podnieść podlegający opodatkowaniu dochód pracownika, od tych, które jego dochodu nie zwiększają. Kryterium tym musi być obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku.
Na podstawie ww. wyroku wydano wiele interpretacji wskazujących, że prezenty na rzecz pracowników są wyłączone z zakresu podatku PIT z uwagi na treść art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy, który podaje, że przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.
Przykładowo w interpretacji Dyrektora KIS z 14 stycznia 2022 roku (nr 0113-KDIPT2-3.4011.952.2021.1.SJ) wskazano, że wartość świadczeń przekazywanych pracownikom, które nie stanowią i nie będą stanowić dla pracowników dodatkowej formy gratyfikacji/wynagrodzenia za wykonaną pracę, co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
W konsekwencji – z uwagi na uznanie, że w takim przypadku nie występuje przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT – pracodawca jako płatnik nie ma obowiązku poboru zaliczki na podatek od wartości przekazanego prezentu.
Czy jubileuszowa wycieczka dla pracownika podlega rozliczeniu podatkiem od spadków i darowizn?
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.
Jako że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna”, trzeba odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego. Na podstawie art. 888 § 1 kc przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do żadnego świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.
Chociaż wykupiona przez pracodawcę wycieczka nie stanowi rzeczy, to jednak można przyjąć, że jest określone prawo majątkowe. Bilety na wycieczkę stanowią dokument, który potwierdza, że jego okaziciel ma określone prawo do udziału w danym wydarzeniu.
Należy zatem wskazać, że zgodnie z art. 5 ustawy SD obowiązek podatkowy spoczywa na osobie obdarowanej, czyli w tym przypadku na pracowniku. Zgodnie z art. 17a ust. 1 ustawy SD to obdarowany powinien w terminie miesiąca od dnia otrzymania darowizny złożyć do właściwego naczelnika US deklarację SD-3.
Na podstawie ww. deklaracji naczelnik US wyda decyzję ustalającą kwotę podatku, który trzeba uiścić w terminie 14 dni, licząc od dnia otrzymania decyzji.
W tym miejscu należy też zwrócić uwagę na kwestię kwoty wolnej od podatku. Otóż zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy SD opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
- 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
- 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
- 5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).
Nie ulega wątpliwości, że pomiędzy pracownikiem a pracodawcą nie występuje żaden związek pokrewieństwa (co jest właściwe dla osób z I oraz z II grupy podatkowej), co powoduje, że w zakresie rozliczenia należy stosować kwotę wolną przewidzianą dla nabywców z III grupy podatkowej.
Przykład 1.
Pan Karol z okazji 20-lecia pracy otrzymał od swojego pracodawcy jubileuszową nagrodę w postaci wycieczki do Hiszpanii. Wartość wycieczki to 6000 zł. Ostatnią nagrodę otrzymał z okazji 10-lecia pracy. W jaki sposób należy rozliczyć podatek?
W opisanym przypadku mamy do czynienia z darowizną, co oznacza, że pan Karol musi samodzielnie złożyć do naczelnika US deklarację SD-3 z tytułu otrzymanej darowizny. Organ podatkowy uwzględni kwotę wolną od podatku, co oznacza, że podstawą opodatkowania będzie wyłącznie kwota 267 zł. Podatek w przypadku III grupy będzie wynosił 12%, tj. 32 zł.
Podsumowując, należy podkreślić, że pracownik otrzymujący nagrodę z okazji jubileuszu ma obowiązek złożenia deklaracji SD-3 w terminie miesiąca od dnia otrzymania darowizny w sytuacji, gdy wartość przekazanej nagrody przekracza kwotę wolną od podatku przewidzianą dla osób z III grupy podatkowej.
