0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Rozdzielność majątkowa a osoba współpracująca w działalności gospodarczej

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Rozdzielność majątkowa niesie ze sobą wiele różnych skutków prawnych, okazuje się, że również na gruncie prawa podatkowego oraz prawa przedsiębiorców. Czy w przypadku osoby współpracującej w działalności gospodarczej taka rozdzielność może wpłynąć na obowiązki względem ZUS-u i urzędu skarbowego?

Czym jest rozdzielność majątkowa?

Rozdzielność majątkowa jest jedną z form majątkowego ustroju małżeńskiego. Popularnie określa się ją mianem intercyzy i może zostać zawarta zarówno przed ślubem, jak i w trakcie trwania małżeństwa. Ustanowienie rozdzielności majątkowej może nastąpić wyłącznie poprzez zawarcie stosownej umowy, która musi przybrać formę aktu notarialnego. Ustanowiona rozdzielność może być w każdej chwili modyfikowana.

Podstawowym skutkiem rozdzielności majątkowej jest likwidacja majątku wspólnego małżonków, który powstaje z mocy samego prawa wraz z chwilą ślubu. Powoduje ona powstanie dwóch majątków osobistych – męża i żony. Zaletą takiego stanu jest brak odpowiedzialności za długi drugiego z małżonków, o ile oczywiście nie istniały one w chwili podpisywania stosownej umowy przed notariuszem (wówczas rozdzielność nie ochroni przed długami męża lub żony i trzeba je będzie po prostu spłacić).

Rozdzielność majątkowa pojawia się najczęściej, gdy co najmniej jeden z małżonków prowadzi własną działalność gospodarczą. Każde przedsiębiorstwo wiąże się z koniecznością zaciągania różnego rodzaju zobowiązań, co przekłada się na możliwość popadnięcia w długi finansowe. Aby uchronić małżonka przed odpowiedzialnością za długi firmowe drugiego z nich, rozdzielność majątkowa jest w zasadzie jedynym słusznym rozwiązaniem.

Osoba współpracująca

Zanim przejdziemy do kwestii rozdzielności majątkowej i jej wpływu na obowiązki podatkowe oraz składkowe, należy wyjaśnić pojęcie osoby współpracującej. Bardzo często bowiem zdarza się, że jeden z małżonków prowadzi własną działalność gospodarczą, drugi zaś udziela mu bardziej lub mniej formalnego wsparcia w firmie.

Zgodnie z treścią art. 8 ust. 11 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi uważa się:

  • małżonka;
  • dzieci własne;
  • dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione;
  • rodziców;
  • macochę i ojczyma;
  • osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Z powyższego wynika, że osobą współpracującą nie może być m.in. brat lub siostra przedsiębiorcy, mimo że występuje między nimi silne pokrewieństwo. Jeśli pomagająca w firmie osoba zalicza się do katalogu ustawowego i może być uznana za współpracownika, nie ma znaczenia, jak długo oferuje swoje usługi w przedsiębiorstwie. Wystarczająca jest więc praca w wymiarze 1 godziny tygodniowo, aby można było uznać, że mamy do czynienia z osobą współpracująca w działalności gospodarczej. W podobnym tonie należy ocenić wiek współpracownika oraz formę współpracy – te czynniki nie przesądzają o istnieniu lub nieistnieniu osoby współpracującej.

Małżonek przedsiębiorcy może być zatem uznany za współpracownika w działalności gospodarczej i to nawet wtedy, gdy wykonuje on proste obowiązki i nie pobiera za to żadnego wynagrodzenia. Współpracownik podlega zaś pod regulację ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Rozdzielność majątkowa a współpracownik w firmie

Wielu przedsiębiorców sądzi, że ustanowienie rozdzielności majątkowej będzie wystarczające do tego, aby współpracujący w firmie współmałżonek był zwolniony z konieczności objęcia go ubezpieczeniem społecznym. Pamiętajmy bowiem, że osoba współpracująca w działalności gospodarczej podlega takim ubezpieczeniom podobnie jak pracownik, który nie jest członkiem najbliższej rodziny przedsiębiorcy.

Rozdzielność majątkowa sama z siebie nie stanowi podstawy do tego, by współpracującego małżonka uznać za osobę niepodlegającą ubezpieczeniom społecznym. Innymi słowy, jeśli małżonek przedsiębiorcy może zostać uznany za osobę współpracującą w działalności gospodarczej, to nie ma żadnego znaczenia, jaki ustrój majątkowy panuje w danym związku.

Podstawowe znaczenie przy nakładaniu obowiązku obejmowania ubezpieczeniem społecznym osób współpracujących w działalności gospodarczej ma faktyczna relacja pomiędzy przedsiębiorcą a takim współpracownikiem. Ustawodawca wskazuje, że prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego jest wystarczające do tego, aby uznać, że bliska osoba współpracująca musi zostać objęta ubezpieczeniem społecznym, tj. muszą być za nią odprowadzane odpowiednie składki. Wspólne zamieszkiwanie obu małżonków nie jest tutaj konieczne, szczególnie jeśli utrzymują oni ze sobą stałe relacje gospodarcze.

Obowiązek objęcia ubezpieczeniem społecznym bliskiego współpracownika nie będzie istniał tylko w sytuacji, gdy przedsiębiorca wykaże brak prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego z taką osobą, a nie fakt istnienia rozdzielności majątkowej. Odrębne finanse małżonków nie przesądzają bowiem o braku wspólności gospodarczej, choć rzeczywiście mogą być istotnym argumentem w dyskusji z ZUS-em.

Przykład 1.

Jan i Maria są małżeństwem od 5 lat, nie zawierali żadnej umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową, zaś Jan prowadzi własną działalność gospodarczą. Maria pomaga swojemu mężowi w realizacji codziennych obowiązków, choć nie jest oficjalnie zatrudniona w jego przedsiębiorstwie, nie pobiera też z tego tytułu żadnej pensji. Należy uznać, że kobieta jest osobą współpracująca w działalności gospodarczej Jana i z tego tytułu powinna zostać objęta ubezpieczeniem społecznym

Przykład 2.

Jan i Maria są małżeństwem i jeszcze przed ślubem zawarli umowę ustanawiającą w ich związku rozdzielność majątkową. Pomimo posiadania odrębnych majątków, razem prowadzą swoje gospodarstwo domowe (m.in. dzielą się rachunkami i kosztami zakupu żywności). Jan prowadzi działalność gospodarczą, zaś Maria pomaga mu nieodpłatnie przez dwie godziny tygodniowo (jest księgową). W tym przypadku rozdzielność majątkowa nie ma żadnego wpływu na uznanie Marii za osobę współpracującą w działalności gospodarczej – kobieta będzie musiała zostać objęta ubezpieczeniem społecznym z tego tytułu.

Przykład 3.

Jan i Maria są małżeństwem i jeszcze przed ślubem zawarli umowę ustanawiającą w ich związku rozdzielność majątkową. Mimo że są małżeństwem z długim stażem (20 lat), to nie mieszkają razem i spotykają się tylko od czasu do czasu, każde z nich reguluje swoje własne zobowiązania i każde jest samodzielne finansowo (Jan i Maria zawarli małżeństwo głównie dla celów podatkowych, a nie z miłości). Maria pomaga swojemu mężowi w działalności gospodarczej, którą on prowadzi, choć tylko przez 1 dzień w tygodniu, nie posiada przy tym żadnej umowy. W tym przypadku możemy uznać, że Maria nie jest osobą współpracującą w działalności gospodarczej, ponieważ nie istnieje tutaj wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego pomiędzy małżonkami. Maria nie musi być objęta ubezpieczeniem społecznym z tego tytułu.

Obowiązki przy zatrudnianiu współmałżonka jako osoby współpracującej

Jeśli w danym przypadku można uznać, że żona lub mąż jest osobą współpracującą w działalności gospodarczej, na przedsiębiorcy ciąży kilka obowiązków prawnych:

  • osoba współpracująca musi być zgłoszona do ZUS-u w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia współpracy, a co za tym idzie, należy za nią odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne (ubezpieczenie emerytalne i rentowe, chorobowe i wypadkowe finansowane są w całości z własnych środków osoby prowadzącej pozarolniczą działalność). Pamiętajmy przy tym, że osoba współpracująca nie ma prawa korzystać z preferencyjnych składek ZUS;
  • przedsiębiorca musi odprowadzać podatek dochodowy z tytułu pracy wykonywanej przez współpracownika, pod warunkiem, że taka osoba pobiera w ogóle wynagrodzenie – nie dotyczy to więc darmowej pomocy ze strony męża lub żony.

W przypadku orzeczonego rozwodu lub separacji współpracownik nie musi być już obejmowany obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym. Dochodzi bowiem wówczas do zerwania relacji prawno-rodzinnych pomiędzy mężem i żoną.

Podsumowanie

Rozdzielność majątkowa pozostaje bez wpływu na fakt posiadania pozycji osoby współpracującej w działalności gospodarczej. Tym samym nie pozwala ona uniknąć opłacania składek na ubezpieczenia społeczne takiej osoby. Jedyną możliwością braku zgłoszenia współpracownika do ZUS-u jest wykazanie, że nie prowadzi ona wspólnego gospodarstwa domowego z małżonkiem-przedsiębiorcą.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów