Składki ZUS, czyli ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, podlegają odliczeniu od dochodu. Dotyczy to zarówno składek zapłaconych w kraju, jak i poza jego granicami.
Podstawą do opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód pomniejszony o odliczenia, które zostały określone w art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odliczeniu podlegają zarówno opłacone osobiście składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz należności za osoby współpracujące, jak i potrącone przez płatnika ze środków podatnika.
Możliwość odliczenia składek ZUS posiada zatem zarówno przedsiębiorca, jak i podatnik, za którego składki do ZUS odprowadza płatnik.
Składki ZUS a zaliczka na podatek dochodowy przedsiębiorcy
W sytuacji, gdy przedsiębiorca opłaca sam za siebie składki ZUS, może odliczyć od dochodu tylko kwoty faktycznie zapłacone w danym roku. Nie ma znaczenia, do którego roku opłacona składka się odnosi. Przedsiębiorca opłaca swoje składki dopiero w następnym miesiącu za miesiąc poprzedni, czyli składka dotycząca grudnia 2020 r. powinna być zapłacona w styczniu 2021 r. Składkę grudniową przedsiębiorca będzie mógł uwzględnić dopiero w rozliczeniu za 2021 r. Termin płacenia składek zależny jest od tego, czy przedsiębiorca zatrudnia pracowników:
- do 10 dnia następnego miesiąca, gdy płaci tylko za siebie,
- do 15 dnia następnego miesiąca, gdy odprowadza składki również za pracowników.
Płatnik nie może wykazać w zeznaniu rocznym składek, które zostały wcześniej zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, czy odliczone w podatku zryczałtowanym lub tonażowym oraz gdy zostały podatnikowi zwrócone. Odliczeniu nie podlegają również składki, dla których podstawą do obliczenia był dochód (przychód) zwolniony z podatku lub w stosunku do którego zaniechano poboru podatku.
To, czy przedsiębiorca zaliczy składki ZUS w koszty uzyskania przychodu, czy odliczy od dochodu zależy od jego decyzji. Co ważne, podatnik nie może tych samych składek wykazać równocześnie w zeznaniu podatkowym i w kosztach podatkowych.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą także dokonać odliczenia od podatku dochodowego składki na własne ubezpieczenie zdrowotne. Warunkiem jest ich uprzednie opłacenie.
Składki ZUS - odliczenie u osoby zatrudnionej
Składki ZUS opłaca samodzielnie podatnik lub dokonuje tego za niego płatnik. O tym, w jaki sposób przedsiębiorca rozliczy się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych decyduje forma zatrudnienia.
Przy umowie o pracę lub zlecenia zakład pracy nalicza, potrąca z wynagrodzenia i odprowadza do ZUS składki należne od pracownika. O tym, jaką kwotę składek ZUS podatnik może odliczyć od dochodu dowiaduje się z informacji PIT-11, którą zakład pracy przekazuje mu za poprzedni rok do 28 lutego bieżącego roku.
W PIT-11 wykazane są tylko składki sfinansowane z wynagrodzenia podatnika. Składki, które pracodawca-płatnik opłaca za pracownika wykazane są w kosztach firmy
W przypadku zatrudnienia na umowę zlecenia lub dzieło zasadnicze znaczenie ma wartość tych umów. Co do zasady podlegają one opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych. Jednakże, gdy wartość umowy nie przekracza 200 zł, wówczas stosowana jest zryczałtowana stawka podatku w wysokości 18%, a podatek liczony jest bezpośrednio od przychodu. Składki ZUS nie pomniejszają podatku, ale zostają potrącone z wypłaconego wynagrodzenia.
Tak niskie przychody, z racji opodatkowania ryczałtem, nie są wykazywane w zeznaniu rocznym. W deklaracji mogą jednak zostać ujęte potrącone składki ZUS.
Wiele tytułów do ubezpieczenia
Zdarza się, że podatnik poza tym, że jest zatrudniony na umowę o pracę lub zlecenia, prowadzi również własną działalność gospodarczą. Z każdego tytułu odprowadzane są składki ZUS. W takim przypadku podatnik może odliczyć składki ZUS dotyczące działalności z któregokolwiek tytułu i odwrotnie. Podobna zasada obowiązuje przy różnych formach opodatkowania np. podatkiem liniowym i ryczałtem ewidencjonowanym. Podatnik, który nie skorzysta z odliczenia składek ZUS w zeznaniu za ryczałt, może tego dokonać w rozliczeniu na innych zasadach.
