Dywidenda to aktywa, które wypłacane są wspólnikom spółek kapitałowych (spółka z o.o. i spółka akcyjna) w zamian za udzielenie kapitału. Dywidenda może przybrać zarówno postać pieniężną, jak i rzeczową. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się, w jaki sposób opodatkować otrzymaną dywidendę. Czy udziałowiec lub akcjonariusz musi w takim przypadku rozliczać podatek i składać deklaracje podatkowe? Odpowiadamy, rozliczenie dywidendy!
Źródło przychodów
Analizując przedstawiony problem w kontekście podatku dochodowego, zauważmy, że przede wszystkim należy ustalić, z jakim rodzajem przychodów mamy do czynienia w przypadku otrzymania dywidendy. Odpowiedź na tak postawione pytanie znajdziemy w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy PIT, gdzie stwierdzono, że za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału.
W rezultacie przychody z dywidend są kwalifikowane jako przychody z kapitałów pieniężnych, co wpływa na sposób rozliczenia podatku od otrzymanej dywidendy. Dodatkowo warto zaznaczyć, że powyższy przepis określa również moment powstania przychodu. Otóż przychód z tytułu dywidend powstaje w chwili ich faktycznego otrzymania. Nie dotyczy on zatem dywidend należnych, ale nie wypłaconych.
Rozliczenie dywidendy - podatek dochodowy
Jak stanowi art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy PIT od uzyskanych przychodów z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy. Ponadto w kwestii rozliczenia bardzo istotny jest również art. 30a ust. 6 ww. ustawy, który podaje, że zryczałtowany podatek, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4 oraz pkt 6, 8 i 9, pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. W konsekwencji, choć generalna reguła stanowi, że podatek płatny jest od dochodu, którym jest różnica pomiędzy przychodem a kosztem, to w przypadku dywidend obowiązuje inna zasada. Tu podatek płatny jest wyłącznie od przychodu i podatnik nie ma możliwości uwzględnienia żadnych kosztów podatkowych.
Ponadto, jak wskazuje art. 30a ust. 7 ustawy PIT dochodów (przychodów), o których mowa w art. 30a ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych opodatkowanych wg skali podatkowej. W rezultacie podatnik nie wykazuje przychodu z dywidendy w zeznaniu PIT-37 czy też PIT-36, ponieważ tego rodzaju przysporzenie nie łączy się z innymi źródłami przychodów. Czy zatem podatnik ma obowiązek samodzielnego obliczenia oraz złożenia innego zeznania podatkowego z tego tytułu?
Otóż nie. W myśl art. 41 ust. 4 ustawy PIT płatnicy są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń), lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1 pkt 1-11 oraz 11b-12. Oznacza to, że podatek od dywidend jest potrącany z wypłacanej dywidendy przez spółkę przyznającą dywidendę, która w tym przypadku pełni rolę płatnika.
Warto również wskazać, że w myśl art. 42 ust. 1 ustawy PIT spółka wypłacająca ma obowiązek wpłacenia pobranego od podatnika podatku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek. Samej wpłacie nie towarzyszy złożenie żadnej deklaracji podatkowej. Dopiero bowiem w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym spółka ma obowiązek wykazać wysokość pobranego w ciągu roku podatku na formularzu PIT-8AR. Należy podkreślić, że dokument ten składa jedynie spółka, wyłącznie do naczelnika urzędu skarbowego. Wspólnik otrzymujący dywidendę nie składa zatem żadnej deklaracji do urzędu skarbowego oraz nie otrzymuje od spółki żadnej informacji o pobranych podatku.
Rozliczenie podatku przez wspólnika
Powyższe rozważania prowadzą nas do wniosku, że udziałowiec lub akcjonariusz, który otrzymał dywidendę nie musi odprowadzać z tego tytułu żadnego podatku ponieważ czyni to za niego płatnik. Czy jednak podatnik ma obowiązek wykazywania przychodów z dywidendy w jakimkolwiek zeznaniu podatkowym?
W celu udzielenia odpowiedzi na tak postawione pytanie sięgnąć należy do treści art. 45 ust. 3 ustawy PIT, gdzie wskazano, że rocznymi zeznaniami podatkowymi nie obejmuje się dochodów opodatkowanych zgodnie z art. 29-30a. W zeznaniach tych wykazuje się podatek dochodowy, o którym mowa w art. 29-30a, jeżeli podatek ten nie został pobrany przez płatnika (art. 45 ust. 3b ustawy).
Jak zatem widać na podstawie przywołanych przepisów, jeżeli spółka pobrała podatek od wypłaconej dywidendy (co jest jej obowiązkiem), to podatnik nie wykazuje tego przychodu w żadnym zeznaniu rocznym.
Dywidenda z zagranicy
Sytuacja, w której podatek nie zostanie pobrany przez płatnika, dotyczy dywidend, które polski rezydent podatkowy otrzymuje z zagranicy. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy PIT na polskich rezydentach podatkowych ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy, co oznacza, że są oni zobowiązani do rozliczenia wszystkich dochodów, a więc zarówno tych uzyskanych w kraju jak i za granicą. Zasada ta dotyczy również otrzymanych z zagranicznych spółek dywidend.
W takim przypadku nie mamy do czynienia z instytucją płatnika, ponieważ polskie prawo podatkowe nie może obligować zagranicznej spółki do poboru polskiego podatku i wpłaty na rachunek naczelnika urzędu skarbowego. W związku z tym wspólnik otrzymujący zagraniczną dywidendę zobowiązany jest do jej samodzielnego rozliczenia.
W myśl art. 30a ust. 9 ustawy PIT polscy rezydenci podatkowi uzyskujący poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej przychody (dochody) określone w ust. 1 pkt 1-5, od zryczałtowanego podatku obliczonego zgodnie z ust. 1, od tych przychodów (dochodów), odliczają kwotę równą podatkowi zapłaconemu za granicą, jednakże odliczenie to nie może przekroczyć kwoty podatku obliczonego od tych przychodów (dochodów) przy zastosowaniu stawki 19%.
Natomiast w świetle art. 30a ust. 11 ustawy PIT kwoty zryczałtowanego podatku obliczonego od przychodów (dochodów), o których mowa w ust. 1 pkt 1-5, uzyskanych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz kwotę podatku zapłaconego za granicą, o której mowa w ust. 9, podatnicy są obowiązani wykazać w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1 lub 1a.
Jeżeli zatem polski rezydent podatkowy otrzyma z zagranicy dywidendę, to taki przychód opodatkowuje 19% polskim podatkiem. Od obliczonej kwoty odejmuje podatek zapłacony za granicą. Powstała w ten sposób różnica podlega wpłacie do urzędu skarbowego. Wspólnik wykazuje zarówno przychód, jak i kwotę polskiego oraz zagranicznego podatku w rocznym zeznaniu podatkowym. Może to być zarówno PIT-36, PIT-38, jak też PIT-39. Wszystkie te formularze przewidują możliwość wykazania tych wartości.
Na zakończenie wspomnieć należy, że w myśl art. 30a ust. 2 ustawy PIT przepisy polskie dotyczące dywidend stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Przechodząc do konkluzji, wskażmy, że kwestia prawidłowego rozliczenia otrzymanej dywidendy uzależniona jest w dużej mierze od podmiotu wypłacającego. W przypadku polskich spółek wypłacających to one przejmują, jako płatnicy, wszelkie obowiązki związane z rozliczeniem dywidendy. Jeżeli natomiast polski udziałowiec czy akcjonariusz otrzymuje dywidendę z zagranicy, to musi samodzielnie zadbać o prawidłowe opodatkowanie oraz wykazanie przychodu i podatku od faktycznie otrzymanej dywidendy.
