Podatkowe aspekty funkcjonowania grup przedsiębiorstw, szczególnie tych o międzynarodowym zasięgu, nabierają obecnie niezwykle istotnego znaczenia. Organy podatkowe wszystkich państw rozwiniętych starają się ukrócić proceder stosowania cen nierynkowych w celu uszczuplenia należności podatkowych. Jednym z narzędzi, który ma ten proceder zlikwidować, jest konieczność sporządzania dokumentacji cen transferowych.
Podmioty powiązane
Na wstępie musimy wyjaśnić, jakie podmioty muszą sporządzać dokumentację cen transferowych. Aby miała być sporządzona, musimy mieć do czynienia z podmiotami powiązanymi. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 23m ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej: ustawa o PIT – ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o podmiocie, oznacza to osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej oraz zagraniczny zakład.
Natomiast przez podmioty powiązane należy rozumieć:
-
podmioty, z których jeden wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
-
podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
-
ten sam inny podmiot, lub
-
małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
-
spółka niemającą osobowości prawnej i jej wspólników, lub
-
podatnik i jego zagraniczny zakład.
Pod pojęciem „transakcji kontrolowanej” należy rozumieć identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań.
Kiedy należy sporządzić dokumentację cen transferowych?
Podmioty powiązane, o których pisaliśmy powyżej, są obowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych za rok podatkowy w celu wykazania, że ceny transferowe zostały ustalone na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.
Obowiązki dokumentacyjne zostały więc nałożone na podmioty powiązane, jednak nie zawsze muszą one dokumentację sporządzać. Jednym z kryteriów jest wartość transakcji pomiędzy tymi podmiotami
Lokalna dokumentacja cen transferowych jest sporządzana dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość, pomniejszona o podatek od towarów i usług, przekracza w roku podatkowym następujące progi dokumentacyjne:
-
10 000 000 zł – w przypadku transakcji towarowej;
-
10 000 000 zł – w przypadku transakcji finansowej;
-
2 000 000 zł – w przypadku transakcji usługowej;
-
2 000 000 zł – w przypadku innej transakcji niż określona w pkt 1–3.
Co ważne, progi dokumentacyjne są ustalane odrębnie dla:
-
każdej transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, niezależnie od przyporządkowania transakcji kontrolowanej do transakcji towarowych, finansowych, usługowych albo innych transakcji;
-
strony kosztowej i przychodowej.
Podmioty powiązane, które są obowiązane do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, muszą składać urzędom skarbowym oświadczenie o jej sporządzeniu.
Transakcja kontrolowana – przykłady
Transakcją kontrolowaną są wszelkie działania stron o charakterze gospodarczym. Powyższe oznacza, że transakcje te mają szerszą definicję niż w powszechnym rozumieniu tego słowa. Przykładami transakcji kontrolowanej są :
-
restrukturyzacje,
-
umowy o podziale kosztów,
-
umowy o zarządzanie płynnością,
-
umowy spółek.
Biorąc powyższe pod uwagę, abyśmy zakwalifikowali transakcję jako transakcję kontrolowaną, muszą istnieć pomiędzy jej stronami powiązania, które mogą wpłynąć na ustalenie lub wręcz narzucenie warunków transakcji. Powyższe powiązanie może spowodować, że narzucone warunki powodują nierynkową cenę transakcji.
Wypłata dywidendy
Na gruncie przepisów ustawy Kodeks spółek handlowych nie ulega wątpliwości, że dywidenda stanowi uprawnienie wspólników spółki i może być realizowana w formie świadczenia pieniężnego lub w formie niepieniężnej, stosownie do postanowień umowy spółki (patrz art. 191 § 2 ksh). Tym samym podmiot powiązany będący udziałowcem spółki ma prawo do dywidendy.
Charakter dywidendy ma więc charakter jednostronnej, nieodpłatnej czynności prawnej. Wypłata dywidendy wiąże się z jej opodatkowaniem po stronie udziałowca. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT do przychodów z kapitałów pieniężnych zalicza się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału.
Od uzyskanych przychodów z dywidend pobiera się 19-procentowy zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych. Podatek z tytułu wypłaty dywidendy pobierany jest przez spółkę wypłacającą dywidendę jako płatnika.
Dywidenda a ceny transferowe
Jak to już wyżej opisaliśmy, transakcja kontrolowana kładzie nacisk na gospodarczy charakter działań stron. W przypadku wypłaty dywidendy nie mamy do czynienia z działaniem o charakterze gospodarczym. Charakter gospodarczy (działania) należy co do zasady utożsamiać z działaniem w celu osiągnięcia zarobku. Tym samym bardzo istotny jest cel zarobkowy. Natomiast wypłata dywidendy wiąże się z funkcjonowaniem spółek kapitałowych. W takim przypadku zgodnie z ustawą uczestniczą w osiągniętym zysku poprzez dywidendę. Wypłaty dywidendy nie można więc postrzegać bezpośrednio jako działania gospodarczego. Stanowi ona wynagrodzenie za powierzony kapitał. Wypracowany zysk, który jest podzielony i wypłacony w formie dywidendy, nie stanowi działania o charakterze gospodarczym.
Biorąc pod uwagę powyższe, wypłata dywidendy nie ma charakteru transakcji kontrolowanej pomimo istnienia powiązań pomiędzy podmiotami.
Podsumowując, w przypadku wypłaty dywidendy podatnik pomimo istnienia powiązań i spełnienia innych przesłanek ustawowych nie jest obowiązany do sporządzenia dokumentacji cen transferowych.
