Wypłata dywidendy - zasady w spółce z o.o.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest niezwykle popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka może zostać założona przez jednego lub większą liczbę wspólników w każdym celu, o ile cel prowadzenia przedsiębiorstwa nie jest sprzeczny z przepisami obowiązującego prawa. Najważniejszą zaletą prowadzenia działalności w takiej formie jest ograniczenie ryzyka, natomiast najistotniejszym prawem przysługującym wspólnikom jest prawo do udziału w osiąganych przez spółkę zyskach. Kiedy wspólnikowi przysługuje wypłata dywidendy?

Wspólnicy wskazują zasady wypłaty

Najważniejszym dokumentem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest umowa spółki. Umowa, zawarta w formie aktu notarialnego powinna określać zasady prowadzenia działalności, w tym również zasady wypłaty wynagrodzenia. Jeżeli wspólnicy nie sprecyzują zasad wypłaty, wówczas zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu spółek handlowych, w szczególności przepis art. 192 i następne Kodeksu.

Zobacz też:

Wypłata dywidendy w postaci nieruchomości a podatek VAT

Uczestnictwo w spółce wiąże się z określonymi obowiązkami (np. obowiązkiem wniesienia wkładu lub obowiązkiem uiszczenia dopłat) i gwarantuje określone prawa, z których najistotniejszym jest – jak wskazano powyżej – prawo do udziału w zyskach. O ile spółka notuje zysk wystarczający na wypłatę dywidendy, prawo wspólników do wypłaty nie powinno być nadmiernie ograniczane. Jak wskazuje się w orzecznictwie, przeznaczenie
„zysku na kapitał zapasowy pozostaje prawem wspólników w zakresie prowadzenia przez nich polityki inwestycyjnej, nie mniej jednak prawo to musi zasadniczo ustąpić wobec uprawnienia wspólnika do dywidendy w sytuacji, w której powiększanie kapitałów przy pomocy zysku, nie ma ekonomicznego uzasadnienia. Prawo do dywidendy wyraża bowiem istotę dla której tworzona jest spółka kapitałowa z punktu widzenia jej udziałowców, a więc osób, które lokują własny kapitał, aby finalnie osiągnąć z tego tytułu określone korzyści” – por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 15 października 2014 r., wydanego w sprawie o sygn. I ACa 560/14.

Przez „prawo do udziału w zysku” należy rozumieć zysk wynikający z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczony do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Ponadto, zazwyczaj cały zysk nie będzie przeznaczony do wypłaty. Wspomniana kwota do wypłaty nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych (o ile takie niepodzielone kwoty istnieją) oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału (jeżeli wspólnicy tak zadecydowali). Jednocześnie kwota do wypłaty musi zostać pomniejszona o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na poczet kapitału zapasowego, lub kapitału rezerwowego.

Osiągnięcie przez spółkę zysku nie oznacza, że zysk zostanie wypłacony w formie dywidendy. Aby tak się stało, wspólnicy muszą podjąć uchwałę, w której wskażą, jaka kwota zostanie przeznaczona do podziału pomiędzy nich.

W czasie trwania umowy wspólnicy nie mogą otrzymać zwrotu wkładu ani żadnych innych wypłat z majątku spółki. Jeżeli jednak spółka osiąga zysk, wspólnicy mają potencjalne prawo do wypłaty określonej kwoty – warunkiem faktycznego otrzymania dywidendy jest podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników o podziale kwoty.

Uchwała dotycząca wypłaty dywidendy powinna zostać podjęta na zgromadzeniu zwyczajnym, które powinno odbyć się w terminie 6 miesięcy po zakończeniu każdego roku obrotowego. Głosowanie w sprawie wypłaty dywidendy może odbywać się jawnie.

Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy wspólnicy mogą podjąć uchwałę o sposobie podziału zysku.

Wzór uchwały:

[dane spółki]
Uchwała nr 3/2020
podjęta przez Zgromadzenie Wspólników Spółki ABCD Sp. z o.o.
na zgromadzeniu w dniu 1 marca 2020 r.

Zwyczajne zgromadzenie wspólników ABCD sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie wskazuje, iż zgodnie z zatwierdzonym w dniu 1 marca 2020 r. sprawozdaniem finansowym zysk spółki netto za rok obrotowy 2019 wynosi 100 000,00 zł (słownie: sto tysięcy złotych).
Zgromadzenie wspólników niniejszym postanawia, iż:
- kwota 80 000,00 zł (słownie: osiemdziesiąt tysięcy złotych) zostanie przeznaczona do wypłaty na rzecz wspólników spółki.
- kwota 20 000,00 zł (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych) zostanie przeznaczona na pokrycie kapitału zapasowego.
Dywidenda zostanie wypłacona w dniu 1 kwietnia 2020 r.
Zgromadzenie wspólników podjęło niniejszą uchwałę w sposób jednomyślny, w głosowaniu jawnym.

Dzień dywidendy określa, kto dostanie wypłatę

Wspólnicy mają dużą swobodę w określeniu zasad wypłaty dywidendy. Mogą oni również określić części, w jakich nastąpi wypłata dywidendy. Jeśli umowa spółki nie przewiduje takiego zapisu, wówczas decydujące znaczenie będzie miała wysokość udziałów.

Wspólnicy w umowie spółki mogą określić, w jaki sposób odbędzie się podział dywidendy, w szczególności, w jakich częściach dywidenda zostanie wypłacona poszczególnym wspólnikom. Jeżeli wspólnicy tego nie uczynią, zysk dzieli się w stosunku do przysługujących wspólnikom udziałów.

Dywidenda podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19%. Podatek jest opłacany przez spółkę, a wspólnicy otrzymują wypłatę netto, pomniejszoną o należny podatek.

Przepis art. 193 Kodeksu spółek handlowych
„§ 1. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.
§ 2. Umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy).
§ 3. Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały, o której mowa w art. 191 § 1. Jeżeli uchwała [zgromadzenia] wspólników nie określa dnia dywidendy, dniem dywidendy jest dzień powzięcia uchwały o podziale zysku.
[Uwaga: przepis § 4 w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 marca 2020 r.]
§ 4. Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana niezwłocznie po dniu dywidendy”.

Tak zwany „dzień dywidendy” ma decydujące znaczenie dla wypłaty udziału w zyskach. Przez dzień dywidendy należy rozumieć albo dzień powzięcia uchwały o podziale zysku, albo dzień wskazany w uchwale zgromadzenia wspólników, jeżeli wspólnicy postanowią zmienić zasadę ogólną. Osoby będące wspólnikami w dniu dywidendy będą miały prawo do udziału w wypłacanych zyskach.

Wypłata dywidendy - rzeczywisty moment

Do marca 2020 r. przepis art. 194 § 4 Kodeksu spółek handlowych miał inne brzmienie
„Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli zgromadzenie wspólników nie określi terminu wypłaty dywidendy, jej wypłata powinna nastąpić niezwłocznie po dniu dywidendy”.

Uchwała wspólników ma kluczowe znaczenie przy określaniu zasad wypłaty dywidendy. Jeżeli wspólnicy nie wskażą dnia wypłaty, zastosowanie znajdzie rozwiązanie ustawowe. Dywidenda powinna zostać wypłacona niezwłocznie po dniu dywidendy.

Poprzednie sformułowanie budziło wiele kontrowersji i sprawiało, że wspólnicy (działając poprzez zgromadzenie wspólników) nie zawsze dokonywali wypłaty odpowiednio szybko, stąd ustawodawca zdecydował się na zmianę problematycznego przepisu.

Polecamy:

Turkusowa transformacja a wzrost motywacji