Sprzedaż na odległość towarów importowanych jest czynnością wykonywaną na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. To z kolei rodzi pytanie o konieczność posiadania kasy fiskalnej w celu zewidencjonowania tego rodzaju sprzedaży. Poniżej wyjaśniamy, w jaki sposób wygląda miejsce opodatkowania SOTI a kasa fiskalna.
SOTI oraz miejsce dostawy
Na początku należy jednak wyjaśnić, kiedy mamy do czynienia ze sprzedażą na odległość towarów importowanych (dalej: SOTI) oraz jak ustalić miejsce opodatkowania dostawy. Zgodnie z art. 2 pkt 22b ustawy VAT SOTI oznacza dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez dostawcę lub na jego rzecz, w tym wtedy, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w transporcie lub wysyłce towarów z terytorium państwa trzeciego do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego, który jest m.in. osobą fizyczną niebędącą podatnikiem. Chodzi zatem o dostawy B2C, przy czym istotną cechą jest to, że towar jest transportowany w takim przypadku z terytorium kraju trzeciego.
Jak w przypadku każdej dostawy, także i w ramach SOTI konieczne jest ustalenie miejsca dostawy towaru, co jednocześnie wskaże nam na kraj jej opodatkowania. W przypadku SOTI miejsce dostawy towarów uzależnione jest od miejsca dopuszczenia towarów do obrotu w Unii Europejskiej (państwa importu) oraz od miejsca przeznaczenia tych towarów.
Jak wynika z treści art. 22 ust. 1 pkt 1b i 1c ustawy VAT, miejscem dostawy w ramach SOTI jest miejsce zakończenia wysyłki lub transportu towarów (kraj przeznaczenia), jeżeli:
- towary są importowane na terytorium innego państwa członkowskiego UE niż to, w którym kończy się wysyłka lub transport towarów, czyli gdy państwo importu nie jest państwem przeznaczenia towarów;
- towary są importowane na terytorium państwa członkowskiego, w którym kończy się wysyłka lub transport towarów, pod warunkiem że podatek VAT należny z tytułu SOTI ma zostać zadeklarowany w procedurze IOSS. Państwo importu jest równocześnie państwem przeznaczenia towarów.
Dopiero w sytuacji, gdy żaden z ww. przypadków nie wystąpi, stosujemy regułę ogólną wyrażoną w art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, która wskazuje, że miejscem opodatkowania dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych jest kraj rozpoczęcia wysyłki.
Miejsce opodatkowania SOTI a kasa fiskalna
Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. W myśl natomiast art. 2 pkt 22 ustawy VAT przez sprzedaż rozumie się m.in. odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju.
W rezultacie obowiązek posiadania kasy fiskalnej przy sprzedaży na rzecz osób prywatnych w ramach SOTI powstanie w tych sytuacjach, gdy sprzedaż na odległość towarów importowanych będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce (tzn. miejscem dostawy będzie Polska).
Przykład 1.
Przedsiębiorca z Polski sprzedaje konsumentom z Polski towar, który wysyłany jest z jego magazynu zlokalizowanego w Chinach. Wartość rzeczywista towarów nie przekracza 150 euro. Przedsiębiorca z Polski nie jest zarejestrowany do VAT IOSS. Czy taka sprzedaż podlega ewidencjonowaniu na kasie fiskalnej?
W opisanym przypadku państwo importu jest jednocześnie państwem przeznaczenia, jednak przedsiębiorca nie jest zarejestrowany do VAT IOSS. To oznacza, że miejscem dostawy towaru są Chiny zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT. Taka sprzedaż nie podlega opodatkowaniu w Polsce, a zatem polski przedsiębiorca nie ma obowiązku stosowania kasy fiskalnej do tego rodzaju sprzedaży.
Na marginesie dodajmy, że w powyższym przykładzie – z uwagi na brak zarejestrowania sprzedawcy do VAT IOSS – konsumenci z Polski będą zobligowani do zapłaty podatku VAT z tytułu importu towarów na terytorium RP.
Przykład 2.
Przedsiębiorca z Niemiec sprzedaje polskim konsumentom towary, które transportowane są z jego magazynu w USA do Polski. Przedsiębiorca z Niemiec jest zarejestrowany do VAT IOSS. Wartość rzeczywista towarów nie przekracza 150 euro. Czy taka sprzedaż podlega ewidencjonowaniu na kasie fiskalnej?
Państwo importu jest państwem przeznaczenia. Jednocześnie sprzedawca jest zarejestrowany do VAT IOSS, co oznacza, że zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1c ustawy VAT miejscem opodatkowania dostawy jest Polska. W konsekwencji tego rodzaju sprzedaż podlega ewidencjonowaniu na kasie fiskalnej.
Zwolnienie od obowiązku stosowania kasy fiskalnej
Dotychczas ustaliliśmy, że jeżeli miejscem opodatkowania SOTI będzie terytorium innego państwa członkowskiego UE lub państwa trzeciego, dostawy takie nie będą mieściły się pod pojęciem sprzedaży. Podatnicy dokonujący SOTI nie podlegają w tym zakresie obowiązkowi prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących w Polsce.
Jeżeli natomiast sprzedaż na odległość towarów importowanych opodatkowana jest na terytorium Polski, to dostawa taka podlega obowiązkowi rejestracji na kasie fiskalnej. Ponadto, jak wynika z treści art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy VAT, podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży:
- w postaci papierowej lub
- za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony, w tym przy użyciu systemu teleinformatycznego Szefa Krajowej Administracji Skarbowej pośredniczącego przy wydawaniu paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej nabywcy, bez konieczności podawania jego danych osobowych.
W tym miejscu należy jednak zwrócić uwagę na zapisy rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jak wynika z § 2 ust. 1 rozporządzenia, zwalnia się od obowiązku czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia. W poz. 51 wymieniono sprzedaż na odległość towarów importowanych rozliczaną w procedurze szczególnej VAT IOSS.
Powoduje to, że podatnik, który zarejestrował się do VAT IOSS, korzysta w całości ze zwolnienia od obowiązku posiadania kasy fiskalnej w zakresie SOTI, której miejscem opodatkowania jest Polska. Co ważne, zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących dotyczy wszystkich towarów będących przedmiotem sprzedaży na odległość towarów importowanych rozliczanych w procedurze IOSS (§ 4 ust. 3 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia).
Przykład 3.
Przedsiębiorca z Niemiec sprzedaje polskim konsumentom towary, które transportowane są z jego magazynu w USA do Polski. Jest zarejestrowany do VAT IOSS. Wartość rzeczywista towarów nie przekracza 150 euro. Czy taka sprzedaż podlega ewidencjonowaniu na kasie fiskalnej?
Państwo importu jest państwem przeznaczenia. Jednocześnie sprzedawca jest zarejestrowany do VAT IOSS, to oznacza, że zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1c ustawy VAT miejscem opodatkowania dostawy jest Polska. W konsekwencji tego rodzaju sprzedaż podlega ewidencjonowaniu na kasie fiskalnej. Równocześnie z uwagi na fakt, że sprzedaż jest rozliczana poprzez VAT IOSS – niezależnie od tego, z jakim rodzajem towaru mamy do czynienia – korzysta ona w Polsce ze zwolnienia od obowiązku posiadania kasy fiskalnej.
Podsumowując, możemy zatem wskazać, że sprzedaż na odległość towarów importowanych generuje obowiązek posiadania kasy fiskalnej, jeżeli miejscem dostawy jest Polska, jednakże przedsiębiorcy zarejestrowani do procedury VAT IOSS mogą skorzystać ze zwolnienia od tego obowiązku.
